چای سبز و تداخل با مکمل‌ها: چه چیزهایی را نباید با هم خورد؟
چای سبز با وجود فواید فراوانش برای سلامت، در صورت مصرف هم‌زمان با برخی مکمل‌ها می‌تواند باعث تداخل و کاهش جذب مواد مغذی شود.
فرارو- کارشناسان تغذیه هشدار می‌دهند که مصرف چای سبز همراه با مکمل‌های آهن، ویتامین‌های گروه ب، محرک‌ها و رقیق‌کننده‌های خون ممکن است اثر دارویی یا تغذیه‌ای آن‌ها را مختل کند.
به گزارش فرارو به نقل از ایتینگ ول، چای سبز قرن‌هاست که در فرهنگ‌های آسیایی و اکنون در سراسر جهان جایگاهی ویژه دارد. این نوشیدنی سرشار از کاتچین‌های پلی‌فنولی و به‌ویژه ترکیب قدرتمندی به نام «اِپی‌گالو‌کاتچین گالات» (EGCG) است که خاصیت آنتی‌اکسیدانی بالایی دارد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که EGCG می‌تواند در حفظ سلامت قلب، کمک به کنترل وزن و حتی کاهش التهاب در بدن مؤثر باشد.
اما همان ترکیباتی که این نوشیدنی را مفید می‌سازند، ممکن است در جذب یا متابولیسم برخی داروها و مکمل‌ها تداخل ایجاد کنند. ربکا امچ، داروساز و متخصص فارماکولوژی، هشدار می‌دهد این تداخل‌ها، اگر نادیده گرفته شوند، می‌توانند باعث کاهش اثر درمانی مکمل‌ها یا حتی بروز عوارض ناخواسته شوند. در ادامه، چهار نوع مکمل را مرور می‌کنیم که مصرف هم‌زمان آن‌ها با چای سبز توصیه نمی‌شود.
۱. مکمل‌های آهن
فقر آهن یکی از مشکلات شایع تغذیه‌ای است، به‌ویژه در میان زنان، گیاه‌خواران، سالمندان و افرادی که دچار اختلال در جذب مواد غذایی هستند. از همین رو، پزشکان معمولاً مصرف مکمل‌های آهن یا مولتی‌ویتامین‌های حاوی آهن را تجویز می‌کنند. تحقیقات نشان داده‌اند که ترکیبات موجود در چای سبز می‌توانند جذب آهن را کاهش دهند.
این اثر ناشی از وجود موادی مانند تانن‌ها، فیتات‌ها، کلسیم و پلی‌فنول‌ها در چای سبز است که به آهن متصل می‌شوند و مانع جذب آن در دستگاه گوارش می‌گردند. مطالعه‌ای نشان داد افرادی که روزانه بیش از یک فنجان چای سبز می‌نوشیدند، ذخایر آهن پایین‌تری داشتند و این تأثیر در زنان پیش از یائسگی بارزتر بود. بنابراین، اگر از مکمل آهن استفاده می‌کنید، بهتر است فاصله زمانی یک تا دو ساعته بین مصرف مکمل و نوشیدن چای سبز رعایت کنید تا جذب آهن در بدن به حداکثر برسد.
۲. مکمل‌های حاوی مواد محرک
هر فنجان چای سبز به‌طور طبیعی حدود ۳۰ میلی‌گرم کافئین دارد. هرچند این مقدار کمتر از کافئین موجود در قهوه یا نوشیدنی‌های انرژی‌زا است، اما در صورت مصرف هم‌زمان با مکمل‌های محرک مانند قرص‌های کافئین، مکمل‌های پیش از تمرین (Pre-Workout) یا محصولات لاغری، می‌تواند اثرات تحریک‌کنندگی را تشدید کند.
به گفته‌ی امچ، ترکیب چای سبز با چنین مکمل‌هایی ممکن است باعث افزایش ضربان قلب، بالا رفتن فشار خون و بروز علائم اضطراب و بی‌قراری شود. افزون بر کافئین، چای سبز حاوی ترکیبات دیگری مانند تئوفیلین و تئوبرومین نیز هست که اثرات محرک خفیفی بر سیستم عصبی مرکزی دارند و می‌توانند این عوارض را تشدید کنند.
برای پیشگیری از این خطرات، توصیه می‌شود مصرف چای سبز و مکمل‌های حاوی محرک را از هم جدا کرده و مجموع میزان کافئین دریافتی روزانه را کنترل کنید تا از حد ایمن (حدود ۴۰۰ میلی‌گرم در روز برای بزرگسالان سالم) تجاوز نکند.
