اختراع دستگاه کوچکی که میلیون‌ها نفر را از آپنه خواب نجات می‌دهد

هزاران نفر از مردم از یک اختلال خواب تشخیص داده‌نشده رنج می‌برند؛ اختلالی که به‌طور قابل‌توجهی خطر حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد و ممکن است که به‌زودی یک دستگاه جدید به کمکشان بیاید. این دستگاه کوچک که AcuPebble SA ۱۰۰ نام دارد، به گردن چسبیده و می‌تواند الگوهای تنفسی مرتبط با آپنه خواب را شناسایی کند. 

تشخیص دقیق آپنه خواب بدون نیاز به بستری

به گزارش روزیاتو، آپنه انسدادی خواب (OSA) زمانی رخ می‌دهد که دیواره‌های گلو در هنگام خواب شل و باریک می‌شوند و باعث انسداد مسیر تنفسی می‌گردند. این وضعیت جریان طبیعی هوا را مختل کرده و علائمی مانند خروپف بلند، تنفس پرصدا و دشوار و وقفه‌های مکرر در تنفس ایجاد می‌کند که معمولاً با نفس‌نفس زدن یا خرناس کشیدن آغاز می‌شود. 

در هر حمله، کاهش سطح اکسیژن باعث می‌شود که مغز فرد را از خواب عمیق بیدار کند تا مجرای تنفسی دوباره باز شود. مبتلایان به این اختلال در معرض خطر بالاتر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی، نارسایی کلیه و حتی سرطان ریه قرار دارند. 

نتایج امیدبخش آزمایش‌ها

هفته آینده نتایج یکی از بزرگ‌ترین کارآزمایی‌های این فناوری در کنفرانس انجمن خواب بریتانیا در برایتون ارائه می‌شود تا سازمان سلامت ملی بریتانیا (NHS) را برای به‌کارگیری گسترده این دستگاه تحت فشار قرار دهد. 

اگرچه مؤسسه ملی تعالی سلامت و مراقبت (NICE) در دسامبر گذشته AcuPebble را تأیید کرده، اما تنها تعداد محدودی از مراکز درمانی آن را در اختیار بیماران خود قرار داده‌اند. کارشناسان هشدار داده‌اند که این تأخیر، بیماران را از تشخیص نجات‌بخش و زودهنگام محروم کرده است. 

در حال حاضر بسیاری از مراکز NHS برای نظارت بر تنفس بیماران به مطالعات خواب شبانه در بیمارستان وابسته‌اند که علاوه بر هزینه بالا، نیازمند بستری‌شدن و انتظار طولانی‌مدت است. 

آپنه خواب علاوه بر تأثیرات بلندمدت بر سلامت قلب، در کوتاه‌مدت نیز سبب خستگی مفرط و خواب‌آلودگی در روز می‌شود؛ عاملی که می‌تواند هنگام رانندگی بسیار خطرناک باشد. 

پروفسور استر رودریگز ویلگاس، بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت Acurable (شرکت منشعب از کالج سلطنتی لندن) که این دستگاه را توسعه داده، می‌گوید: 

اینکه AcuPebble در حال حاضر با موفقیت در NHS استفاده می‌شود، واقعاً امیدوارکننده است، زیرا نشان می‌دهد که وقتی اجازه تغییر داده می‌شود، چه اتفاق مثبتی می‌تواند بیفتد. اما این نباید محدود به چند تیم باشد. هیچ دلیلی وجود ندارد که همه بیماران در سراسر کشور از این نوآوری اثبات‌شده بهره‌مند نشوند. 

دقت بالا و هزینه پایین

مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۲ که در مجله BMJ منتشر شده، نشان داده که این دستگاه تقریباً به‌اندازه آزمایش‌های خواب استاندارد دقیق است. کارشناسان بر این باورند که مزیت اصلی AcuPebble در مقیاس‌پذیری آن است؛ یعنی می‌تواند تعداد بسیار بیشتری از بیماران را بدون نیاز به بستری غربال کند. 

