خاورمیانه و ایران در انتظار سرما؛ سردچال قطبی چیست؟

فرارو- اداره کل هواشناسی استان تهران با اشاره به نفوذ سامانه بارشی جدید به استان از امشب (۲۸ بهمن‌ماه) از بارش برف و باران و وزش باد نسبتا شدید تا شدید خبر داد.

به گزارش فرارو، صادق ضیاییان، مدیر مرکز پیش‌بینی هواشناسی با اشاره به افزایش دما موقتی کشور، بیان کرد: برای روز‌های آینده با خروج کامل سرمای قبلی از کشور شاهد افزایش دمای هوا در بسیاری از نقاط خواهیم بود. وی افزود: اما این افزایش دما در منطقه موقتی بوده و مجدداً از اواخر این هفته و با ریزش یک سردچال قطبی در منطقه، سرمای شدید هوا میهمان کشور خواهد شد.

سردچال قطبی آخر همین هفته خاورمیانه و ایران را به چالش می‌کشد.

نفوذ سامانه بارشی به تهران طی امشب

از امشب با نفوذ سامانه بارشی از غرب و شمال استان آسمانی ابری و به‌تدریج بارش برف و مه، گاهی کولاک برف در نواحی شمالی به‌ویژه در دامنه‌ها و ارتفاعات در بعضی ساعت‌ها مه رقیق، گاهی رگبار باران با احتمال رگبار برف و رعد و برق در مناطق مرکزی و جنوبی تا دوشنبه شب (۲۹ بهمن‌ماه) مورد انتظار خواهد بود.

پیش‌بینی وضعیت جوی تهران طی دو روز آینده

آسمان تهران فردا (۲۹ بهمن‌ماه) ابری گاهی افزایش باد و رگبار باران با حداقل دمای ۱ و حداکثر دمای ۱۱ درجه سانتیگراد و طی پس‌فردا (۳۰ بهمن‌ماه) صاف تا قسمتی ابری از بعد از ظهر افزایش باد گاهی وزش باد شدید با حداقل دمای ۱ و حداکثر دمای ۱۲ درجه سانتیگراد پیش‌بینی می‌شود.

پیش‌بینی وزش باد شدید و نسبتا شدید طی دو روز آینده در تهران

همچنین در بعضی ساعت‌های فردا و پس فردا سه‌شنبه (۳۰ بهمن‌ماه) به ویژه بعد از ظهر تا اواخر وقت سه‌شنبه وزش باد نسبتا شدید تا شدید در گستره استان و بیشتر در مناطق غربی و جنوبی پیش‌بینی می‌شود.

سرد یخچال قطبی چیست؟

سردچال قطبی (Polar Vortex) یک الگوی چرخشی وسیع و پایدار از باد‌های شدید در ارتفاعات بالای جو است که در اطراف قطب‌های زمین قرار دارد. این پدیده شامل یک حلقه‌ای از هوای بسیار سرد در استراتوسفر و تروپوسفر فوقانی است که معمولاً در زمستان قوی‌تر می‌شود.

ویژگی‌های سردچال قطبی

دو بخش مجزا:

سردچال قطب شمال: در اطراف قطب شمال و بر فراز مناطق قطبی و عرض‌های جغرافیایی بالای نیمکره شمالی قرار دارد.

سردچال قطب جنوب: در اطراف قطب جنوب و بر فراز قاره‌ی جنوبگان شکل می‌گیرد.

ارتباط با هوای سرد شدید:

وقتی این چرخش قوی و منسجم است، هوای سرد در مناطق قطبی حبس می‌شود. اما اگر ضعیف شود یا از مسیر خود منحرف گردد، هوای سرد می‌تواند به عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر (مثلاً آمریکا، اروپا و آسیا) نفوذ کند و باعث موج‌های سرمای شدید شود.

عوامل تأثیرگذار:

گرمایش استراتوسفری ناگهانی (SSW): افزایش ناگهانی دما در استراتوسفر می‌تواند باعث تضعیف و تجزیه سردچال قطبی شود.

الگو‌های جوی مانند نوسان شمالی (AO) و نوسان اطلس شمالی (NAO): این الگو‌ها بر شدت و حرکت سردچال قطبی تأثیر می‌گذارند.

تأثیرات بر آب‌وهوا:

کاهش دمای شدید در مناطق میانی و جنوبی

افزایش طوفان‌های زمستانی

تغییرات در الگو‌های جوی که می‌توانند حتی تا ماه‌ها ادامه داشته باشند

نمونه‌های اخیر:

در سال ۲۰۱۴، سردچال قطبی ضعیف شد و باعث شد هوای قطبی به ایالات متحده و کانادا نفوذ کند، که به "Polar Vortex Outbreak" معروف شد.

در سال ۲۰۲۱، یک موج شدید سرما در تگزاس و دیگر مناطق آمریکا رخ داد که ناشی از همین پدیده بود.