۲۰ متن تاریخی که هیچ کس نتوانسته رمزگشایی کند

فرارو- از نسخه‌های خطی قرون وسطی گرفته تا سنگ‌نوشته‌های باستانی شرق و قاره آمریکا، انسان همواره شیفته رازهایی بوده که در میان خطوط و نمادهای ناشناخته پنهان شده‌اند؛ متونی که نه تنها تاریخ را به چالش می‌کشند، بلکه مرز میان علم، اسطوره و رمز را نیز محو می‌سازند.

به گزارش فرارو به نقل از گو تو توترز، انسان از دیرباز شیفته رمز و راز بوده است؛ اما هیچ چیز به‌اندازه متونی که معنایشان ناشناخته باقی مانده، ذهن را به خود مشغول نمی‌کند. با وجود پیشرفت‌های شگرف فناوری و قرن‌ها تلاش پژوهشگران، هنوز هم نوشته‌هایی وجود دارند که اسرار خود را به کسی نمی‌سپارند.

این آثار که از لوح‌های باستانی گرفته تا دست‌نوشته‌های قرون وسطایی را شامل می‌شوند، نسل‌به‌نسل پژوهشگران را حیرت‌زده کرده و تخیل علاقه‌مندان تاریخ را برانگیخته‌اند. در این گزارش، به مرور شماری از مهم‌ترین و اسرارآمیزترین متونی می‌پردازیم که حتی پس از سال‌ها تحقیق و تحلیل، هنوز هم معنا و پیام واقعی‌شان در پرده‌ای از ابهام باقی مانده است.

نسخه وُینیچ (The Voynich Manuscript)

در کتابخانه باینِکی دانشگاه ییل، نسخه‌ای نگهداری می‌شود که شاید معروف‌ترین متن رمزآلود جهان باشد؛ کتابی مصور از قرون وسطی که سده‌هاست ذهن رمزنگاران را به چالش کشیده است. این کتاب عجیب که به اوایل قرن پانزدهم بازمی‌گردد، مجموعه‌ای از تصاویر گیاهان ناشناخته، نمودارهای نجومی و مطالبی شبیه متون پزشکی دارد.

الگوهای زبانی در این نسخه نشان می‌دهد متن آن حاصل خط‌خطی‌های بی‌معنا نیست، بلکه به زبانی ساختارمند نوشته شده است. تحلیل‌های انجام‌شده در آژانس امنیت ملی آمریکا نیز تاکنون نتوانسته‌اند معنای آن را آشکار کنند. پوست نوشته‌شده روی آن میان سال‌های ۱۴۰۴ تا ۱۴۳۸ میلادی تاریخ‌گذاری شده، اما متن همچنان غیرقابل‌درک باقی مانده است. تصاویر گیاهانی که هیچ نمونه مشابهی در طبیعت ندارند، همچنان پژوهشگران را درگیر خود کرده‌اند.

دست‌نوشته روهونتس (The Rohonc Codex)

در آکادمی علوم مجارستان، متنی ۴۴۸ صفحه‌ای نگهداری می‌شود که از راست به چپ نوشته شده و از نمادهایی ناشناخته تشکیل شده است. جلد آن مربوط به قرن هجدهم است، اما محتوا احتمالاً بسیار قدیمی‌تر است. برخی پژوهشگران گمان می‌برند که این متن نوشته‌ای مذهبی به زبانی باستانی از مجارستان باشد، اما هیچ‌کس تاکنون موفق به اثبات این فرضیه نشده است.

تصاویر موجود در آن ترکیبی عجیب از صحنه‌های جنگی و نقوش مذهبی است؛ گویی هنرمندی قرون وسطایی همه چیز را با تخیل خود درهم آمیخته است. هر تلاش برای رمزگشایی از این متن، پژوهشگران را وارد مسیرهای تازه‌ای کرده اما به نتیجه قطعی نرسیده است.

کدکس سرافینیانوس (The Codex Seraphinianus)

در دهه ۱۹۷۰، لوییجی سرافینی، معمار ایتالیایی، اثری خلق کرد که خود به‌عمد آن را رازآلود طراحی کرده بود. این کتاب، شبیه دایرةالمعارفی از جهانی موازی است؛ پر از گیاهان و ماشین‌هایی که در دنیای واقعی امکان وجود ندارند.

