در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۶۶ مطلب
«فرونشست پدیده‌ای چندبُعدی است و علت اصلی آن برداشت بی‌رویه‌ی آب است. از همین‌رو، ما اقدام به رصد این پدیده کردیم تا ببینیم وضعیت پهنه، نرخ و عمق آن چگونه است. در کشور ما، میزان فرونشست چند برابر شاخص‌های جهانی است و این پدیده در بازه‌ای بین یک سانتی‌متر تا ۳۱ سانتی‌متر مشاهده می‌شود.»
رئیس اداره ترازیابی دقیق و تداخل‌سنجی راداری سازمان نقشه‌برداری کشور گفت: یکی از مناطق بحرانی فرونشست کشور از لحاظ نرخ و مساحت تحت تاثیر فرونشست و آثار مخرب ایجاد شده بر سازه‌های مسکونی فرونشست دشت هشتگرد استان البرز است.
استاد تمام پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله گفت: در مجاورت محوطه باستانی نقش رستم به دلیل کشاورزی و دامپروری گسترده و تداوم کشت برنج و ذرت، برداشت آب از منابع زیرزمینی به میزان بسیار زیاد ادامه دارد. این امر موجب فرونشست‌هایی به فاصله ۱۰ متری نقش رستم و ۳۰۰ تا ۵۰۰ متری تخت جمشید شده است که به صورت شکاف‌های عظیم قابل مشاهده هستند.
برداشت بدون وقفه آب از اعماق سفره‌‌های زیرزمینی به شکل مداوم باعث «افت مخروطی» سطح منابع آبی زیرزمینی شده و این تغییر موضعی، اثر ناگهانی روی پایداری سطح زمین در نقطه درگیر در شهر تهران دارد.
فرونشست تنها مختص به تهران نیست، کل کشور با این معضل دست‌وپنجه نرم می‌کند. براساس آمار منتشرشده ایران در لیست ۵ کشور نخست با سرعت بالای فرونشست قرار دارد و به واسطه همین موضوع زیرساخت‌های حیاتی کشور، فرودگاه‌ها و اماکن تاریخی همواره با مشکلاتی، چون شکاف‌های عمیق دست و پنجه نرم می‌کنند.
«در ادامه همان روند استحصال منابع آب زیرزمینی، تصمیم گرفته شده است که به‌دلیل پیش‌بینی کمبود منابع آب شرب، بین ۵۰ تا ۷۰ حلقه چاه جدید حفر شود، به‌نظر می‌رسد که اعتبارات و مسائل مربوط به تصفیه این آب نیز پیش‌بینی شده است، اما این اقدام، یکی از بزرگ‌ترین ضربه‌ها به پایداری سرزمین در تهران محسوب می‌شود چراکه حدود سه میلیون نفر از جمعیت تهران در همین پهنه فرونشستی سکونت دارند.»
فرونشست صرفاً یک پدیده طبیعی نیست؛ تهدیدی جدی برای امنیت زیرساختی کشور است. به گفته رحمانی، این پدیده می‌تواند موجب تخریب خیابان‌ها، پل‌ها، فرودگاه‌ها، پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها، خطوط انتقال نفت، گاز، آب و حتی آثار تاریخی شود. خانه‌ها ترک می‌خورند، خطوط فاضلاب می‌شکنند و تاب‌آوری ساختمان‌ها در برابر زلزله کاهش می‌یابد.
«مهم‌ترین راهکار، کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی است. این موضوع از طریق اجرای طرح احیا و تعادل‌بخشی آبخوان‌ها، تعدیل پروانه‌ها، انسداد چاه‌های غیرمجاز و جلوگیری از اضافه‌برداشت چاه‌های مجاز پیگیری می‌شود. طبق قانون برنامه هفتم توسعه، باید ۱۵ میلیارد مترمکعب از برداشت آب زیرزمینی کاهش یابد که حدود ۵۰ درصد این میزان از محل پرکردن چاه‌های غیرمجاز و مابقی از جلوگیری از اضافه‌برداشت چاه‌های مجاز با استفاده از کنتورهای هوشمند حجمی تحقق می‌یابد.»
ایران در ۵۰ سال اخیر، نزدیک به ۷۰ هزار رشته قنات داشت که در ۵ دهه اخیر، ۳۵ هزار رشته قنات را به‌دلیل تغییر اقلیم، حفر چاه‌های بی‌رویه و از دست رفتن حرایم قنات‌ها برای همیشه از دست‌داد. با این وجود، ۳۴ هزار رشته قنات دیگر همچنان باقی مانده است که همین تعداد باقی مانده نیز ایران را هنوز در صدر کشورهای جهان در برخورداری از تعداد قنات‌ها نشانده است. متخصصان قنات در ایران اما زنگ هشدار قنات‌ها را مدتهاست به‌صدا درآورده‌اند. «محمد برشان» مدیر مرکز قنات استان کرمان معتقد است، قنات‌های ایران بیش از…
«میانگین بلند مدت بارندگی در کشور حدود ۱۳ درصد و منابع آب تجدیدپذیر کشور به علت افزایش دما حدود ۲۷ میلیارد متر مکعب کاهش داشته است.۶۶ درصد تالاب‌های کشور به کانون گرد و غبار تبدیل شده‌اند و ۳۰ استان کشور درگیر پدیده فرونشست زمین هستند.»
