چرا دیدار ترامپ و پوتین در بوداپست لغو شد و پیامد آن برای اوکراین چیست؟
برنامهٔ دیدار ترامپ و پوتین در بوداپست پس از پیشنهاد ترامپ برای «متوقف کردن» جنگ در خطوط فعلی جبهه فروپاشید. ترامپ که از بن‌بست صلح ناامید شده، خواستار توقف فوری درگیری‌ها شد؛ در حالی‌که پوتین همچنان بر خلع سلاح اوکراین و حفظ مناطق اشغالی پافشاری می‌کند. اروپا از طرح ترامپ حمایت کرده، اما مسکو آن را رد کرده است. مواضع متغیر ترامپ و شکست نشست‌ها، چشم‌انداز پایان جنگ را مبهم‌تر از همیشه کرده است.
فرارو- یَشراج شارما روزنامه نگار مستقل هندی در شبکه الجزیره
به گزارش فرارو به نقل از شبکه الجزیره، برنامه‌های مربوط به دیدار حضوری میان «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور ایالات متحده، و «ولادیمیر پوتین»، همتای روس او، که قرار بود طی دو هفتهٔ آینده در بوداپست مجارستان برگزار شود، روز سه‌شنبه فروپاشید. این تحول پس از آن رخ داد که ترامپ پیشنهاد کرد جنگ روسیه و اوکراین با اعلام آتش‌بسی در امتداد خطوط فعلی جبهه متوقف شود. او که ظاهراً نشانه‌ای از تعویق یا لغو دیدار می‌داد، روز سه‌شنبه در گفت‌وگو با خبرنگاران در کاخ سفید گفت: «نمی‌خواهم دیداری بی‌فایده داشته باشم. دلیلی ندارد وقتم را تلف کنم، پس بگذارید ببینیم چه پیش می‌آید.»
آخرین شکست در مسیر مذاکرات صلح برای پایان دادن به جنگ ۴۲ ماههٔ روسیه علیه اوکراین، تنها دو ماه پس از دیدار «دونالد ترامپ» و «ولادیمیر پوتین» در نشستی شتاب‌زده در آلاسکا رخ داد؛ دیداری که آن نیز بدون هیچ دستاوردی پایان یافت. این جنگ، که بزرگ‌ترین و مرگبارترین در اروپا از زمان جنگ جهانی دوم محسوب می‌شود، تاکنون جان ده‌ها هزار نفر را در هر دو سوی میدان نبرد گرفته است. اکنون پرسش‌هایی جدی مطرح است: چرا روند گفت‌وگوها بار دیگر فروپاشید؟ و برای آنکه روسیه به پایان دادن این جنگ تن دهد، چه شرایطی لازم است؟
پیشنهاد جدید ترامپ دربارهٔ جنگ روسیه و اوکراین چیست؟
در جریان کارزار انتخاباتی سال گذشته، ترامپ با افتخار اعلام کرده بود که تنها «۲۴ ساعت» زمان نیاز دارد تا جنگ میان روسیه و اوکراین را پایان دهد. اکنون، بیش از یک سال بعد و ده ماه پس از آغاز دومین دورهٔ ریاست‌جمهوری‌اش او به‌طور فزاینده‌ای از نبودِ پیشرفت در این زمینه احساس ناامیدی و سرخوردگی می‌کند. پوتین خواستار خلع سلاح کامل اوکراین و حفظ تمامی مناطقی است که روسیه در طول جنگ تصرف کرده؛ شرطی که برای پذیرش آتش‌بس مطرح کرده است. در مقابل، اوکراین قاطعانه با واگذاری هر بخش از سرزمین خود مخالفت می‌ورزد. تاکنون، ترامپ نتوانسته میان این دو موضع کاملاً متضاد هیچ نقطهٔ توافقی بیابد.
ترامپ شامگاه یکشنبه از روسیه خواست به‌جای ادامهٔ جنگ، نبرد را در امتداد خطوط کنونی جبهه «متوقف» کند و تأکید کرد که دو طرف می‌توانند جزئیات مربوط به قلمرو را در مذاکرات آینده حل‌وفصل کنند. رئیس‌جمهور آمریکا گفت: «آنچه من می‌گویم این است که باید همین حالا در خطوط فعلی متوقف شوند، به خانه‌هایشان بازگردند، کشتار را متوقف کنند و به این ماجرا پایان دهند.» خط مقدم کنونی از منطقهٔ صنعتی دونباس می‌گذرد؛ جایی که بخش اعظم درگیری‌ها جریان داشته است. ترامپ در اشاره به سرنوشت این منطقه تاکید کرد: «بگذارید همان‌طور که هست باقی بماند. اکنون تقسیم شده است فکر می‌کنم حدود ۷۸ درصد از زمین‌ها در اختیار روسیه است. بگذارید در همین وضعیت بماند؛ بعداً می‌توانند درباره‌اش مذاکره کنند.»
آیا متحدان اروپایی از این پیشنهاد حمایت کرده‌اند؟
بله. در بیانیه‌ای که روز سه‌شنبه به امضای رهبران اروپایی از جمله «ولودیمیر زلنسکی»، رسید، آنان اعلام کردند که به‌طور «قاطع» از پیشنهاد ترامپ برای توقف فوری درگیری‌ها حمایت می‌کنند و تأکید داشتند که «خط تماس کنونی باید مبنای آغاز مذاکرات باشد». رهبران اروپایی در این بیانیه، پوتین را به تعلل عامدانه در مسیر صلح متهم کرده و نوشتند: «تاکتیک‌های وقت‌کُشانهٔ روسیه بارها نشان داده که اوکراین تنها طرفی است که واقعاً به صلح پایبند مانده است. همه شاهدیم که پوتین همچنان مسیر خشونت و ویرانی را برگزیده است.» آنان همچنین متعهد شدند که تا زمانی که پوتین برای صلح آمادگی نشان ندهد، «فشار بر اقتصاد و صنایع دفاعی روسیه را تشدید کنند».
