ماجرای رسیدن ناتو پشت مرزهای ایران

فرارو – پس از امضای توافق صلح میان ارمنستان و آذربایجان در حضور رئیس‌جمهور آمریکا، موضوع ورود ناتو به مرزهای شمالغرب ایران در افکار عمومی و رسانه‌ها پررنگ شد. موضوعی که ریشه در اجاره ۹۹ ساله محورهای مواصلاتی میان سرزمین اصلی آذربایجان با جمهوری نخجوان و عبور از خاک ارمنستان دارد.

به گزارش فرارو، آنچه روز جمعه در واشنگتن دی‌.سی میان نیکول، پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان، الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان با حضور دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا امضا شد، چارچوبی برای صلح میان ایروان و باکوست. توافقی که پیش از این میان وزاری خارجه دو کشور به امضا رسیده بود.

جزئیات این توافق برای تبدیل به قرارداد، همانطور که اخیراً از سوی آذربایجان اعلام شد، میان دو کشور بررسی خواهد شد. اما موضوع ناتو، با توجه به این که در توافق واشنگتن و اظهارات مقامات ایروان و آذربایجان وجود ندارد، نیازمند تامل بیشتر است. ناتو مرزهای ایران را ترک نکرده بود که بخواهد بازگردد.

۷۳ سال همسایگی با ناتو

ایران با یکی از قدیمی‌ترین اعضای ناتو، ۵۳۴ کیلومتر مرز مشترک دارد. ترکیه در سال ۱۹۵۲ در دوران ریاست‌جمهوری جلال بایار، همراه یونان به عضویت این پیمان درآمدند. در واقع ترکیه و یونان نخستین کشورهایی بودند که به ۱۲ عضو رسمی و ابتدایی ناتو اضافه شدند.

در طول ۷۳ سال گذشته، روابط ایران و ترکیه فرازونشیب زیادی داشته است. گاهی رقابت‌ها به خصومت کشیده شده و گاه همکاری و منافع مشترک در روابط دو کشور به اختلافات چیره شده است. ۲۲ اسفند ۱۴۰۳، سفیر ایران در ترکیه اعلام کرد که حجم تجارت دو کشور در بهمن ماه این سال از ۱۷.۵ میلیارد دلار عبور کرده است. بنابراین، عوامل مختلفی در این موضوع تاثیرگذار هستند.  

دیگر پایگاه‌های ناتو در منطقه

ارتش ایالات متحده آمریکا محور پیمان آتلانتیک شمالی یا ناتو را تشکیل می‌دهد. در کنار آمریکا، کشورهای فرانسه و انگلستان نیز دو قدرت دیگر در این پیمان هستند که در کنار هم سه عضو هسته‌ای ناتو محسوب می‌شوند. ناتو به صورت رسمی پایگاهی ذیل این عنوان در دیگر مناطق جهان ندارد. بلکه کشورها بر اساس توافقات نظامی، در مناطق دیگر از جمله دیگر کشورهای عضو ناتو، پایگاه نظامی دایر می‌کنند.

در صورتی که این سه کشور را مد نظر قرار بدهیم، حضور عناصر موثر ناتو در اطراف ایران از این قرار است:

آمریکا در کشورهای بحرین، عمان، امارات، قطر، عربستان، کویت، عراق، اردن، مصر و ترکیه پایگاه و سایت‌های نظامی در اختیار دارد که در چهار حوزه دریایی، هوایی، زمینی و اطلاعاتی فعال هستند.

انگلستان در کشورهای عمان، امارات، قطر، بحرین، کویت، عربستان سعودی، اردن و عراق پایگاه‌ و تاسیساتی در اختیار دارند که مانند آمریکا، در چهار حوزه فعال هستند.

فرانسه نیز پایگاه‌هایی در منطقه دارد که نزدیک‌ترین آن‌ها به ایران پایگاه هوایی و دریایی مستقر در امارات است. بعد از آن پایگاه زمینی فرانسه در جیبوتی (تنگه باب‌المندب) مورد توجه قرار می‌گیرد.

ترکیه نیز به عنوان یک کشور دیگر ناتو، در قطر دارای تاسیسات نظامی است. به غیر از این پایگاه‌ها، باید به این مورد نیز اشاره کرد که کشور عراق در غرب ایران به صورت از ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۱ و افغانستان از ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۱ تحت اشغال آمریکا و کشورهای ناتو تحت عنوان مختلف‌های بود. این حضورهای نظامی بخشی از معادلات است و نه تمام آن‌ها.