امتناع خاموش

والری بورت (Valery BURT) – روزنامه‌نگار، مورخ، نویسنده؛

دونالد ترامپ می‌تواند دارای چندین ویژگی باشد - واقع‌بین، متظاهر، آرام یا عجیب و غریب. او دائماً آماده است تا جهان را متحیر و مبهوت کند. این همان چیزی است که اکنون، در طول تور آسیایی رئیس جمهور آمریکا اتفاق افتاده است. پیش از این، برنامۀ او شامل توقف در مالزی، ژاپن، کرۀ جنوبی و دیدار با شی جین‌پینگ، رئیس جمهور چین بود. اما ترامپ به طور غیرمنتظره‌ تصمیم گرفت دستور کار خود را گسترش دهد و همچنین با کیم جونگ اون، رهبر کرۀ شمالی دیدار کند. ساکن کاخ سفید این موضوع را خودش به خبرنگاران اعلام کرد.

به گفتۀ وی، این دیدار می‌تواند در جریان سفرش به کرۀ جنوبی برای شرکت در مجمع همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه انجام شود. مقامات کرۀ جنوبی پیش از این تمایل خود را برای کمک به سازماندهی مذاکرات نشان داده‌اند. با این حال، دفتر ریاست جمهوری کرۀ جنوبی چنین دیداری را بعید دانست. اما، چنین سناریویی را رد نکرد.

وقتی از ترامپ پرسیده شد که قصد دارد دربارۀ چه چیزی با کیم جونگ اون صحبت کند، او پاسخ داد: «ما تحریم‌ها را داریم. این یک دلیل کاملاً جدی برای شروع است. به نظرم جدی‌ترین دلیل است».

گفته می‌شود رئیس جمهور آمریکا آماده است محدودیت‌های دیرینه علیه کرۀ شمالی را لغو کند. بله، این موضوع می‌تواند برای پیونگ یانگ جالب باشد. اما می‌تواند نگرانی‌هایی را نیز ایجاد کند: ترامپ، یک مذاکره‌کنندۀ مجرب، در عوض چه چیزی را مطالبه خواهد کرد؟ با این حال، کیم جونگ اون ایدۀ کلی در این مورد دارد. و او همچنان ساکت است - یا تصمیم گرفت اصلاً جواب ندهد، یا برای اندیشیدن مکث کرد.

نه تنها ترامپ، بلکه دستیارانش نیز منتظر پاسخ او هستند. اگر رهبر کرۀ شمالی موافقت کند، آن‌ها به معنای واقعی کلمه برای ترتیب دادن یک جلسه در اسرع وقت تلاش خواهند کرد.

شایان ذکر است که اجلاس ژوئن ۲۰۱۹، در دورۀ اول ریاست جمهوری ترامپ، در بحبوحۀ تشنج شدید ترتیب داده شد. او در ژاپن بود و توییت کرد که می‌خواهد با رهبر کرۀ شمالی در منطقۀ غیرنظامی دیدار کند «فقط برای اینکه با او دست بدهد و سلام کند».

ترامپ به آرزویش رسید. او به مدت کوتاهی از مرز کرۀ شمالی عبور کرد - و اولین رئیس جمهور ایالات متحده شد که چنین «پیاده‌روی» انجام داد. این سومین و آخرین دیدار بین ترامپ و کیم جونگ اون بود.

آن‌ها اولین بار در ژوئن ۲۰۱۸ در سنگاپور با یکدیگر دیدار کردند. پس از دیدارشان، رئیس جمهور آمریکا خاطرنشان کرد که مذاکرات بهتر از آنچه انتظار می‌رفت، پیش رفته است. او همچنین اعلام کرد که آماده است همتای خود را به کاخ سفید دعوت کند. در مورد رهبر کرۀ شمالی، او این گفتگو را «مقدمه‌ برای صلح» خواند.

با این حال، این انتظارات خوش‌بینانه نقش بر آب شد: جلسۀ سیاستمداران در ویتنام در فوریۀ ۲۰۱۹ قطع شد. این اتفاق در بالاترین سطوح نادر است و می‌توانست به این معنی باشد که طرفین یا به بن‌بست رسیده‌اند یا از یکدیگر عمیقاً عصبانی بوده‌اند...

