دمای تب چقدر است؟ / چه هنگام باید به دکتر برویم؟
تب، به عنوان یک سازوکار دفاعی حیاتی و کنترل‌شده در بدن، نشان‌دهنده واکنش بدن به عفونت یا التهاب است.
فرارو- تب، با وجود شیوع و آشنایی عمومی با علائمی چون گرمای بیش از حد و خستگی، اغلب به اشتباه به عنوان یک بیماری ساده تلقی می‌شود، در حالی که در حقیقت یکی از مهم‌ترین سیستم‌های هشدار و دفاع ایمنی بدن است.
به گزارش فرارو به نقل از یو‌اس‌ای تودی، تقریباً هر کسی، چه به دلیل یک زخم، دندان درد یا عفونتی مانند آنفولانزا، ناراحتی ناشی از تب را تجربه کرده است. تب، با وجود آنکه ممکن است ناخوشایند باشد و گاهی اوقات نشانه‌ای از یک بیماری جدی‌تر تلقی شود، اما در واقع یکی از مهم‌ترین خطوط دفاعی بدن در برابر بیماری‌ها و عفونت‌هاست و علامت آن است که سیستم ایمنی بدن وظیفه‌ی خود را به درستی انجام می‌دهد.
تب‌ها بسیار رایج هستند و تقریباً همگان با علائم مشخصه آن، از جمله احساس گرمای بیش از حد، تعریق، خستگی، لرز و عموماً ناخوشی آشنا هستند. با این حال، با وجود شیوع بالای تب، بسیاری از افراد درک درستی از معنی تب، زمان خطرناک بودن آن و بهترین روش مدیریت آن ندارند.
تب چیست و چه دمایی به عنوان تب شناخته می‌شود؟
تب به افزایش کنترل‌شده دمای داخلی بدن گفته می‌شود. این افزایش دما توسط ناحیه‌ای از مغز به نام هیپوتالاموس تنظیم می‌شود که مانند یک ترموستات برای بدن عمل می‌کند. این افزایش موقتی و واکنشی به بدن کمک می‌کند تا با ایجاد محیطی نامناسب‌تر برای میکروب‌ها و همچنین تقویت عملکرد ایمنی در سراسر بدن، با عفونت مبارزه کند.
دکتر کوری فیشر، پزشک خانواده در کلینیک کلیولند، توضیح می‌دهد که علائم تب اغلب شامل احساس گرما، تعریق، دردهای عضلانی، گرگرفتگی، سردرد و خستگی است. لرز نیز رایج است، زیرا بدن از طریق لرزیدن گرما تولید می‌کند تا به نقطه تنظیم جدید خود برسد.
دکتر لاله قره‌باغیان، پزشک متخصص طب اورژانس در استنفورد هلث کر، می‌گوید: «از نظر بالینی، دمای ۳۸ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر به عنوان تب در نظر گرفته می‌شود.» دماهای بین ۳۷/۵ تا ۳۷/۹ درجه سانتی‌گراد گاهی اوقات تب خفیف نامیده می‌شوند، در حالی که دماهای بالاتر از ۴۰/۶ درجه سانتی‌گراد بسیار خطرناک‌تر بوده و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند. درک این تفاوت‌های دمایی برای ارزیابی وضعیت بیمار حیاتی است و به تصمیم‌گیری برای اقدامات بعدی کمک می‌کند.
دقیق‌ترین روش‌های اندازه‌گیری دما
دقیق‌ترین اندازه‌گیری‌های دما از طریق دماسنج‌های دهانی (زیر زبان)، تمپانیک (گوشی) یا رکتال (مقعدی) به دست می‌آید. اندازه‌گیری رکتال برای نوزادان و کودکان خردسال بهترین روش است، در حالی که دماسنج‌های دهانی و گوشی معمولاً برای کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان کافی هستند.
دماسنج‌های پیشانی یا زیر بغل نیز می‌توانند نشان‌دهنده وجود تب باشند، اما معمولاً قابل اطمینان نیستند، زیرا دمای پوست را اندازه می‌گیرند نه دمای مرکزی بدن. لازم به ذکر است که هر چه دماسنج به مرکز بدن نزدیک‌تر باشد، دقت اندازه‌گیری افزایش می‌یابد.