۳. ویتامین‌های گروه ب
چای سبز می‌تواند در جذب برخی از ویتامین‌های گروه ب، به‌ویژه فولیک‌اسید (ویتامین ب9) و ویتامین ب 12 اختلال ایجاد کند. علت این مسئله وجود پلی‌فنول‌ها و کافئین در چای سبز است که با جذب این ویتامین‌ها در دستگاه گوارش تداخل دارند.
بر اساس پژوهشی تازه، کاتچین‌های موجود در چای سبز ممکن است توانایی بدن در تبدیل فولیک‌اسید به شکل فعال بیولوژیکی آن را کاهش دهند. هرچند شواهد علمی در این زمینه هنوز محدود است، اما این اثرات بیشتر در افرادی دیده می‌شود که از قبل دچار کمبود ویتامین‌های گروه ب هستند و چای سبز را به میزان زیاد مصرف می‌کنند.
از آنجا که ویتامین‌های گروه ب در سلامت سیستم عصبی، سوخت‌وساز بدن و تشکیل گلبول‌های قرمز نقش حیاتی دارند، بهتر است مکمل‌های مربوط به آن‌ها در زمان متفاوتی از نوشیدن چای سبز مصرف شوند تا جذب کامل‌تری داشته باشند.
۴. مکمل‌های رقیق‌کننده خون
یکی از شناخته‌شده‌ترین تداخلات دارویی مربوط به ویتامین کا و داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین است. اما برخی مکمل‌های گیاهی نیز می‌توانند اثرات رقیق‌کننده خون داشته باشند چای سبز به‌طور طبیعی مقدار کمی ویتامین کا دارد که در صورت مصرف زیاد ممکن است اثر داروها یا مکمل‌های ضدانعقاد را کاهش دهد.
امچ توضیح می‌دهد که هرچند این خطر در بیشتر افراد پایین است، اما کسانی که داروهای رقیق‌کننده مصرف می‌کنند باید با پزشک یا داروساز خود مشورت کنند، به‌ویژه اگر به‌طور منظم چای سبز یا مکمل‌های غلیظ آن را مصرف می‌کنند. تداخل احتمالی بین چای سبز و مکمل‌های ضدانعقاد می‌تواند منجر به کاهش یا افزایش بیش از حد لخته‌سازی خون شود، بنابراین تنظیم دوز داروها در چنین مواردی اهمیت دارد.
خطرات احتمالی ناشی از تداخل چای سبز و مکمل‌ها
آگاهی، نخستین گام در پیشگیری است. جینجر هالتین، متخصص تغذیه، می‌گوید: «مهم است که هر فرد در مورد تداخل‌های احتمالی بین داروها و مواد مغذی با داروساز و کارشناس تغذیه خود مشورت کند. مصرف چای سبز با مکمل آن متفاوت است و باید مشخص شود که کدام نوع و در چه مقدار برای شرایط هر فرد بی‌خطر است.»
امچ نیز تأکید می‌کند که «طبیعی بودن» همیشه به معنای «بی‌ضرر بودن» نیست. او توضیح می‌دهد: «چای سبز ممکن است اثر برخی داروها یا مکمل‌ها را تقویت یا تضعیف کند و این دو نوع تداخل می‌تواند بر سلامت فرد تأثیر بگذارد.»
به همین دلیل، پیش از اینکه چای سبز را به بخشی ثابت از برنامه روزانه خود تبدیل کنید، بهتر است با پزشک یا داروساز مشورت کنید تا از ایمن بودن ترکیب آن با مکمل‌ها و داروهای مصرفی‌تان اطمینان حاصل شود.
جمع‌بندی متخصصان
چای سبز بدون تردید فواید فراوانی دارد؛ از بهبود عملکرد قلب و مغز گرفته تا خاصیت آنتی‌اکسیدانی و کمک به کنترل وزن. اما این نوشیدنی در ترکیب با برخی مکمل‌ها می‌تواند جذب مواد مغذی را کاهش داده یا خطر عوارض جانبی را افزایش دهد.
در بیشتر موارد، رعایت فاصله زمانی مناسب میان نوشیدن چای سبز و مصرف مکمل‌ها (حداقل یک تا دو ساعت) برای پیشگیری از این تداخل‌ها کافی است. با این حال، برای دریافت توصیه‌های شخصی‌سازی‌شده، بهترین کار مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه است تا برنامه مکملی شما با فنجان روزانه چای سبزتان در تعادل و ایمنی کامل قرار گیرد.