با این حال، این دو رهبر هیچ کینه‌ای نسبت به هم نداشتند. ترامپ اخیراً یادآوری کرد: «من با کیم جونگ اون خیلی خوب کنار می‌آمدم». در همین حال، رهبر کرۀ شمالی اخیراً اعتراف کرد که «خاطرات خوبی از رئیس جمهور ترامپ دارد». با این حال، او خاطرنشان کرد که تنها در صورتی دوباره با او دیدار خواهد کرد که «ایالات متحده وسواس پوچ خود در مورد خلع سلاح هسته‌ای را کنار بگذارد».

شایان ذکر است که ترامپ پیش از این خواستار برچیدن برنامۀ هسته‌ای کرۀ شمالی شده بود. کیم جونگ اون با این کار موافقت کرد، اما فقط تا حدی، و در عوض پیشنهاد لغو تحریم‌ها را داد. این پایان ماجرا بود.

از آن زمان تاکنون خیلی چیزها تغییر کرده است. کرۀ شمالی روابط خود را با چین تقویت کرده و به روسیه نزدیک‌تر شده و به شریک استراتژیک آن تبدیل گردیده است. هوای تازه‌ای از پنجره‌ای وارد شده است که قبلاً به کاملاً بسته بود.

کرۀ شمالی مایل به همکاری با ایالات متحده است، اما دیگر مسئلۀ مرگ و زندگی نیست. کیم جونگ اون به لطف متحدانش می‌تواند بدون ترامپ با مشکلات کنار بیاید. بنابراین، او برای پاسخ به پیشنهاد او عجله ندارد. و اصلاً اگر آمریکا سرسختانه بر موضع خود اصرار کند، فایده‌اش چیست؟ مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، این را تأئید کرد: «موضع ما در مورد کرۀ شمالی همان است- خلع سلاح هسته‌ای. این هدفی است که همۀ ما دهه‌هاست برای آن تلاش می‌کنیم».

پس چرا ترامپ برای برگزاری جلسه اصرار دارد؟

شاید او هنوز امیدوار است کیم جونگ اون را متقاعد کند و سخنان خود را با وعده‌های وسوسه‌انگیز همراه سازد. علاوه بر این، ساکن کاخ سفید از پایان جنگ غزه که خود نقش مهمی در آن داشت، الهام گرفته و امیدوار است مأموریت صلح‌بانی موفق خود را ادامه دهد.

احتمال دیگر این است که دعوت ترامپ یک نمایش تبلیغاتی باشد، درست مثل تجارت مورد علاقه‌اش. «من برای جلسه آماده‌ام، ببینیم حریفم چه واکنشی نشان می‌دهد». یک توافق می‌تواند توجه زیادی را در سراسر جهان جلب کند، به یک رویداد مهم تبدیل شود و اعتبار ترامپ را به عنوان یک مذاکره‌کننده موفق افزایش دهد. اما اگر کیم جونگ اون امتناع کند، به این معنی است که او خواهان توافق نیست. و همۀ شکایات باید به او ارجاع داده شود.

اما این با منطق رئیس جمهور آمریکا انطباق دارد. رهبر کرۀ شمالی کاملاً حق دارد استدلال متفاوتی داشته باشد. ترامپ فقط به صورت شفاهی و تا حدودی اتفاقی تمایل خود را نشان داد و هیچ دعوت رسمی از واشنگتن به پیونگ یانگ صادر نشد. هیچ یک از طرفین جزئیات مذاکرات را مورد بحث قرار ندادند. پس چرا این همه هیاهو؟ فقط به خاطر عکس‌های تیتر اول؟!

نظر دیگری هم هست. سکوت کیم جونگ اون نشان می‌دهد که اکنون زمان مذاکره با آمریکا نیست. ما مسائل مهم‌تری داریم و آن مذاکرات بین چوی سون هوی، وزیر امور خارجۀ کرۀ شمالی و ولادیمیر پوتین است.

بعید است که طرفین گفتگو در نشست کرملین از موضوع دعوت از رهبر کرۀ شمالی طفره رفته باشند و به احتمال زیاد رئیس جمهور روسیه نظر خود را ابراز کرده است. چوی سون هوی احتمالاً آن را به پیونگ یانگ منتقل کرده است.

مقصد بعدی وزیر کرۀ شمالی مینسک بود، برای شرکت در یک کنفرانس بین‌المللی در مورد امنیت اوراسیا. بنابراین، ترامپ بیهوده منتظر پاسخ ماند...