جالب آنکه خود سرافینی گفته است هنگام نوشتن، الفبایی خیالی را «ناخودآگاه» برگزیده و خودش هم قادر به خواندن آن نیست. متن، مانند رؤیایی تب‌آلود روی کاغذ آمده و با وجود بی‌منطقی ظاهری، از نظمی درونی پیروی می‌کند. هنوز هم رمزنگاران مدرن در این‌باره اختلاف دارند که آیا واقعاً رمزی در کار است یا این اثر تنها هنری و سورئال است.

لوح فایستوس (The Phaistos Disc)

در جزیره کرت و در دل تمدن باستانی مینوسی، لوحی سفالی یافت شده که به باور بسیاری نخستین نمونه از چاپ مکانیکی در تاریخ است. این لوح که حدود سال ۱۷۰۰ پیش از میلاد ساخته شده، تنها ۱۵ سانتی متر قطر دارد و روی آن ۲۴۱ نشانه در طرحی مارپیچی حک شده است.

نمادهای روی این لوح از پیکره‌های انسانی تا ابزار و حیوانات متنوع‌اند و به‌گونه‌ای چیده شده‌اند که گویی کلمات و جمله‌هایی را تشکیل می‌دهند. اما چون هیچ نمونه دیگری از این سیستم نوشتاری یافت نشده، رمزگشایی آن دشوارتر از هر متن دیگری است.

سنگ سنگاپور (The Singapore Stone)

در کنار رودخانه سنگاپور زمانی سنگی عظیم از ماسه‌سنگ قرار داشت که بخشی از آن در سال ۱۸۴۳ به‌دست استعمارگران بریتانیایی منفجر شد. تکه‌های باقی‌مانده از این سنگ هنوز هم حامل نوشته‌هایی هستند که کارشناسان در تفسیرشان درمانده‌اند؛ نوشته‌هایی که ممکن است به زبان جاوه‌ای باستان، سانسکریت یا مالایی اولیه باشند.

این سنگ که دست‌کم به قرن سیزدهم میلادی بازمی‌گردد، یکی از بزرگ‌ترین «چه می‌شد اگر»‌های تاریخ جنوب شرق آسیاست. متن نیمه‌محو روی آن، ما را به یاد پیامی می‌اندازد که از دل زمان به گوش می‌رسد اما ناتمام مانده است.

سنگ‌های پیکتیش (The Pictish Stones)

در گوشه‌وکنار اسکاتلند، سنگ‌هایی باستانی پراکنده‌اند که همچون تابلوهای تبلیغاتی عصر میانه، حامل نقوش مرموزی هستند. این سنگ‌ها که میان سده‌های ششم تا نهم میلادی ساخته شده‌اند، تصاویری از جنگجویان، حیوانات، صلیب‌های مسیحی و نمادهای انتزاعی دارند.

پژوهش‌های جدید نشان داده که این سنگ‌ها در اصل رنگ‌آمیزی شده بوده‌اند و جلوه‌ای زنده و چشم‌گیر داشته‌اند. با این حال، معنا و هدف واقعی آن‌ها هنوز روشن نیست. برخی معتقدند نشانه‌ها بخشی از یک نظام نوشتاری بوده‌اند و برخی دیگر آن را صرفاً نمادهای آیینی می‌دانند.

کتاب سوایگا (The Book of Soyga)

وقتی کتابی بتواند ذهن شخصی چون جان دی، ریاضی‌دان و ستاره‌شناس دربار الیزابت اول، را درمانده کند، می‌توان فهمید با متنی واقعاً رازآلود طرف هستیم. این اثر لاتین از قرن شانزدهم شامل ۳۶ صفحه رمزگذاری‌شده است که هنوز هم کسی نتوانسته محتوایش را درک کند.

اگرچه بخش‌هایی از کتاب درباره فرشتگان و ارواح به لاتین خواناست، اما رمزهای پنهان همچنان ناشناخته مانده‌اند. این اثر پس از قرن‌ها ناپدیدی، در سال ۱۹۹۴ در کتابخانه بریتانیا پیدا شد و هنوز رازهایش را حفظ کرده است. بررسی‌های رایانه‌ای جدید الگوهایی در این صفحات آشکار کرده، اما معنا و مقصودشان همچنان در پرده‌ای از ابهام است.