شرکت سازنده تأکید دارد که این فناوری می‌تواند برای شناسایی بیماران در معرض خطر بالا نیز به کار رود، حتی اگر هنوز متوجه ابتلا به آپنه خواب نشده باشند. 

پروفسور ویلگاس می‌گوید:  در آینده می‌توان از این فناوری برای غربالگری زودهنگام افرادی استفاده کرد که در معرض خطر بالاتری هستند، مانند مبتلایان به چاقی، فشار خون بالا، دیابت نوع دوم یا زنان پس از یائسگی. این هنوز به‌عنوان یک اقدام استاندارد درنیامده، اما قابلیت آن وجود دارد و اگر به‌درستی توسعه یابد، می‌تواند تأثیر واقعی بر نتایج درمان بیماران بگذارد. 

دیدگاه متخصصان درباره ارزش بالینی

پروفسور جان استرادلینگ، متخصص آپنه خواب در دانشگاه آکسفورد، نیز معتقد است: با دستگاهی مانند AcuPebble باید پذیرفت که دقت آن ممکن است به‌اندازه یک مطالعه خواب کامل نباشد، اما اگر ارزان و در دسترس باشد، می‌توان بیماران بسیار بیشتری را غربال کرد و این ارزش بزرگی دارد. 

به گفته کارشناسان، نیمی از مبتلایان به آپنه انسدادی خواب هنوز تشخیص داده نشده‌اند. 

پروفسور استرادلینگ توضیح می‌دهد:  یکی از دلایل اصلی این است که بیماران، به‌ویژه در دهه‌های ۵۰ تا ۷۰ زندگی، علائم را بخشی طبیعی از پیری می‌دانند. از آنجایی که نشانه‌ها معمولاً به‌تدریج و در طول ماه‌ها یا سال‌ها ظاهر می‌شوند، بسیاری متوجه شدت آن نمی‌شوند. 

زمانی باید به پزشک مراجعه کرد که این علائم در زندگی روزمره اختلال ایجاد کنند. احساس خستگی و خواب‌آلودگی مداوم در روز، نشانه‌ای واضح از احتمال وجود آپنه خواب است. این مشکل معمولاً با خروپف‌های بلند همراه است، تا حدی که برخی بیماران مجبور می‌شوند جدا از همسر خود بخوابند. 

درمان‌ها و تغییر سبک زندگی

در حال حاضر هیچ داروی تأییدشده‌ای برای درمان آپنه خواب وجود ندارد. اغلب بیماران از دستگاه فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP) استفاده می‌کنند که هوا را از طریق ماسک به مجاری تنفسی وارد می‌کند. بااین‌حال، نیمی از بیماران به دلیل ناراحتی ناشی از ماسک، در استفاده مداوم از آن مشکل دارند. 

مطالعات نشان داده‌اند که کاهش مصرف الکل، ترک سیگار و رژیم غذایی کم‌چربی و بدون قند و مواد فرآوری‌شده می‌تواند علائم را بهبود بخشد. چاقی از مهم‌ترین عوامل خطر است؛ تحقیقات نشان می‌دهد نیمی از افرادی که شاخص توده بدنی (BMI) بالاتر از ۴۰ دارند، به آپنه خواب مبتلا خواهند شد. 

پروفسور استرادلینگ می‌گوید:  داشتن دور گردن بیش از ۴۳ سانتی‌متر یکی از شاخص‌ترین عوامل خطر است. کاهش وزن در بسیاری از موارد، آپنه خواب را درمان می‌کند. تحول شگفت‌انگیز این سال‌ها، استفاده از تزریقات کاهش وزن است که انتظار می‌رود در دهه آینده به‌طور چشمگیری شیوع آپنه خواب را کاهش دهند. 

این پیشرفت فناوری نوین می‌تواند نقطه عطفی در تشخیص سریع و ارزان اختلالات خواب باشد؛ تغییری که نه‌تنها جان بیماران را نجات می‌دهد، بلکه فشار مضاعف بر سیستم بهداشتی را نیز کاهش خواهد داد.