قدرت موشکی ترکیه چقدر است / دوربردترین موشک ترکیه تا کجا می‌رسد؟
موشک‌های کروز، بالستیک و هایپرسونیک ترکیه، از آتماکا تا گوکبورا، قدرت نظامی این کشور را بازتعریف کرده‌اند. اما ترکیه در زمینه تسلیحات موشکی چه جایگاهی در منطقه و جهان دارد؟
فرارو- ترکیه، به عنوان یکی از قدرت‌های کلیدی ناتو در خاورمیانه و دریای مدیترانه، در دهه اخیر سرمایه‌گذاری عظیمی در صنایع موشکی خود انجام داده است. شرکت‌های پیشرو مانند روکتسان (Roketsan)، صنایع هوافضای ترکیه (TAI) و آسلسان (Aselsan)، نقش محوری در بومی‌سازی فناوری موشکی ایفا می‌کنند. این تلاش‌ها نه تنها وابستگی به واردات را کاهش داده، بلکه ترکیه را به صادرکننده عمده تسلیحات تبدیل کرده است.
به گزارش فرارو، قدرت موشکی ترکیه در سال ۲۰۲۵، بر اساس گزارش‌های معتبر مانند مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) و نمایشگاه دفاعی IDEF ۲۰۲۵، شامل طیف وسیعی از موشک‌های بالستیک، کروز، هوا به هوا، ضدکشتی و پدافندی است. این زرادخانه، با تمرکز بر بردهای متوسط تا بلند، قابلیت بازدارندگی منطقه‌ای را برای ترکیه فراهم می‌کند و تهدیداتی از قبیل تنش‌های دریای اژه و شرق مدیترانه را پوشش می‌دهد.
ترکیه چه موشک‌هایی دارد؟
در حوزه موشک‌های بالستیک، ترکیه پیشرفت چشمگیری داشته است. موشک بورا (Bora)، تولید روکتسان، یک موشک بالستیک کوتاه‌برد با برد تقریبی ۲۸۰ کیلومتر است که از سال ۲۰۱۷ عملیاتی شده و قابلیت حمل کلاهک‌های متعارف یا دقیق را دارد.
اما ستاره جدید، موشک تیوفون (Tayfun) است. نسخه پایه تیوفون بردی بیش از ۵۶۰ کیلومتر دارد و برای ضربه‌های دقیق به اهداف زمینی طراحی شده. در نمایشگاه IDEF ۲۰۲۵، روکتسان نسخه بلوک-۴ تیوفون را رونمایی کرد که با فناوری هایپرسونیک (سرعت بیش از ماخ ۵) و بردی حداقل ۱۵۰۰ کیلومتر، بلندترین برد موشک بومی ترکیه را به خود اختصاص داده است.
این موشک ۱۰ متری، با قابلیت نفوذ به سامانه‌های دفاعی پیشرفته، بخشی از برنامه بلندپروازانه ترکیه برای توسعه موشک بالستیک با برد ۲۰۰۰ کیلومتر است که در ژوئیه ۲۰۲۵ تأیید شد. این پیشرفت‌ها، ترکیه را در سطحی همتراز با ایران قرار می‌دهد.
موشک‌های کروز ترکیه نیز تنوع بالایی دارند. موشک سوم (SOM)، توسعه‌یافته توسط روکتسان، یک موشک کروز هوا‌پرتاب با برد بیش از ۲۵۰ کیلومتر است که نسخه SOM-J آن برای جنگنده‌های F-16 و F-35 بهینه‌سازی شده. این موشک با هدایت ترکیبی GPS/INS و رادار، دقت بالایی در حملات به اهداف ثابت ارائه می‌دهد.
در بخش ضدکشتی، آتماکا (ATMACA) با برد ۲۰۰ کیلومتر، جایگزین هارپون آمریکایی (با برد ۱۲۴ کیلومتر) شده و از ناوها و ساحل شلیک می‌شود. در IDEF ۲۰۲۵، موشک آکاتا (Akata) رونمایی شد که بردی بیش از ۲۵۰ کیلومتر دارد و با کلاهک انفجاری-تکه‌تکه، برای دفاع از "سرزمین آبی" (دکترین دریایی ترکیه) طراحی شده است.
در موشک‌های هوا به هوا، ترکیه بر بومی‌سازی تمرکز کرده است. گوک‌دوغان (Gökdoğan) یک موشک کوتاه‌برد بصری با برد ۲۰-۳۰ کیلومتر است، در حالی که بوزدوغان (Bozdoğan) برد متوسط ۶۵ کیلومتری دارد و برای جنگنده‌های نسل چهارم مناسب است. اما نوآوری بزرگ، گوکبورا (Gökbora) است؛ اولین موشک هایپرسونیک هوا به هوا ترکیه با بردی بیش از ۱۸۵ کیلومتر (۱۰۰ مایل دریایی)، که در IDEF ۲۰۲۵ معرفی شد و تولید انبوه آن از ۲۰۲۶ آغاز می‌شود. این موشک‌ها مکمل موشک‌های وارداتی مانند ای‌آم-۱۲۰ آمرام (۱۰۵ کیلومتر) و سایدوایندر ای‌آم-۹X (۳۵ کیلومتر) هستند.
موشک‌های ضدتانک ترکیه برای عملیات زمینی حیاتی‌اند. اومتاس (OMTAS) برد ۴ کیلومتری دارد و از نوع هدایت لیزری است، در حالی که لومتاس (LOMTAS)، نسخه متوسط‌برد، بردی تا ۸ کیلومتر ارائه می‌دهد و از ۲۰۲۵ وارد خدمت می‌شود. این موشک‌ها در درگیری‌های سوریه و لیبی آزمایش شده‌اند.
در دفاع هوایی، سامانه‌های هیسار برجسته‌اند: هیسار-آ (۱۵ کیلومتر)، هیسار-او (۲۵ کیلومتر) و هیسار-یو (۱۵ کیلومتر) برای بردهای کوتاه تا متوسط. سامانه سیپر (SİPER) با برد ۱۰۰-۱۵۰ کیلومتر، در حال توسعه است و مکمل اس-۴۰۰ روسی (۴۰۰ کیلومتر) می‌شود که علی‌رغم تحریم‌های ناتو، عملیاتی است.
در مجموع، قدرت موشکی ترکیه در ۲۰۲۵، با بیش از ۲۰ نوع موشک بومی و وارداتی، بردی از ۴ کیلومتر (ضدتانک) تا ۲۰۰۰ کیلومتر (بالستیک در حال توسعه) را پوشش می‌دهد. این زرادخانه، با تولید انبوه سالانه هزاران واحد، نه تنها بازدارندگی ایجاد می‌کند، بلکه اقتصاد دفاعی ترکیه را تقویت کرده و صادرات به کشورهایی مانند اندونزی و پاکستان را افزایش داده است. با این حال، چالش‌هایی مانند تحریم‌های غربی بر فناوری‌های پیشرفته، همچنان وجود دارد. ترکیه در مسیر تبدیل به قدرت موشکی مستقل منطقه‌ای گام برمی‌دارد.
