دیدار تاریخی ایران و آمریکا/ زیباکلام: تحولی بزرگ در راه است!
صادق زیباکلام گفت: گرچه کشورهای اروپایی با ترامپ مشکلاتی دارند ولی نباید فراموش کنیم که اگر دیدار دوستانه‌ای بین ایران و آمریکا برای اولین بار بعد از ۴۷ سال اتفاق بیفتد حتی فراتر از مساله مکانیسم ماشه، تأثیرات زیادی خواهد داشت. همین احتمال بهبود روابط ایران و آمریکا، کابوس نتانیاهوست. نتانیاهو، تندروهای اسرائیل، فرماندهان نظامی و دولت دست راستی آن اصلا نمی‌خواهند، ایران و آمریکا تنش‌زدایی کنند و اتفاقا برایشان مطلوب این است که دشمنی بیشتر هم شود.
هر سال، موعد سفر رؤسای‌جمهور ایران به نیویورک که می‌رسد، یک انتظار غیررسمی و یک بحث قدیمی دوباره زنده می‌شود. بحث تکراری احتمال دیدار رئیس‌جمهور ایران و آمریکا و اینکه این سفر چه فایده‌ای برای کشور دارد؟
به گزارش سازندگی، صادق زیباکلام، فعال سیاسی،این سفرها را بی‌نتیجه می‌داند و بی‌پرده می‌گوید که دلیل اصلی بی‌ثمر بودن این سفرها، نگرانی رؤسای‌جمهور از واکنش تندروهاست. او معتقد است آن‌ها به جای تمرکز بر منافع ملی، بیشتر به این فکر می‌کنند که بعد از بازگشت، انقلابی‌ها و رادیکال‌ها برایشان کف بزنند.
زیباکلام توضیح می‌دهد که در همه دولت‌ها، از گذشته تا امروز، سخنرانی‌ها در سازمان ملل تقریبا یکسان بوده و پیش‌بینی می‌کند که سخنرانی مسعود پزشکیان هم همین خط را دنبال کند و البته بخش‌هایی هم به مذاکرات اخیر و وضعیت اسرائیل اختصاص یابد. اما نتیجه به گفته او، فرقی با قبل ندارد: «هیچ‌کدامشان گره‌ای از مشکلات سیاست خارجی ایران باز نکرده‌اند».
اما داغ‌ترین موضوع، احتمال دیدار رئیس‌جمهور ایران با رئیس‌جمهور آمریکاست. زیباکلام یادآوری می‌کند که در تاریخ جمهوری اسلامی هیچ رئیس‌جمهوری، شهامت چنین دیداری را نداشته است.
او می‌گوید چنین دیداری «سد بزرگی» را می‌شکند و آغاز پایان دشمنی ۴۶ساله ایران و آمریکا خواهد بود. زیباکلام همچنین به فرصت‌های دیگر سفر اشاره می‌کند مثل امکان استفاده از تریبون برای نشان دادن آمادگی ایران در همکاری با آژانس و اروپا یا ارسال پیامی مثبت به جامعه جهانی.
حتی می‌گوید همین احتمال دیدار دوستانه با آمریکا می‌تواند، نگرانی اسرائیل را بیشتر کند. او تأکید می‌کند که رمز تفاوت سفر امسال با همه سفرهای گذشته فقط یک چیز است: «رئیس‌جمهور باید جسارت داشته باشد و به جای راضی نگه داشتن تندروها، سخنانش را بر اساس منافع ملی کشور بگوید».
به نظر شما مشکل اصلی رؤسای جمهور ایران در سفر سالانه به نیویورک چیست؟
مهم‌ترین گرفتاری و مشکل همه رؤسای‌جمهور ایران این بوده که وقتی به نیویورک می‌روند به جای اینکه تمرکزشان روی منافع ملی باشد، یا تلاش کنند تنش‌ها را کاهش بدهند و چیزی بگویند که واقعا به نفع کشور باشد، تمام حواسشان به این است که طوری صحبت کنند که وقتی برگشتند، انقلابیون و تندروها برایشان دست بزنند و بگویند: «آفرین، باریکلا!» برایشان مهم نیست این حرف‌ها چه کمکی به حل مشکلات می‌کند؛ فقط دنبال رضایت همان رادیکال‌ها هستند.
با این حال، دستاورد سفرهای قبلی و سخنرانی رؤسای‌جمهور سابق در سازمان ملل چه بوده و چه مشکلی از سیاست خارجی ایران حل کرده؟
هیچی. این بار هم آقای پزشکیان درست مثل بقیه سخنرانی می‌کند و همان حرف‌های همیشگی را می‌زند که ایران هیچ‌وقت جنگ‌طلب نبوده، همه اقدامات ما در چارچوب قوانین بین‌المللی بوده، ما خواهان ثبات منطقه‌ایم، به همسایه‌ها احترام گذاشته‌ایم، قصد دخالت در کشورهای دیگر را نداریم و اجازه دخالت هم به دیگران نمی‌دهیم.