چه عواملی باعث تب می‌شوند؟
تب به ندرت به تنهایی رخ می‌دهد، زیرا عموماً نشانه‌ای است از اینکه بدن در حال واکنش به عفونت، التهاب یا یک مشکل زمینه‌ای دیگر است. دکتر فیشر می‌گوید: «شایع‌ترین علت تب، عفونت است، اما ممکن است دمای بدن به دلیل عوامل دیگری نیز بالا برود.»
دکتر قره‌باغیان توضیح می‌دهد که برخی از این عوامل شامل بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید، لخته‌های خونی، اختلالات التهابی، برخی سرطان‌ها یا آسیب بافت هستند. برخی از داروها، از جمله برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضدتشنج و داروهای ضدروان‌پریشی نیز می‌توانند در تنظیم دما اختلال ایجاد کنند.
همچنین، برخی واکسن‌ها می‌توانند تب‌های کوتاه و خفیفی را در حین ایجاد محافظت توسط سیستم ایمنی ایجاد کنند. این فهرست نشان می‌دهد که تب یک واکنش عمومی بدن است و تشخیص علت اصلی آن نیازمند بررسی دقیق پزشکی است. دکتر قره‌باغیان اضافه می‌کند: «همچنین مواقعی وجود دارد که دمای مرکزی بدن ممکن است در صورت قرار گرفتن طولانی‌مدت در گرما یا پوشیدن لباس‌های بسیار گرم، افزایش یابد.»
در واقع، بیماری‌های مرتبط با گرما مانند گرمازدگی و شوک حرارتی می‌توانند علائم مشابهی ایجاد کنند، اما از نظر فنی هیپرترمی هستند، نه تب، زیرا نقطه تنظیم دمای بدن تغییر نمی‌کند. هیپرترمی یک شرایط اضطراری است که باید سریعاً مدیریت شود. در این موارد، بدن توانایی خنک‌سازی خود را از دست داده است، بر خلاف تب که یک فرآیند کنترل‌شده برای مبارزه با عامل بیماری‌زا است. این تمایز بسیار مهم است، زیرا رویکرد درمانی برای هر دو وضعیت متفاوت است.
راهنمای مدیریت تب: چگونه تب را پایین بیاوریم؟
هنگام مدیریت یک تب واقعی، هدف لزوماً از بین بردن کامل آن نیست، بلکه تسکین ناراحتی و جلوگیری از عوارض است. دکتر فیشر می‌گوید: «اغلب، تب ظرف چند روز خود به خود برطرف می‌شود.» در این بین، مراقبت‌های حمایتی مانند استراحت، نوشیدن مایعات کافی و خنک نگه داشتن محیط با استفاده از پنکه یا تهویه مطبوع، حمام ولرم و پوشیدن لباس‌های سبک می‌تواند کمک‌کننده باشد.
دکتر قره‌باغیان اضافه می‌کند: «استفاده از کمپرس‌های خنک در زیر بغل، روی کشاله ران یا پیشانی نیز می‌تواند کمک کند.» این اقدامات ساده، بدن را در فرآیند بهبودی حمایت می‌کنند و از افزایش بیش از حد دمای مرکزی جلوگیری می‌نمایند. داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن نیز می‌توانند دما را کاهش داده و ناراحتی را تسکین دهند.
در محیط‌های بیمارستانی یا کلینیکی، ممکن است اقدامات فشرده‌تری مانند تزریق مایعات وریدی، پتوهای خنک‌کننده یا درمان‌هایی برای علت زمینه‌ای مانند تجویز آنتی‌بیوتیک برای عفونت‌های باکتریایی استفاده شود. این مداخلات زمانی ضروری هستند که تب به مرزهای خطرناک می‌رسد یا نشانه‌هایی از آسیب اندام‌ها وجود دارد.
دکتر فیشر می‌گوید: «اگر تب شما بالاتر از ۳۹/۴ درجه سانتی‌گراد است، بیشتر از سه روز طول کشیده است یا اگر علائم شدیدی مانند تنگی نفس، سردرد شدید، استفراغ مداوم، ضایعات پوستی، درد قفسه سینه یا گیجی را تجربه می‌کنید»، وقت آن رسیده است که به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشید.
این علائم هشداردهنده نشان‌دهنده یک وضعیت جدی هستند که نیاز به تشخیص و درمان سریع دارد. در نهایت، درک اینکه تب یک دوست است تا دشمن، به افراد کمک می‌کند تا با آرامش و آگاهی بیشتری با آن برخورد کنند و در زمان مناسب به دنبال کمک حرفه‌ای باشند.
