تکالیف مهارت‌محور جایگزین مشق شب می‌شود
مشق‌های سنگین و تکراری، چالش‌های ادامه‌داری میان خانواده‌ها و مدارس ایجاد کرده است. به گفته معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش، مشق شب نباید غیرهدفمند باشد و دانش‌آموز را خسته کند.
رضوان حکیم‌زاده، معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش، درباره رویکرد آموزش و پرورش نسبت به مشق شب می‌گوید: «مشق شب موضوع مهمی است، چون علاوه بر ابعاد آموزشی، ابعاد تربیتی بسیار جدی‌تری دارد. مثلاً در مواقعی، مشق شب می‌تواند باعث بهبود روابط بین والدین و فرزندان شود یا سبب افزایش فرصت‌های یادگیری و حتی ممکن است موجب دلزدگی از درس و مدرسه شود. به همین دلیل از دوره قبل موضوعی را تحت عنوان تکالیف مهارت‌محور مطرح کردیم، با این هدف که مشق شب باید یک تکلیف متمرکز بر تمرین و تجربه عملی برای تثبیت یادگیری، آن‌هم داخل کلاس باشد، نه یک‌سری کار تکراری غیرهدفمند که فقط دانش‌آموز را خسته کند.»
به گزارش ایران، مشروح این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:
رضوان حکیم‌زاده با اشاره به اینکه سیاست‌گذاری‌ها درباره مشق شب باید به معلم‌ها نیز آموزش داده شود، می‌گوید: «در همین راستا چهارچوبی تدوین کرده بودیم که آموزش‌هایی را به معلمان و خانواده‌ها بدهیم و به آن‌ها بگوییم نقش مؤثر آن‌ها در مشق شب و تمرین‌های یادگیری چیست یا آن‌ها در چه مواقعی باید به مشق شب کودکان ورود کنند یا اصلاً کاری نداشته باشند.»
معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش با اشاره به اینکه فعلاً این روند متوقف شده، توضیح می‌دهد: «در حال حاضر آن سیاست‌ها که گفته بودیم، متوقف شده، اما مجدداً در دوره جدید در معاونت آموزش ابتدایی بر اساس بازخوردهایی که از مدارس و خانواده‌ها گرفتیم، متوجه شدیم مسأله مشق شب نیازمند یک برنامه‌ریزی و تمرکز جدی‌تر است. به همین دلیل دبیرخانه «تکالیف مهارت‌محور» را به استان کردستان دادیم که در دوره قبل نیز این دبیرخانه کارهای علمی خوبی انجام داده بود. قرار شد این دبیرخانه یک‌سری چهارچوب برای تکالیف مهارت‌محور مشخص کند؛ مثلاً میزان تکلیف چقدر باشد یا توانایی و ضعف دانش‌آموز چیست تا بر اساس آن به او تکلیف داده شود. به طور کلی هدف برای یادگیری بهتر باشد، نه تکرار مکررات. »
حکیم‌زاده با تأکید بر اینکه نباید استفاده از کتاب‌های کمک‌آموزشی مبنای تکالیف و مشق شب باشد، می‌گوید: «کتاب‌های کمک‌آموزشی به‌شدت دانش‌آموزان را خسته می‌کند و در عین حال هیچ تأثیری در تعمیق یادگیری ندارد، حتی هزینه‌های زیادی هم به خانواده‌ها تحمیل می‌کند. در این میان یکی از محورهای طرح توانا (این طرح یک برنامه جامع برای ارتقای مهارت‌های حرفهای معلمان و مدیران مدارس است که با محوریت مدرسه تراز، طراحی شده است.) همین تکالیف مهارت‌محور هستند که طی آن امیدواریم با نظارتی که مدیران مدارس و معلمان دارند، همچنین با آگاه‌سازی خانواده‌ها، بتوانیم به یک شرایط مطلوب برسیم تا تکالیف، محلی برای تعمیق یادگیری و تمرین‌های هدفدار باشد، نه اینکه تبدیل به یک موضوع تنش‌زا میان خانواده‌ها و دانش‌آموزان شود. مشق شب باید کمک کند دانش‌آموز لذت یادگیری را بچشد، نه اینکه از آن گریزان باشد.»
کودک باید کودکی کند، نه اینکه مشق شب بنویسد
کارشناسان آموزشی نیز مشق را معطوف به آن چیزی می‌دانند که در کلاس درس از دانش‌آموز خواسته می‌شود، نه بیشتر. یک کارشناس ارشد مقطع آموزش ابتدایی و پیش‌دبستانی که خود مدیر یک مدرسه ابتدایی است، اعتقاد دارد مشق شب اجحاف در حق دانش‌آموزان است. او به «ایران» می‌گوید: «در کتاب فارسی، تکالیف نوشتاری به جای مشق شب طراحی شده است و دانش‌آموزان این تکالیف را سر کلاس درس انجام می‌دهند. اگر معلم بخواهد بعد از این تکلیف، یک‌سری مشق شب به دانش‌آموز خود بدهد، یعنی یک کار اضافه و تکراری از آن‌ها خواسته است؛ چون دانش‌آموزها در کلاس درس، کتاب فارسی نوشتاری دارند و تمرین‌هایی که در کتاب‌های درسی آمده، برای آن‌ها کافی است. این تمرین‌ها، هدف‌های متعددی از جمله یادگیری، تقویت بنیه دست، سوادآموزی و… دارد که البته مشق شب نیز قلمداد نمی‌شود.»
این کارشناس با بیان اینکه رونویسی تکراری از روی کتاب، یک تکلیف مازاد است که وقت دانش‌آموز را ضایع می‌کند، می‌گوید: «تکلیف نباید تکرار مکررات باشد اما در عین حال، برای آن دسته از دانش‌آموزهایی که درس را به خوبی نیاموخته‌اند، می‌توان از آن‌ها به جای مشق شب، یک‌سری تکالیف مهارت‌محور خواست. مثلاً املای برخی از دانش‌آموزان به لحاظ ترکیب کلمات ضعیف است، باید به جای مشق شب با آن‌ها تمرین جدانویسی کرد. مشق شب باید در راستای یک‌سری هدف باشد و اگر بدون هدف انجام شود، معلم حق دانش‌آموز را زیر پا می‌گذارد. به طور کلی از وقتی مقطع ابتدایی به شکل ارزشیابی توصیفی درآمده، مشق شب هم معنی ندارد.»
او در پاسخ به این سؤال که آیا هنوز هم معلمانی با مشق زیاد، دانش‌آموزان را تنبیه می‌کنند، می‌گوید: «بله، متأسفانه برخی از معلمان دست به این کار می‌زنند. من سرگروه آموزش ابتدایی هستم، بارها دیده‌ام که معلمان برای تنبیه دانش‌آموزهای خود به آن‌ها مشق‌های سنگین می‌دهند. برخی از این معلم‌ها، نیروهایی هستند که خارج از دانشگاه فرهنگیان جذب آموزش و پرورش شده‌اند و خیلی با حرفه معلمی آشنا نیستند. به همین دلیل وزارت آموزش و پرورش برای جلوگیری از انجام مشق شب با حجم سنگین باید به این افراد آموزش بدهد.»
