بحران کرانه باختری؛ آغاز سردی در روابط واشنگتن و تل‌آویو؟
واشنگتن با میانجی‌گری دونالد ترامپ بر حفظ آتش‌بس شکننده غزه تأکید دارد، اما اختلافات داخلی اسرائیل و فشارهای جناح راست بر سر الحاق کرانه باختری این توافق را تهدید می‌کند. مارکو روبیو هشدار داده اقدامات یک‌جانبه تل‌آویو می‌تواند حمایت آمریکا را تضعیف کند. هم‌زمان، مخالفان نتانیاهو او را متهم به محدود کردن ارتش تحت نفوذ ترامپ می‌کنند. درگیری‌های پراکنده، بی‌اعتمادی متقابل و ابهام در اجرای خلع سلاح حماس نشان می‌دهد ثبات آتش‌بس و روابط واشنگتن–تل‌آویو در آستانه بحران تازه‌ای قرار دارد.
فرارو- شیرا روبین، خبرنگار بخش مسائل خاورمیانه روزنامه واشنگتن پست.
به گزارش فرارو به نقل از روزنامه واشنگتن پست، روز جمعه مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده اعلام کرد که واشنگتن همچنان بر حمایت خود از اسرائیل و پایبندی به توافق آتش‌بس در غزه تأکید دارد، هرچند این توافق با موانع متعددی روبه‌رو شده و بسیاری نسبت به دوام آن و میزان دخالت مستقیم آمریکا در تصمیم‌گیری‌های نظامی تل‌آویو ابراز تردید کرده‌اند.
به‌رغم درگیری‌های خشونت‌آمیز روز یکشنبه که آتش‌بس را تا مرز فروپاشی پیش برد، مقام‌های آمریکایی اطمینان داده‌اند که این توافق همچنان برقرار خواهد ماند. با این حال، مخالفت‌های داخلی در اسرائیل با نقش پررنگ واشنگتن در مدیریت بحران غزه رو به افزایش است. در نشست خبری روز جمعه، زمانی که از روبیو پرسیده شد آیا اسرائیل باید برای ازسرگیری عملیات نظامی از دولت ترامپ «اجازه بگیرد»، او پاسخ داد: «من این‌گونه نمی‌گویم... اما واقعیت این است که هیچ کشوری در جهان به اندازه ایالات متحده برای کمک به اسرائیل و تضمین امنیت آن تلاش نکرده است.»
مارکو روبیو همچنین بر تعهد کامل واشنگتن به امنیت بلندمدت اسرائیل تأکید کرد و گفت این حمایت شامل تلاش برای «خلع سلاح کامل حماس» نیز می‌شود. او خاطرنشان کرد که هیچ «طرح جایگزینی» برای توافق فعلی وجود ندارد و آتش‌بسی که با میانجی‌گری رئیس‌جمهور دونالد ترامپ به دست آمده، «تنها گزینه واقع‌بینانه» برای پایان دادن به درگیری‌ها و بازگرداندن ثبات به منطقه است.
آتش‌بس شکننده، اختلافات داخلی اسرائیل و هشدار آمریکا درباره الحاق کرانه باختری
مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، در ادامه اظهارات خود درباره تحولات اخیر خاورمیانه اعلام کرد که «نه‌فقط آمریکا»، بلکه بیش از بیست کشور جهان از جمله چند دولت عربی منطقه بر سر تشکیل غزه‌ای بدون حماس و عاری از سلاح به توافق رسیده‌اند.
سفر روبیو، آخرین مرحله از سلسله دیدارهای مقامات عالی‌رتبه آمریکایی از اسرائیل به شمار می‌رود که از دوشنبه آغاز شده بود. نخست، استیو ویتکاف، نماینده ویژه و جرد کوشنر، داماد رئیس‌جمهور دونالد ترامپ و از طراحان اصلی توافق آتش‌بس غزه، به تل‌آویو سفر کردند. سپس در روز سه‌شنبه جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور، وارد اسرائیل شد و پس از خروج او در پنجشنبه، روبیو تنها چند ساعت بعد وارد تل‌آویو گردید.
در همین حال، روز چهارشنبه و در زمانی که ونس هنوز در اسرائیل حضور داشت، احزاب راست‌گرای تندرو عضو ائتلاف حاکم بنیامین نتانیاهو رأی‌گیری نمادینی برگزار کردند تا به پیش‌نویس قانونی رأی مقدماتی دهند که هدف آن الحاق کرانه باختری است؛ منطقه‌ای که فلسطینی‌ها آن را بخش جدایی‌ناپذیر از کشور آینده خود می‌دانند، اما شهرک‌نشینان اسرائیلی آن را «سرزمین مقدس تورات» میخوانند.