روز دوشنبه، پیش از آنکه برنامهٔ دیدار ترامپ و پوتین فروبپاشد، «دیمیتری پسکوف»، سخنگوی کرملین، صراحتاً اعلام کرد که رهبر روسیه با پیشنهاد اخیر برای «متوقف کردن» جنگ موافقت نخواهد کرد. او گفت: «موضع روسیه تغییری نکرده است»، و بر پافشاری مسکو بر خواسته‌های سخت‌گیرانه‌اش برای پایان جنگ تأکید کرد؛ از جمله عقب‌نشینی کامل نیروهای اوکراینی از مناطق شرقی که روسیه مدعی مالکیت آن‌هاست. روز سه‌شنبه، خبرگزاری «رویترز» نیز گزارش داد که روسیه در آخر هفتهٔ گذشته پیامی محرمانه به ایالات متحده ارسال کرده و در آن خواستار کنترل کامل بر سراسر منطقهٔ دونباس اوکراین شده است.
«سرگئی لاوروف»، وزیر خارجهٔ روسیه، نیز روز سه‌شنبه در گفت‌وگویی تلفنی با «مارکو روبیو»، وزیر خارجهٔ آمریکا شرکت کرد و سپس در جمع خبرنگاران در مسکو اعلام کرد که به طرف آمریکایی یادآور شده است: «موضع مسکو نسبت به تفاهم‌های حاصل‌شده در نشست آلاسکا تغییری نکرده است.» لاوروف مواضع پوتین در آن نشست را تکرار کرد و گفت روسیه تنها زمانی با پایان جنگ موافقت خواهد کرد که «دلایل اصلی» این درگیری برطرف شود به‌عبارتی، خلع سلاح اوکراین و واگذاری سرزمین‌هایی که طی جنگ به تصرف روسیه درآمده‌اند. چنین شروطی، برای کی‌یف به‌کلی غیرقابل‌پذیرش است.
آیا موضع ترامپ در جریان مذاکرات تغییر کرده است؟
بله. ترامپ در مسیر تلاش برای میانجی‌گری میان روسیه و اوکراین و دستیابی به آتش‌بس، بارها مواضع خود را تغییر داده است. در حالی که دولت پیشین آمریکا به رهبری «جو بایدن» از اوکراین حمایت قاطع و بی‌قید و شرطی نشان می‌داد، دولت ترامپ در دیداری با «ولودیمیر زلنسکی» در دفتر بیضی کاخ سفید در فوریهٔ امسال، رویکردی تند و انتقادی اتخاذ کرد. در آن نشست پرتنش، ترامپ و معاونش «جی.دی. ونس» زلنسکی را به دلیل آنچه «نبودِ قدردانی کافی از کمک‌های گستردهٔ آمریکا» خواندند، سرزنش کردند.
در ماه مارس، ترامپ تهدید کرد که تحریم‌ها و تعرفه‌های ثانویهٔ گسترده‌ای علیه مسکو اعمال خواهد کرد ؛ تهدیدی که در ماه اوت نیز تکرار شد. بااین‌حال، زمانی که در همان ماه در آلاسکا با پوتین دیدار کرد، به نظر می‌رسید فشار را بر زلنسکی وارد می‌کند تا با نوعی توافق تن دهد؛ در حالی که کرملین خواستار واگذاری سرزمین‌هایی از سوی اوکراین و فاصله گرفتن این کشور از ناتو بود. ترامپ در آن زمان به خبرنگاران گفت: «تبادلات سرزمینی صورت خواهد گرفت»، و تأکید کرد که هر دو طرف باید بخشی از سرزمین‌های خود را واگذار کنند. اما در ماه بعد، بار دیگر موضع خود را تغییر داد و این بار آشکارا جانب رئیس‌جمهور اوکراین را گرفت؛ هنگامی که گفت کی‌یف می‌تواند سرزمین‌های خود را بازپس گیرد یا حتی «شاید فراتر از آن پیش برود».
این وضعیت چه معنایی برای جنگ دارد؟
در یک کلمه: ابهام بیشتر. فروپاشی نشست برنامه‌ریزی‌شده نشان می‌دهد که فعلاً هیچ چشم‌انداز روشنی برای پایان جنگ روسیه و اوکراین وجود ندارد. هفتهٔ گذشته، زلنسکی بار دیگر به کاخ سفید رفت و خواستار دریافت موشک‌های «تاماهاوک» آمریکایی شد، با این امید که اوکراین بتواند اهدافی را در عمق خاک روسیه مورد حمله قرار دهد. اما او نتوانست رضایت واشنگتن را برای این درخواست جلب کند. ترامپ که پیش‌تر تمایل خود را به این ایده ابراز کرده بود، در دیدار روز جمعه با زلنسکی از آن عقب‌نشینی کرد. زلنسکی همچنین خواهان افزایش کلی حمایت نظامی از سوی ایالات متحده بود، اما ترامپ پیش‌تر تأکید کرده بود که متحدان اروپایی اوکراین در ناتو باید سهم بیشتری از این بار را بر دوش بگیرند.
