ضرورت حضور روان‌شناس در مدارس از ابتدایی تا پیش‌دانشگاهی
مدرسه برای بسیاری از کودکان، فقط جایی برای یادگیری ریاضی و علوم است، نه جایی برای یادگیری مهارت‌های زندگی، کنترل خشم، یا کنار آمدن با اضطراب.
چند روز پیش، خبر ناراحت‌کننده‌ای از یکی از مدارس کشور منتشر شد؛ خبر مربوط به «سام»، دانش‌آموزی که فشارهای روانی و احساس نادیده‌گرفته‌شدن، او را تا مرز بحران برد. ماجرای سام فقط یک اتفاق شخصی نبود.
او نماینده‌ی هزاران کودک و نوجوانی است که در سکوت، در کلاس‌های پرجمعیت و زیر بار نمره و مقایسه، روزبه‌روز از درون فرسوده می‌شوند، بی‌آنکه کسی حال دلشان را بپرسد.
مدرسه؛ جایی برای رشد یا فقط آموزش؟
در نظام آموزشی ما، هنوز رشد روانی و هیجانی جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است. مدرسه برای بسیاری از کودکان، فقط جایی برای یادگیری ریاضی و علوم است، نه جایی برای یادگیری مهارت‌های زندگی، کنترل خشم، یا کنار آمدن با اضطراب.
در حالی که علم روان‌شناسی سال‌هاست هشدار داده: آموزش بدون توجه به سلامت روان، شبیه ساختن ساختمانی است روی زمین لرزان.
نقش روان‌شناس مدرسه؛ صدای دوم آموزش
حضور روان‌شناس در مدرسه یعنی حضور کسی که می‌بیند، می‌شنود و می‌فهمد. کسی که پشت لبخندهای اجباری دانش‌آموزان، اضطراب‌ها را می‌بیند؛ پشت سکوت‌ها، ترس‌ها را؛ و پشت پرخاشگری‌ها، نیاز به محبت را.
روان‌شناس، نه فقط برای دانش‌آموزان «مسئله‌دار»، بلکه برای کل سیستم آموزشی ضرورت دارد:
آموزش معلمان در برخورد با هیجانات دانش‌آموزان،
مشاوره به خانواده‌ها برای تربیت آگاهانه‌تر،
شناسایی زودهنگام نشانه‌های اضطراب، افسردگی، یا رفتارهای پرخطر،
و طراحی برنامه‌هایی برای پیشگیری، نه فقط درمان.
از ابتدایی تا پیش‌دانشگاهی؛
هر مقطع، بحرانی تازه در ابتدایی، کودک در حال شکل‌گیری هویت و عزت‌نفس است. در متوسطه اول، نوجوان با تغییرات جسمی و هیجانی درگیر می‌شود. در متوسطه دوم و پیش‌دانشگاهی، اضطراب کنکور، فشار خانواده و بحران هویت به اوج می‌رسد.
در هر یک از این مراحل، روان‌شناس می‌تواند همان همراهی باشد که دانش‌آموز را از لغزش در مرز بحران بازمی‌گرداند. مدرسه‌ای که روان‌شناس ندارد، مثل بدنی است بدون سیستم ایمنی روانی. پیشنهادهای عملی
1. الزام حضور تمام‌وقت روان‌شناس در مدارس و نظارت بر عملکرد او به‌صورت تخصصی.
2. ایجاد «اتاق امن روانی» در مدارس برای گفت‌وگو، تخلیه هیجانی و دریافت مشاوره.
3. برگزاری کلاس‌های منظم مهارت‌های زندگی و تنظیم هیجان برای همه پایه‌ها.
4. آموزش معلمان و والدین برای شناسایی رفتارهای هشداردهنده و حمایت اولیه از دانش‌آموز.
5. ایجاد بانک اطلاعاتی سلامت روان دانش‌آموزان با حفظ حریم شخصی، برای پیگیری روند رشد آنان.
سخن پایانی
سام اگر امروز فریاد زد، نه از ضعف بود، بلکه از تنهایی. تنهاییِ کودکی که گوش شنوا نداشت. حضور روان‌شناس در مدرسه، تجمل نیست؛ حق اساسی هر دانش‌آموز است. مدرسه باید جایی باشد برای یاد گرفتن زندگی، نه فقط حفظ کردن درس‌ها.
