اعتیاد از نگاه مغز: چرا تجربه اول مهم است؟!
زمانی که ماده‌ی محرک یا مخدر وارد بدن می‌شود، دوپامین – ماده‌ی شیمیایی مسئول لذت و پاداش – به‌صورت غیرطبیعی افزایش می‌یابد.
اعتیاد یکی از پیچیده‌ترین اختلالات رفتاری و زیستی است که اغلب به‌آرامی و بدون قصد قبلی آغاز می‌شود.
بسیاری از افراد تصور می‌کنند تجربه‌ی یک‌باره‌ی مصرف ماده‌ای خاص بی‌خطر است، اما در واقع همان بار اول، تغییرات شیمیایی قابل‌توجهی در مغز رخ می‌دهد.
زمانی که ماده‌ی محرک یا مخدر وارد بدن می‌شود، دوپامین – ماده‌ی شیمیایی مسئول لذت و پاداش – به‌صورت غیرطبیعی افزایش می‌یابد.
این احساس خوشایند قوی‌تر از هر لذت طبیعی (مانند غذا، موفقیت یا ارتباط اجتماعی) است، و همین موضوع باعث می‌شود مغز آن را به‌عنوان «راهی میان‌بر برای احساس خوب بودن» ثبت کند.
به مرور زمان، مغز به این تحریک بیرونی وابسته می‌شود و سیستم پاداش طبیعی بدن تضعیف می‌گردد. نتیجه این است که فرد برای رسیدن به همان حس اولیه، مجبور به مصرف بیشتر می‌شود.
عوامل روانی و اجتماعی نیز در این چرخه نقش دارند: استرس، فشار اجتماعی، کمبود مهارت‌های مقابله‌ای، و مشکلات عاطفی می‌توانند فرد را به سمت تجربه‌ی مجدد سوق دهند.
در مراحل پیشرفته، اعتیاد نه فقط یک عادت، بلکه نوعی بیماری مغزی مزمن است که نیازمند درمان تخصصی است.
درمانگران تأکید می‌کنند که هیچ‌کس با نیت “معتاد شدن” شروع نمی‌کند؛ بلکه بیشتر قربانی ناآگاهی و شرایط محیطی می‌شود.
بنابراین، بهترین راه مقابله با اعتیاد، آگاهی، آموزش و پیشگیری است.
منبع: چندثانیه
