مصطفی اسکویی، پدر تئاتر علمی ایران، را بشناسید
بهسبب دامنه نفوذی که اسکویی در بین نسلهای پساز خود داشت و بهدلیل سالها فعالیت و کسب دانش از استادان درجهیک تئاتر، بسیاری او بهعنوان پدر تئاتر علمی ایران یاد میکنند.
فرارو- تئاتر ایران با همه فرازونشیبهایی که تا به امروز پشت سر گذاشته، چهرههای فرهنگی مهمی را در دامان خود پرورش داده است. مصطفی اسکویی یکی از این چهرههای مهم بود که تاثیر بسزایی در رشد تئاتر در ایران داشت.
به گزارش فرارو، از مصطفی اسکویی با عنوان پدر تئاتر علمی ایران یاد میکنند. او در نتیجه سالها تجربه و تحصیل در حوزه تئاتر، در نهایت توانست تئاتر ایران را رشد بدهد. باوجوداینکه اسکویی اولین کسی نبود که به تئاتر از زاویه علم نگاه میکرد، اما خدمات بیبدیل او باعث شد تا بسیاری عنوان «پدر تئاتر علمی ایران» را شایسته او بدانند.
زندگی مصطفی اسکویی
اسکویی در 3 اسفند سال 1302 در محله سنگلج تهران دیده به جهان گشود. سال 1319 بود که او با آشنایی با عبدالحسین نوشین وارد جهان حرفهای تئاتر شد. شخص عبدالحسین نوشین، از جمله افرادی بود که تاثیر شگفتی بر تئاتر ایران گذاشته بود. معاشرت با نوشین و همکاری با او مسیر اسکویی را برای گام برداشتن در حوزه تئاتر هموارتر کرد.
اسکویی از سال 1319 تا سال 1323 در تعدادی از نمایشهای معروف آن روزهای تهران شرکت کرد. در همین سالها بود که برای اولین بار در نمایش وُلپُن اثر بن جانسون با مهین اسکویی آشنا شد و در ادامه نیز با او ازدواج کرد.
![]()
مصطفی و مهین اسکویی در جوانی
پساز دستگیری عبدالحسین نوشین و تعطیلی تئاتر فردوسی، اسکویی بههمراه همسرش مهین، راهی فرانسه شد و بهمدت یکسال در فرانسه به تحصیل در حوزه تئاتر پرداخت. در ادامه و پساز اتمام تحصیلاتش در فرانسه، به مسکو مهاجرت کرد و بهمدت شش سال نیز در روسیه تحصیلاتش را ادامه داد. او در روسیه از حضور استادانی مانند یوری زاوادسکی منتفع شد و بعداز بازگشت به ایران، کولهباری از تجربه و دانش را به تئاتر ایران تزریق کرد.
با بازگشت به ایران، اسکویی و همسرش، با همکاری یکدیگر تئاتر آناهیتا را به وجود آوردند. در این تئاتر علاوه بر تربیت شاگرد، نمایشهای بسیار زیادی نیز اجرا شد. از معروفترین شاگردان اسکویی در هنرکده آناهیتا، میتوان به محمود دولتآبادی، محمدعلی کشاورز، رسول نجفیان و... اشاره کرد.
نمایشهای مصطفی و مهین اسکویی تا سال 1349 ادامه داشت. در این سال مصطفی اسکویی از همسرش جدا شد و هرکدام مسیر متفاوتی را برای فعالیتهای تئاتریشان انتخاب کردند.
اسکویی پساز جدایی از همسرش، از پای ننشست و نمایشهای زیادی را روی صحنه برد. بعد از انقلاب سال 57، اسکویی مدتی از تئاتر فاصله گرفت. در اواخر دهه 1360 مجددا به روسیه رفت و پساز بازگشت از روسیه تمام هموغمش را برای آموزش تئاتر به نسلهای جوانتر گذاشت و تا پایان عمر نیز به همین کار مشغول بود.
در نهایت مصطفی اسکویی در 6 آبان 1384 دار فارنی را وداع گفت.
پدر تئاتر علمی ایران
پیشاز مصطفی اسکویی نیز بودند افرادی که به تئاتر به چشم علم نگاه میکردند. شخص اسکویی نیز در محضر بسیاری از این افراد، از جمله: عبدالحسین نوشین، سید علی نصر، عنایتالله شیبانی، هوشنگ سارنگ و... به شاگردی پرداخته بود. بااینحال، بهسبب دامنه نفوذی که اسکویی در بین نسلهای پساز خود داشت و بهدلیل سالها فعالیت و کسب دانش از استادان درجهیک تئاتر، بسیاری از او بهعنوان پدر تئاتر علمی ایران یاد میکنند.
مسیری که اسکویی شروع کرده بود، در ادامه با کارگردانان مهمی مانند بهرام بیضایی و حمید سمندریان و... به شکوفایی کامل رسید. شاید بتوان سالهای دهه 1340 و 1350 را از مناظری شاخصترین سالهای تئاتر ایران قلمداد کرد.