مسیر خطرناک محیط بانان؛ صدایشان را می‌شنویم؟
در مسیرهایی که محیط بانان در آن گام می‌گذارند همیشه خطر وجود دارد؛ از درگیری احتمالی با شکارچیان غیرمجاز گرفته تا مواجهه با حیوانات وحشی، سرمای شدید یا گرمای طاقت‌فرسا، اما وقتی بدانم حضورم باعث حفظ حیات حتی یک گونه از حیوانات یا جلوگیری از تخریب طبیعت می‌شود، همه سختی‌ها برایم معنا پیدا می‌کند.
امید محبیان، محیط بان منطقه حفاظت شده پلنگ دره قم و امیر کوهی، محیط بان منطقه حفاظت شده پلنگ دره از عدم تناسب حقوق و مزایا با سختی کار محیط‌بانی و کمبود تجهیزات گفتند.
به گزارش ایسنا، در این مصاحبه به گوشه‌ای از زندگی پنهان محافظان طبیعت اشاره و زندگی روزمره و چالش‌هایشان از زبان خودشان، روایت شده است، که در ادامه متن این گفت‌وگو را می‌خوانیم:
امید محبیان، محیط بان منطقه حفاظت شده پلنگ دره قم که ۴ سال در این شغل سابقه کار دارد؛ در گفت‌وگویی درباره یک روز کاری و خطراتی که پیش‌روی آنان وجود دارد، اظهار کرد: روز کاری من معمولاً قبل از طلوع آفتاب آغاز می‌شود و ابتدا تجهیزات و خودرو را بررسی می‌کنیم، مسیر گشت را مشخص کرده و وارد منطقه می‌شویم، گاهی مسیرها صعب‌العبور و طولانی هستند و باید ساعت‌ها پیاده‌روی کنیم.
وی افزود: در این مسیرها همیشه خطر وجود دارد؛ از درگیری احتمالی با شکارچیان غیرمجاز گرفته تا مواجهه با حیوانات وحشی، سرمای شدید یا گرمای طاقت‌فرسا، اما وقتی بدانم حضورم باعث حفظ حیات حتی یک گونه از حیوانات یا جلوگیری از تخریب طبیعت می‌شود، همه سختی‌ها برایم معنا پیدا می‌کند.
حقوق و مزایای محیط‌بانان با سختی کارشان تناسب ندارد
محبیان در پاسخ به اینکه مهم‌ترین نیاز فعلی شما چیست و آیا جامعه به اندازه کافی از نقش شما قدردانی می‌کند، گفت: مهم‌ترین نیاز ما بهبود وضعیت معیشتی و تجهیزات مناسب نیروها است، متأسفانه حقوق و مزایای محیط‌بانان آنگونه که باید با سختی کارشان تناسبی ندارد، ما شبانه‌روز در شرایط دشوار فعالیت می‌کنیم، با این حال عشق به طبیعت ما را سر پا نگه می‌دارد.
وی بیان کرد: خوشبختانه آگاهی مردم نسبت به اهمیت شغل و جایگاه محیط‌بانان در حال افزایش است، اما هنوز تا هنوز تا نقطه مطلوب فاصله داریم و حمایت واقعی زمانی است که مسئولان به وضعیت معیشتی و ایمنی محیط‌بانان توجه ویژه‌تری نشان دهند.
محبیان با بیان اینکه آخرین عملیات بازدارنده مربوط به منطقه حفاظت‌شده پلنگ‌دره بود، ادامه داد: در آخرین مأموریت، گزارشی از شکار غیرمجاز در یکی از نقاط منطقه حفاظت‌شده پلنگ‌دره دریافت کردیم و بعد از ردیابی و تحقیقات توانستیم دو شکارچی متخلف را در یکی از روستاهای مجاور بیابیم.
وی اضافه کرد: پس از دریافت مجوز تفتیش توانستیم دو شکارچی متخلف را در منزل‌شان دستگیر کنیم و مردم محلی از این اقدام استقبال کردند، چون خودشان می‌دانند شکار بی‌رویه چه آسیبی به تعادل طبیعت منطقه می‌زند، همچنین خوشبختانه همکاری جوامع محلی در سال‌های اخیر بیشتر شده و این برای محیط‌بانان دلگرم‌کننده است.
محبیان در پاسخ به اینکه چگونه مردم محلی را برای همکاری در حفاظت از طبیعت ترغیب می‌کنید، گفت: ما همیشه سعی می‌کنیم با گفت‌وگو و آموزش، نگاه مردم را تغییر دهیم، به مدارس می‌رویم، با کشاورزان و دامداران جلسات آموزشی می‌گذاریم و توضیح می‌دهیم که حفاظت از طبیعت به نفع خودشان است.