حامیان این طرح اعلام کردند که رأی‌گیری، پاسخی به فشارهای آمریکا و نشانه‌ای از بی‌اعتمادی نسبت به وعده‌های واشنگتن در زمینه عادی‌سازی روابط اسرائیل با کشورهای عربی از جمله عربستان سعودی است. جی‌دی ونس این اقدام را «نمایشی سیاسی بسیار احمقانه» خواند و گفت که از این رفتار «احساس توهین» کرده است. در مقابل، مارکو روبیو هشدار داد که چنین اقدامی می‌تواند توافق آتش‌بسی را که با میانجی‌گری ترامپ به دست آمده، به‌شدت تضعیف کند.
در همین راستا، دونالد ترامپ در گفت‌وگویی با مجله تایم که روز پنجشنبه منتشر شد، تصریح کرد: «هیچ‌گونه الحاقی در کار نخواهد بود، چون من به کشورهای عربی قول داده‌ام»، و هشدار داد: «اگر اسرائیل چنین کاری بکند، حمایت کامل آمریکا را از دست خواهد داد.» در داخل اسرائیل نیز، بنیامین نتانیاهو رأی‌گیری مربوط به کرانه باختری را «تحریکی سیاسی و عامدانه از سوی اپوزیسیون برای ایجاد شکاف و تنش» توصیف کرد. این پیش‌نویس باید سه مرحله دیگر را در کنست طی کند تا به قانون تبدیل شود، هرچند از سوی اعضای ائتلاف حاکم پیشنهاد شده بود، اما با مخالفت صریح حزب لیکود یعنی حزب اصلی نتانیاهو مواجه گردید.
این رویدادها از یک‌سو نشانه‌ای از بحران مشروعیت داخلی دولت نتانیاهو و از سوی دیگر بیانگر افزایش حساسیت واشنگتن نسبت به اقدامات یک‌جانبه تل‌آویو است؛ بحرانی چندلایه که نه‌تنها می‌تواند آتش‌بس شکننده غزه را متزلزل کند، بلکه سایه‌ای سنگین بر آینده روابط آمریکا و اسرائیل بیفکند.
اتهام‌ها درباره محدود شدن اختیارات ارتش اسرائیل و ابهام در آینده بازسازی غزه
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، این روزها با موجی از انتقادها و اتهامات در داخل و خارج روبه‌روست. مخالفان می‌گویند روابط نزدیک او با دولت دونالد ترامپ سبب شده آزادی عمل ارتش اسرائیل در غزه به‌شدت محدود شود. در رسانه‌های اسرائیلی، رفت‌وآمد پی‌درپی مقام‌های آمریکایی به تل‌آویو با کنایه‌ای طنزآمیز «بیبی‌سیتینگ» ( ترکیبی از واژه «نگهداری کودک» و لقب سیاسی نتانیاهو یعنی «بیبی») نام گرفته است. با این حال، جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا تأکید کرده است که فشار واشنگتن برای حفظ آتش‌بس به‌هیچ‌وجه «نظارت بر یک کودک» نیست.
توافق آتش‌بس غزه از دهم اکتبر اجرایی شد. طبق مفاد آن، حماس موظف بود تمامی گروگان‌های زنده و پیکرهای کشته‌شدگان را آزاد کند و در مقابل، اسرائیل باید از بخش‌های وسیعی از غزه عقب‌نشینی جزئی انجام می‌داد و اجازه ورود بیشتر کمک‌های بشردوستانه را می‌داد. هفته گذشته، حماس تمامی گروگان‌های زنده را آزاد کرد، اما تاکنون فقط ۱۵ پیکر از مجموع ۲۸ جسد را تحویل داده است. همین امر موجب شده تل‌آویو، حماس را به نقض توافق متهم کند؛ در حالی‌که حماس مدعی است به‌دلیل تخریب گسترده و کمبود امکانات تخصصی، قادر به یافتن تمام اجساد نیست.
روز یکشنبه، در پی کشته شدن دو سرباز اسرائیلی، ارتش اسرائیل چندین حمله هوایی در مناطق مختلف غزه انجام داد که بنا بر گزارش‌ها ده‌ها کشته برجای گذاشت.با وجود این تنش‌ها، مقام‌های دولت ترامپ اعلام کرده‌اند که روند اجرای آتش‌بس طبق برنامه پیش می‌رود و به‌زودی وارد مرحله دوم و حساس‌تر آن خواهند شد؛ مرحله‌ای که شامل خلع سلاح کامل حماس، خروج تمامی نیروهای اسرائیلی از غزه، تشکیل دولت موقت فلسطینی و استقرار نیروی بین‌المللی ثبات‌ساز است؛ جزئیاتی که هنوز مبهم و فاقد توافق نهایی‌اند. در مجموع، وضعیت کنونی بازتاب‌دهنده شکاف میان ملاحظات امنیتی تل‌آویو و اهداف سیاسی واشنگتن است ؛ تضادی که اگر مدیریت نشود، ممکن است آتش‌بس شکننده غزه را به‌کلی از میان ببرد و بحران تازه‌ای در روابط آمریکا و اسرائیل بیافریند.
