توصیه چشم‌پزشکان؛ این ۹ علامت را جدی بگیرید

فرارو- از جرقه‌های ناگهانی نور تا دوبینی و افت ناگهانی دید، متخصصان چشم می‌گویند توجه به این علائم می‌تواند از نابینایی دائمی و حتی خطر سکته مغزی جلوگیری کند.

به گزارش فرارو به نقل از هاف پست، بسیاری از ما تغییرات کوتاه‌مدت بینایی را به‌راحتی نادیده می‌گیریم؛ به‌ویژه اگر درد نداشته باشند یا به‌نظر برسد خیلی زود برطرف می‌شوند. اما متخصصان چشم هشدار می‌دهند بعضی از همین نشانه‌های ظاهراً ساده، می‌توانند زنگ خطر مشکلاتی بسیار جدی‌تر باشند؛ مشکلاتی که در بسیاری از موارد، «زمان» نقش تعیین‌کننده‌ای در درمان و جلوگیری از آسیب‌های جبران‌ناپذیر دارد.

۱. دیدن ناگهانی جرقه‌های نور یا افزایش ناگهانی لکه‌های شناور

اگر به‌طور ناگهانی جرقه‌های نور ببینید یا تعداد زیادی لکه شناور (مگس‌پران) در میدان دیدتان ظاهر شود، این موضوع می‌تواند نشانه یک مشکل جدی باشد. به گفته دکتر آونیش دیوباکتا، جراح شبکیه در بیمارستان چشم و گوش نیویورک، این وضعیت گاهی نخستین علامت پارگی شبکیه است.

شبکیه گیرنده‌های درد ندارد؛ بنابراین تغییرات بینایی تنها هشدار پیش از جداشدگی شبکیه محسوب می‌شوند. متخصصان این حالت را «آژیر خطر شبکیه» توصیف می‌کنند. اگرچه بسیاری از مگس‌پران‌ها بی‌خطرند، اما ظاهر شدن ناگهانی تعداد زیادی از آن‌ها می‌تواند نشانه‌ای جدی باشد. مراجعه فوری به چشم‌پزشک و انجام معاینه با مردمک باز، می‌تواند از کاهش دائمی بینایی جلوگیری کند.

۲. احساس پرده یا سایه‌ای تیره که روی میدان دید حرکت می‌کند

دیدن حالتی شبیه پایین آمدن یک پرده یا سایه تیره در بخشی از میدان دید، یکی از مهم‌ترین علائم هشداردهنده در چشم‌پزشکی است. این نشانه اغلب با جداشدگی یا پارگی شبکیه مرتبط است و یک اورژانس واقعی محسوب می‌شود.

به گفته متخصصان، گاهی این علامت همراه با جرقه‌های نوری، افزایش مگس‌پران‌ها یا کاهش ناگهانی وضوح دید ظاهر می‌شود. در چنین شرایطی، حتی تأخیر چندساعته می‌تواند پیامدهای جدی برای بینایی داشته باشد.

۳. درد چشم همراه با قرمزی و حساسیت به نور

درد شدید چشم همراه با قرمزی و آزار دیدن از نور، نشانه‌ای نیست که بتوان آن را به «صبر می‌کنم شاید خوب شود» سپرد. این علائم می‌توانند نشانه التهاب، افزایش فشار داخل چشم یا عفونت باشند.

در افرادی که از لنز تماسی استفاده می‌کنند، این ترکیب علائم حتی نگران‌کننده‌تر است و ممکن است نشان‌دهنده عفونت شدید باشد که بدون درمان فوری، به از دست رفتن بینایی منجر می‌شود. اگر این درد با تاری شدید دید در یک چشم همراه باشد، احتمال حمله حاد گلوکوم مطرح می‌شود؛ وضعیتی اورژانسی که باید ظرف چند ساعت درمان شود.

۴. از دست دادن ناگهانی بینایی، حتی اگر سریع برگردد

کاهش یا قطع ناگهانی بینایی، حتی اگر فقط چند ثانیه یا چند دقیقه طول بکشد، هرگز نباید نادیده گرفته شود. این اتفاق می‌تواند نشانه اختلال موقت جریان خون به چشم باشد؛ وضعیتی که متخصصان آن را «سکته چشم» می‌نامند.

این حالت، که در پزشکی به نام «آموروزیس فوگاکس» شناخته می‌شود، اغلب به‌صورت افتادن ناگهانی پرده‌ای تاریک روی چشم بروز می‌کند و می‌تواند نشانه خطر سکته مغزی قریب‌الوقوع باشد. افراد مبتلا به فشار خون بالا، دیابت یا کلسترول بالا بیشتر در معرض این خطر هستند.