وی یادآور شد: وقتی مردم بفهمند حفظ پوشش گیاهی یعنی حفظ آب و خاک زندگی‌شان، دیگر طبیعت را دشمن نمی‌بینند بلکه همراهش می‌شوند و احترام و اعتماد متقابل، کلید موفقیت در این مسیر است. به نظر من فناوری نه‌تنها نقش محیط‌بانان را کمرنگ نمی‌کند، بلکه توان آن‌ها را چند برابر می‌سازد.
محبیان افزود: به طور مثال پهپادها امروز به ما اجازه می‌دهند مناطق وسیعی را که گشت زمینی در آن‌ها دشوار یا خطرناک است، از بالا رصد کنیم و با استفاده از دوربین‌های حرارتی یا زوم بالا می‌توانیم حتی رد حرکت حیوانات یا خودروهای مشکوک را تشخیص دهیم، همچنین از سوی دیگر پهپادها ابزار فوق‌العاده‌ای برای مستندسازی و تولید محتوای آموزشی هستند.
وی بیان کرد: شخصا به کار فیلمبرداری و تولید ویدیو علاقه‌مندم و باور دارم تصاویر هوایی می‌توانند تأثیر عمیقی بر آگاهی مردم بگذارند؛ وقتی مردم از بالا ببینند که تخریب یک رودخانه یا قطع چند درخت چه اثری بر کل منطقه دارد، نگاهشان به طبیعت تغییر می‌کند. در آینده، محیط‌بانان باید ترکیبی از مهارت‌های میدانی، دانش فنی و توانایی روایتگری از طبیعت را داشته باشند، در واقع محیط‌بان آینده فقط محافظ طبیعت نیست، بلکه سفیر و راوی زیبایی‌های آن برای مردم است.
ورود فناوری و هوشمندسازی هیچ‌گونه منافاتی با کار محیط بانی ندارد
امیر کوهی، محیط بان منطقه حفاظت شده پلنگ دره نیز در گفت‌وگویی با بیان اینکه معمولا گشت و پایش منطقه از ابتدای صبح قبل از طلوع آفتاب شروع و تا بعد از غروب آفتاب انجام می‌پذیرد، اظهار کرد: در بعضی مواقع گشت و پایش شبانه و شب مانی (اصطلاحی است که برای اقامت در شب مخصوصا به صورت کمپ گفته می‌شود) انجام می‌شود و خطرات زیادی برای یک محیط بان در گشت و پایش منطقه از جمله حمله حیوانات وحشی، خطرات طبیعت، رانندگی در مناطق سخت و صعب العبور، شکارچیان غیر مجاز و مواردی از این قبیل وجود دارد.
وی ادامه داد: نیازهای یک محیط‌بان بنابر تجربه شخصی خودم شامل تجهیزات شخصی مناسب، تجهیزات مناسب برای دفاع در برابر حوادث و اتفاقات در گشت و کنترل منطقه، ماشین و موتور مناسب، سالم و با کیفیت برای هر منطقه، البسه و کفش مناسب؛ البته حقوق و مزایای یک محیط‌بان به اندازه سختی شغل نیست.
کوهی با بیان اینکه محیط بان اول باید عاشق کارش باشد، افزود: نگاه به شغل شریف و ارزشمند محیط بانی و مسأله محیط زیست در جامعه بسیار با گذشته متفاوت شده و آگاهی مردم در این رابطه افزایش یافته است. آخرین عملیاتی که داشتیم، دستگیری تعدادی از اتباع بود که داخل منطقه بدون مجوز اقدام به حفاری چاه کرده بودند که خوشبختانه با هماهنگی نیروی انتظامی این کار متوقف شد و از تخریب، جلوگیری به عمل آمد.
وی، راهکارهایی را برای ترغیب مردم محلی به همکاری با محیط‌بانان پیشنهاد داد و گفت: استفاده از جوامع و افراد محلی درستکار و برگزاری جلسات با افراد محلی و آموزش‌های لازم درباره محیط زیست از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به بهبود تقویت ارتباط محیط‌بان با مردم محلی کمک کند. با ورود علم و فناوری روز و هوشمندسازی مناطق کاملا موافقم و هیچ‌گونه منافاتی با کار محیط بان ندارد، فقط باید آموزش‌های لازم انجام شود.
