رونمایی از کریدور ترانزیتی عراق؛ پشت به ایران رو به ترکیه!

فرارو- طرح کریدور «راه توسعه» یک پروژه زیرساختی عظیم است که با هدف اتصال بندر فاو در جنوب عراق به مرز ترکیه و در نهایت اروپا طراحی شده است. این کریدور شامل شبکه‌ای از راه‌آهن، بزرگراه، خطوط لوله نفت و گاز و تأسیسات لجستیکی است که از بصره آغاز و تا بندر مرسین ترکیه امتداد می‌یابد. 

به گزارش فرارو،  با رونمایی از راه‌گذر راه توسعه عراق، ترکیه و عراق کریدوری جدید برای اتصال به بازارهای اروپا در پیش روی خود می‌بینند  که می‌تواند چالش‌های جدی برای ایران به وجود آورد. در این مطلب نگاهی خواهیم داشت به این کریدور و تاثیرات اقتصادی آن بر کشورهای عراق و ترکیه و همچنین ایران.

جزئیات طرح کریدور راه توسعه

• مسیر و زیرساخت‌ها: کریدور راه توسعه شامل ۱۲۰۰ کیلومتر راه‌آهن و بزرگراه در خاک عراق است که از بندر فاو در خلیج‌فارس شروع شده و از شهرهای مهمی مانند بصره، بغداد، و موصل عبور می‌کند تا به مرز ترکیه در منطقه فیش‌خابور برسد. در ترکیه نیز ۳۲۰ کیلومتر بزرگراه و ۶۱۵ کیلومتر راه‌آهن برای اتصال به اروپا ساخته خواهد شد. این پروژه همچنین شامل خطوط لوله نفت و گاز، تونل‌ها، پل‌ها، و ایستگاه‌های لجستیکی است.

• هزینه و زمان‌بندی: هزینه کل پروژه حدود ۱۷ تا ۲۰ میلیارد دلار برآورد شده و در سه مرحله اجرا می‌شود: فاز اول تا سال ۲۰۲۸، فاز دوم تا ۲۰۳۸، و فاز نهایی تا ۲۰۵۰.

• مشارکت‌کنندگان: این پروژه با همکاری عراق، ترکیه، قطر، و امارات متحده عربی پیش می‌رود. چین نیز به عنوان سرمایه‌گذار بالقوه مطرح شده است.

• هدف اصلی: کاهش زمان حمل‌ونقل بین آسیا و اروپا به ۱۵ روز (در مقایسه با ۴۰ روز از طریق کانال سوئز)، تقویت تجارت منطقه‌ای، و ایجاد یک مسیر تجاری رقابتی جایگزین.

مزایای کریدور برای عراق

1. اقتصادی:

   • افزایش درآمد ملی: پیش‌بینی می‌شود این پروژه سالانه ۴ میلیارد دلار درآمد برای عراق ایجاد کند.

   • ایجاد اشتغال: حدود ۱۰۰,۰۰۰ شغل مستقیم و غیرمستقیم در عراق ایجاد خواهد شد.

   • تنوع اقتصادی: این کریدور به عراق کمک می‌کند تا وابستگی خود به نفت را کاهش داده و به یک مرکز تجاری و ترانزیتی منطقه‌ای تبدیل شود.

   • توسعه زیرساخت‌ها: توسعه بندر فاو و اتصال آن به شبکه ریلی و جاده‌ای، ظرفیت ترانزیت عراق را به ۳.۵ میلیون کانتینر و ۲۲ میلیون تن کالا در سال افزایش می‌دهد.

2. سیاسی و منطقه‌ای:

   • تقویت جایگاه عراق به عنوان یک پل ارتباطی بین خلیج‌فارس، ترکیه، و اروپا، که می‌تواند به ثبات سیاسی و امنیت منطقه‌ای کمک کند.

   • افزایش همکاری با کشورهای منطقه و جذب سرمایه‌گذاری خارجی از کشورهایی مانند قطر، امارات، و چین.

3. اجتماعی:

   • توسعه مناطق محلی در مسیر کریدور، از جمله ایجاد شهرک‌های صنعتی و مسکونی، و بهبود زیرساخت‌های ۱۰ استان عراق.

مزایای کریدور برای ترکیه

1. اقتصادی:

   • تقویت جایگاه ترانزیتی: ترکیه با قرار گرفتن در مسیر این کریدور، به عنوان دروازه اصلی تجارت بین آسیا و اروپا تقویت می‌شود، به‌ویژه با توجه به حجم تجارت ۲۴ میلیارد دلاری با عراق.

   • جذب سرمایه‌گذاری: مشارکت در این پروژه می‌تواند سرمایه‌گذاری‌های خارجی را به ترکیه جذب کند و زیرساخت‌های حمل‌ونقل این کشور را بهبود بخشد.

   • توسعه مناطق شرقی: این پروژه مناطق شرقی ترکیه را از طریق اتصال به خلیج‌فارس توسعه داده و فرصت‌های تجاری و گردشگری جدیدی ایجاد می‌کند.

2. ژئوپلیتیکی:

   • تقویت نفوذ ترکیه در عراق و منطقه، به‌ویژه در رقابت با کریدورهایی مانند کریدور هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) که ترکیه را کنار گذاشته بود.

   • ایجاد یک مسیر جایگزین برای تجارت جهانی که وابستگی به مسیرهای دیگر مانند کانال سوئز را کاهش می‌دهد.

3. امنیتی:

   • همکاری با عراق برای مبارزه با گروه‌هایی مانند پ.ک.ک در مناطق مرزی، که به امنیت ترکیه کمک می‌کند.

تأثیرات بر ایران

طرح کریدور راه توسعه برای ایران هم فرصت‌ها و هم چالش‌هایی به همراه دارد. در ادامه، این تأثیرات بررسی می‌شود:

فرصت‌ها

• مشارکت بالقوه: ایران می‌تواند با اتصال خط‌آهن شلمچه-بصره به این کریدور، از مزایای اقتصادی آن بهره‌مند شود. این امر می‌تواند تجارت ایران با عراق و ترکیه را تقویت کرده و موقعیت ایران را به عنوان یک مرکز ترانزیتی منطقه‌ای بهبود بخشد.

• تقویت همکاری منطقه‌ای: همکاری با عراق و ترکیه در این پروژه می‌تواند به کاهش تنش‌های منطقه‌ای و افزایش یکپارچگی اقتصادی کمک کند.

• صادرات نفت: ایران می‌تواند از بندر بصره برای صادرات نفت به ترکیه و اروپا استفاده کند، که همکاری‌های سه‌جانبه تهران-بغداد-آنکارا را تقویت می‌کند.

چالش‌ها

• کاهش نفوذ ایران در عراق: این کریدور می‌تواند نفوذ ترکیه در عراق را افزایش داده و به کاهش نفوذ سیاسی و اقتصادی ایران در این کشور منجر شود، به‌ویژه با توجه به حمایت آمریکا از این پروژه.

• رقابت با کریدورهای ایران: کریدور راه توسعه به عنوان رقیبی برای کریدور شمال-جنوب ایران (که از هند به روسیه از طریق ایران می‌رسد) و کریدور شرق-غرب (جاده ابریشم) مطرح است، که می‌تواند ترانزیت کالا از ایران را کاهش دهد.

• تهدید بندرهای ایران: توسعه بندر فاو می‌تواند بنادر ایران مانند خرمشهر و چابهار را به حاشیه براند و حجم ترانزیت ایران را کاهش دهد.