تخلیه کامل یک شهرک مسکونی اصفهان به دلیل فرونشست

علی بیت‌الهی، رئیس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به نگرانی‌ها درباره جدی بودن خطر فرونشست در شهر اصفهان با توجه به فرونشست خیابان هشت بهشت اظهار داشت: بدون تردید امروز پرخطرترین شهر از لحاظ فرونشست زمین، اصفهان است. علت فرونشست در اصفهان مانند تهران، مشهد و سایر شهرها همان موضوع برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی بوده، اما اصفهان با یک پدیده تشدید کننده مواجه شده، آن هم قطع دائمی جریان زاینده رود است. 

به گزارش ایلنا، وی ادامه داد: همانطور که می‌دانیم فلسفه و بنای توسعه شهر اصفهان از گذشته، زاینده رود بوده و عامل تغذیه سفره‌های زیرزمینی کل شهر اصفهان، زاینده رود است. اما از اواسط دهه ۹۰ با تشدید بی‌آبی و قطع موقت و چند ماه یکبار زاینده رود شروع می‌شود و متاسفانه از سال ۹۷ و ۹۸ به یک جریان قطع دایمی زاینده رود می‌رسیم. وقتی آب در سطح زمین جاری نباشد به زیرزمین هم نفوذ نمی‌کند و سفره‌های زیرزمینی تغذیه ندارند و علاوه بر اینها برداشت‌های زیرزمینی هم ادامه دارد. از سوی دیگر جمعیت بالای ۳ میلیون نفر را این هاله فرونشستی در برگرفته است. 

رییس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی درباره مناطقی که در اصفهان تحت تأثیر فرونشست قرار می‌گیرند، گفت: کل محدوده شهر اصفهان تحت تاثیر این پدیده هستند و اصفهان تنها شهری است که تا این وسعت تحت تأثیر فرونشست قرار دارد. همچنین مناطق به سمت شمال اصفهان یعنی مناطق ۲.۹، ۱۰ و ۱۴ بیشتر تحت تأثیر فرونشست قرار دارند چراکه نوع خاک اصفهان در این مناطق متفاوت و ریزدانه بودن رسوبات در این مناطق بیشتر است. 

بیت‌الهی تاکید کرد: پدیده فرونشست در این مناطق به حدی جدی است که از ۲۸۵ مدرسه واقع در این مناطق ۴۰ مدرسه تخلیه شده‌است. چندین آثار تاریخی در این مناطق به صورت کاملا مشهود و ملموس ترک خورده‌اند. 

وی افزود: این تخلیه تنها محدود به مدارس نمی‌شود و در سمت شمال اصفهان یک شهرک به طور کامل تخلیه شد و در محلاتی شاهد آن بودم که دیوارهای اتاق‌های خانه‌های شکاف‌هایی داشتند که دست من به راحتی از بین شکاف‌ها عبور می‌کرد و این میزان شکاف و جدی بودن خطر را نشان می‌دهد. هرچند عده‌ای از سر ناچاری در این خانه‌ها زندگی می‌کنند اما این ساختمان‌ها با این شکاف و ترک خوردگی‌ها مقاومتی ندارند و زندگی در این خانه ریسک بسیار بالایی دارد. 

رییس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تاکید کرد: موضوع ناراحت کننده این است که با توجه به شرایط موجود هیچ اقدام عاجل و اثرگذاری انجام نمی‌شود. مطالعات بسیار گسترده‌ای در خصوص فرونشست اصفهان انجام داده‌ایم و در چند زمینه باید اقدام عاجل انجام شود، اول اینکه در بالادست سد زاینده‌رود باغاتی که به صورت غیر مجاز توسعه داده شده که بخش عمده آب زاینده رود را برداشت می‌کنند، باید این باغات تعیین تکلیف شوند. اگر جریان آب حداقلی در زاینده رود جریان داشته باشد می‌تواند در کاهش شدت فرونشست تاثیر مثبت بگذارد. 

بیت‌الهی ادامه داد: چاه‌هایی که آب کشی بسیار بالایی دارند را کلاسه‌بندی کردیم و اعلام شده با نصب کنتورهای هوشمند حداقل ۱۰ درصد بهره‌برداری از این چاه‌ها کاهش پیدا کند. همچنین تغذیه مصنوعی چاه‌های زیرزمینی باید انجام شود و تجربه‌های موفقی از این راهکار در بسیاری از کشورها وجود دارد که می‌توان از آن استفاده کرد. 

وی گفت: تمام این اقدامات قابلیت اجرا را دارند و می‌توان در برنامه کوتاه مدت هم این اقدامات را به اجرا رساند و هزینه این اقدامات هم بالا نیست و تمام این اقدامات در ژاپن، شانگهای، تایوان و اندونزی و آمریکا انجام شده و جواب مثبت هم داده است.