در موارد شدیدتر، انسداد شریان مرکزی شبکیه رخ می‌دهد؛ حالتی که اگر طی دو تا سه ساعت درمان نشود، نابینایی دائمی و غیرقابل بازگشت به دنبال دارد.

۵. کاهش ناگهانی بینایی در یک چشم همراه با علائم عمومی

از دست دادن ناگهانی و بدون درد بینایی در یک چشم، به‌ویژه اگر با علائمی مانند سردرد، درد فک، حساسیت پوست سر، تب یا احساس ناخوشی عمومی همراه باشد، می‌تواند نشانه مشکلات بسیار جدی باشد.

این وضعیت گاهی ناشی از التهاب عصب بینایی یا کاهش خون‌رسانی به آن است و در مواردی می‌تواند به بیماری «آرتریت سلول غول‌آسا» اشاره داشته باشد؛ بیماری‌ای که نیازمند درمان فوری با کورتون است تا از نابینایی و حتی سکته مغزی جلوگیری شود.

۶. دوبینی

دوبینی‌ای که به‌تازگی ایجاد شده، باید حتماً بررسی شود. متخصصان بین دوبینی تک‌چشمی و دوچشمی تفاوت قائل می‌شوند. اگر با بستن یکی از چشم‌ها دوبینی از بین برود، احتمالاً مشکل از هماهنگی حرکت چشم‌هاست و می‌تواند به اختلالات عصبی مربوط باشد.

دوبینی واقعی ممکن است نشانه فلج عصب‌های مغزی، تومور، آنوریسم مغزی یا بیماری‌های عصبی مانند میاستنی گراویس باشد. همچنین فشار خون و قند خون کنترل‌نشده از علل شایع این مشکل هستند.

۷. خطوط صاف که موج‌دار یا کج دیده می‌شوند

اگر متوجه شدید خطوط صاف، مثل خطوط متن یا لبه درها، ناگهان موج‌دار یا خمیده دیده می‌شوند، این علامت را بسیار جدی بگیرید. این تغییر معمولاً به مشکل در «ماکولا» مربوط است؛ بخشی از چشم که مسئول دید مرکزی و دقیق است.

این وضعیت می‌تواند نشانه اولیه دژنراسیون ماکولا یا تورم ناشی از دیابت باشد. استفاده از ابزار ساده‌ای مانند «شبکه آمسلر» در خانه می‌تواند به تشخیص زودهنگام این مشکل کمک کند، اما در هر صورت مراجعه فوری به چشم‌پزشک ضروری است.

۸. نابرابر شدن ناگهانی مردمک‌ها یا افتادگی پلک

اگر یکی از مردمک‌ها ناگهان بزرگ‌تر یا کوچک‌تر از دیگری شود، یا یکی از پلک‌ها بدون دلیل مشخصی دچار افتادگی شود، این می‌تواند نشانه مشکل عصبی یا عروقی جدی باشد.

چنین تغییراتی گاهی به آنوریسم، سکته مغزی یا تومورهای مغزی اشاره دارند. در این موارد، چشم در واقع پیامی فوری از مغز را منتقل می‌کند و بررسی تخصصی ضروری است.

۹. خشکی مزمن چشم یا خارش مداوم پلک‌ها

خشکی چشم فقط یک ناراحتی ساده نیست. اگر این وضعیت به‌طور مزمن ادامه پیدا کند، می‌تواند باعث درد، نوسان دید، احساس جسم خارجی، خارش و حتی اشک‌ریزش شود. در صورت بی‌توجهی، خشکی مزمن می‌تواند به آسیب اعصاب قرنیه، اختلال در ترمیم بافت و حتی کاهش دائمی بینایی منجر شود.

همچنین خارش مداوم پلک‌ها ممکن است ناشی از آلرژی، عفونت باکتریایی یا افزایش بیش‌ازحد مایت‌هایی به نام دمودکس باشد که در فولیکول‌های مو زندگی می‌کنند. تشخیص دقیق تنها با معاینه تخصصی امکان‌پذیر است.

چشم‌ها فقط ابزار دیدن نیستند؛ آن‌ها می‌توانند نشانه‌هایی حیاتی از وضعیت کلی سلامت بدن باشند. متخصصان تأکید می‌کنند بسیاری از بیماری‌های جدی، نخستین هشدار خود را از طریق تغییرات ظریف بینایی نشان می‌دهند. نادیده گرفتن این علائم ممکن است بهای سنگینی داشته باشد؛ از کاهش دائمی بینایی گرفته تا خطر سکته مغزی. در مواجهه با هر تغییر ناگهانی یا غیرعادی در بینایی، بهترین تصمیم، مراجعه سریع به پزشک و جدی گرفتن هشدارهایی است که بدن و به‌ویژه چشم‌ها به ما می‌دهند.