درباره فعالیت‌های هسته‌ای هم می‌گوید همه چیز صلح‌آمیز است و تجهیزات دفاعی فقط برای حفاظت از کشور ساخته شده‌اند. بخشی از حرف‌هایش هم مربوط به مذاکرات اخیر می‌شود و می‌گوید با حسن‌نیت وارد شدیم و انتظار حمله نداشتیم. درباره اسرائیل هم صحبت خواهد کرد اما نه درباره راه‌حل دو دولتی. بعد هم به ایران برمی‌گردد.
درباره دیدار احتمالی پزشکیان با ترامپ چه فکر می‌کنید؟ فکر می‌کنید احتمال چنین دیداری وجود دارد؟
راستش در جمهوری اسلامی هیچ رئیس‌جمهوری شهامت این را نداشته که برای منافع ملی مستقیم با رئیس‌جمهور آمریکا ملاقات کند. همه ما به یاد داریم، حضور همزمان خاتمی و کلینتون در سازمان ملل چه حواشی داشت یا روحانی که فقط یک مکالمه کوتاه تلفنی با اوباما داشت و تندروها چه هجمه‌ای علیه او به راه انداختند. بنابراین احتمال دیدار مستقیم تقریبا صفر است.
این انتظار برای دیدار بیشتر ساخته سیاسیون است یا واقعا مردم هم چنین خواسته‌ای دارند؟
اگر همین امروز در میدان انقلاب نظرسنجی کنید، مطمئن باشید بالای ۸۰.۹۰ درصد مردم می‌گویند بله، رئیس‌جمهور باید با ترامپ دیدار کند تا این دشمنی ۴۶ساله با آمریکا تمام شود. چنین دیداری یک سد بزرگ را می‌شکند و می‌تواند، آغاز پایان این دشمنی بیهوده باشد.
و اگر چنین دیداری انجام شود به نتیجه مطلوب منتهی خواهد شد؟
به هر حال یک سد بزرگ می‌شکند، یک مانع تاریخی برداشته می‌شود. همین خودش یعنی آغاز پایان دشمنی بی‌هدف با آمریکاست.
اما تجربه تاریخی نشان داده که برای چنین دیداری باید نظر مقامات ارشد نظام هم مثبت باشد. پس چرا هر سال بحثش دوباره مطرح می‌شود؟
چون این بحث در واقع یک آرزوست، یک امید، یک روزنه کوچک در انتهای تونل. همیشه این سؤال پیش می‌آید که چه می‌شد اگر رئیس‌جمهور ایران با آمریکا ملاقات می‌کرد؟ شاید دری باز می‌شد شاید این دشمنی کور تمام می‌شد. همین امید باعث می‌شود هر سال دوباره مطرح شود.
این سفر قبل از اجرای اسنپ‌بک انجام خواهد شد. به نظر شما این سفر می‌تواند، فرصتی برای ایران باشد تا جلوی اجرای اسنپ‌بک را بگیرد؟
بله، ایران می‌تواند تا حدودی از این فرصت استفاده کند حتی اگر تأثیر آن روی آمریکا محدود باشد. رئیس‌جمهور می‌تواند رسما اعلام کند که آماده هرگونه تفاهم و همکاری با آژانس و کشورهای اروپایی در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز است و موضعی محکم و بدون اما و اگر در این زمینه اتخاذ کند.
برخی معتقدند که دیدار احتمالی ایران و آمریکا می‌تواند روی توقف مکانیسم ماشه اثر بگذارد. آیا ترامپ می‌تواند اروپایی‌ها را منصرف کند؟
قطعا بی‌تأثیر نیست. گرچه کشورهای اروپایی با ترامپ مشکلاتی دارند ولی نباید فراموش کنیم که اگر دیدار دوستانه‌ای بین ایران و آمریکا برای اولین بار بعد از ۴۷ سال اتفاق بیفتد حتی فراتر از مساله مکانیسم ماشه، تأثیرات زیادی خواهد داشت. همین احتمال بهبود روابط ایران و آمریکا، کابوس نتانیاهوست. نتانیاهو، تندروهای اسرائیل، فرماندهان نظامی و دولت دست راستی آن اصلا نمی‌خواهند، ایران و آمریکا تنش‌زدایی کنند و اتفاقا برایشان مطلوب این است که دشمنی بیشتر هم شود.
برای اینکه این سفر متفاوت باشد و دستاوردی داشته باشد، رئیس‌جمهور باید چه کند؟
رؤسای‌جمهور ایران همیشه فکر کرده‌اند باید طوری صحبت کنند که در ایران خوشایند تندروها باشد تا آن‌ها بهانه حمله پیدا نکنند. ولی اگر پزشکیان می‌خواهد، سفرش فرق داشته باشدباید جسارت به خرج بدهد و در جهت منافع ملی حرف بزند نه صرفا برای رضایت تندروها.