سنگ‌های معجزه (The Prodigy Stones)

در پارک آیینی باستانی کاگوانا در پورتوریکو، مجموعه‌ای از سنگ‌ها با حکاکی‌های شگفت‌انگیز وجود دارد که با هیچ‌یک از نظام‌های نوشتاری سرخ‌پوستان شناخته‌شده مطابقت ندارند. این نقوش که به تمدن تائینو میان سال‌های ۹۰۰ تا ۱۲۰۰ میلادی تعلق دارند، به‌قدری پیچیده‌اند که نمی‌توان آن‌ها را صرفاً طراحی‌های تزئینی دانست.

قرار گرفتن این سنگ‌ها در مکانی آیینی نشان می‌دهد که پیامشان احتمالاً مذهبی یا اجتماعی بوده است. باستان‌شناسان در کاوش‌های اخیر، نقش‌هایی تازه زیر لایه‌های فرسایش یافته‌اند که تفسیر این آثار را دشوارتر کرده است. برخی پژوهشگران معتقدند این رمزها کلید درک نظام معنوی و باورهای تائینوها را در خود نهفته دارند.

الواح رونگورونگو (The Rongorongo Tablets)

جزیره ایستر تنها به مجسمه‌های سنگی عظیمش مشهور نیست؛ بلکه الواح چوبی مرموزی نیز دارد که حامل نوشتاری منحصربه‌فرد در سراسر پلی‌نزی هستند. متن روی این الواح به شیوه‌ای خاص نوشته شده که هر سطر باید وارونه خوانده شود، الگویی موسوم به «بوستروفدون معکوس».

به روایت مردم بومی، نیاکانشان قادر به خواندن این متون بودند، اما دانش رمزگشایی آن در پی بحران جمعیتی قرن نوزدهم از میان رفت. تحلیل‌های جدید الگویی از تکرارها و ساختارها را در متن نشان می‌دهد که احتمالاً مربوط به شجره‌نامه‌ها یا سرودهای آیینی بوده است. اسکن‌های مدرن لایه‌های تازه‌ای از جزئیات حک‌شده را آشکار کرده‌اند که پیش‌تر با چشم قابل‌مشاهده نبودند.

کتاب مقدس کولبرین (The Kolbrin Bible)

این دست‌نوشته عجیب مدعی است که مجموعه‌ای از خرد باستانی تمدن‌های گوناگون را در خود جای داده است. زبان آن ترکیبی از انگلیسی کهن و بخش‌هایی رمزگذاری‌شده است. درحالی‌که بخش اعظم آن قابل‌خواندن است، بخش‌های رمزی به رویدادهایی اشاره می‌کنند که با تاریخ شناخته‌شده بشر هم‌خوانی ندارند.

برخی آن را میراثی از مصر و بریتانیا باستان می‌دانند و برخی دیگر معتقدند ساخته ذهن نویسندگان مدرن است. آزمایش‌های انجام‌شده روی کاغذ و جوهر نشان می‌دهد بخش‌های مختلف کتاب در زمان‌های گوناگون نوشته شده‌اند. هنوز هم زبان‌شناسان اختلاف دارند که آیا این رمزها بخشی از زبانی واقعی‌اند یا شگردی ادبی برای القای حس رمز و راز.

رازهایی که هنوز زنده‌اند

از قرون وسطی تا دوران معاصر، متون و آثار ناشناخته همچنان ما را به چالش می‌کشند. این آثار نه‌تنها یادگارهایی از گذشته‌اند، بلکه بازتابی از میل همیشگی انسان به دانستن و کشف ناشناخته‌ها هستند. شاید هرگز نتوانیم همه این رمزها را بشکنیم، اما همین پرسش‌های بی‌پاسخ است که روح کنجکاو بشر را زنده نگاه می‌دارد و ما را به جست‌وجوی حقیقت در لابه‌لای نشانه‌های خاموش تاریخ فرا می‌خواند.