۷ علامت نامحسوس بیماری کلیوی

فرارو- بیماری کلیوی یکی از مشکلات خاموش سلامتی است که به دلیل علائم پنهان و تدریجی، بسیاری از مبتلایان تا مراحل پیشرفته از وجود آن بی‌اطلاع می‌مانند.

به گزارش فرارو به نقل از پریونشن، کلیه‌ها یکی از حیاتی‌ترین اعضای بدن هستند که نقش‌های متعددی در حفظ سلامت انسان ایفا می‌کنند. این اندام‌ها مانند فیلتر عمل کرده و خون را از مواد زائد و مایعات اضافی پاک می‌کنند. اما وظایف آن‌ها به همین جا محدود نمی‌شود. کلیه‌ها به تعادل الکترولیت‌ها کمک می‌کنند، فشار خون را تنظیم می‌نمایند، ویتامین دی را فعال می‌سازند تا جذب کلسیم و استحکام استخوان‌ها بهبود یابد و همچنین در فرایند تولید گلبول‌های قرمز نقش دارند.

مشکل اصلی اینجاست که علائم این بیماری اغلب بسیار خفیف و پنهان هستند و بسیاری از افراد از ابتلای خود بی‌خبر می‌مانند. به گفته دکتر جرمی آلن، پزشک خانواده دارای بورد تخصصی، علائم آسیب کلیه معمولاً بسیار ظریف‌اند و زمانی که افراد متوجه آن‌ها می‌شوند، اغلب آسیب جدی به کلیه وارد شده است. فرد ممکن است تا ۹۰ درصد عملکرد کلیه خود را از دست بدهد بدون آن‌که هیچ نشانه آشکاری احساس کند. این موضوع اهمیت پیشگیری و توجه به نشانه‌های اولیه را دوچندان می‌کند.

عوامل اصلی و راهکارهای پیشگیری

پزشکان تأکید می‌کنند کنترل فشار خون و قند خون یکی از مؤثرترین روش‌ها برای محافظت از کلیه‌هاست. دکتر جاناتان شَفِر، متخصص داخلی، توضیح می‌دهد: «دیابت و فشار خون بالا دو عامل اصلی در بروز نارسایی کلیه هستند و دست‌کم دو سوم موارد این بیماری به همین علل بازمی‌گردد.»

علاوه بر این، انجام آزمایش خون کامل در معاینات سالانه می‌تواند به تشخیص زودهنگام بیماری کمک کند. اگر سطح کراتینین در آزمایش خون بالا باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی مانند آزمایش ادرار یا تصویربرداری از کلیه‌ها را توصیه کند. همچنین، برخی داروها می‌توانند برای کلیه‌ها مضر باشند.

دکتر آلن می‌گوید: «داروهایی مانند بعضی مسکن‌های ضدالتهابی غیراستروئیدی، برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، یا داروهای حاوی لیتیوم و یُد ممکن است به کلیه‌ها آسیب بزنند.» در چنین مواردی، پزشک می‌تواند جایگزین‌های کم‌خطرتری را معرفی کند. با این حال، توصیه مهم این است که افراد نباید منتظر معاینه سالانه بمانند تا مشکلات احتمالی را مطرح کنند. اگر علائمی مشکوک مشاهده شد، بهتر است هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنند.

نشانه‌هایی که باید جدی گرفته شوند

۱. تورم و افزایش وزن غیرعادی

کلیه‌ها با تولید ادرار، مایعات اضافی بدن را دفع می‌کنند. زمانی که عملکرد آن‌ها کاهش یابد، مایعات در بافت‌ها تجمع می‌یابند و موجب تورم می‌شوند. این وضعیت می‌تواند در دست‌ها، پاها، مچ‌ها یا حتی اطراف چشم‌ها بروز کند. دکتر ماتئو لِدِزما، متخصص کلیه، توضیح می‌دهد: «اگر کلیه‌ها به خوبی کار نکنند، مایعات در بدن حبس می‌شوند و باعث ورم مداوم در بافت‌ها خواهند شد.»

۲. کاهش دفعات ادرار

زمانی که مایعات در بدن تجمع می‌یابند، میزان دفع آن‌ها کاهش می‌یابد. اگر فردی همانند گذشته مایعات مصرف می‌کند اما دفعات ادرارش به شکل محسوسی کمتر شده است، این مسئله می‌تواند زنگ خطری جدی باشد.

۳. خستگی و ضعف

یکی دیگر از وظایف کلیه‌ها تنظیم سطح هموگلوبین است. هموگلوبین پروتئینی در گلبول‌های قرمز است که وظیفه انتقال اکسیژن در بدن را بر عهده دارد. اختلال در عملکرد کلیه‌ها می‌تواند به کاهش هموگلوبین و در نتیجه بروز کم‌خونی منجر شود. این وضعیت باعث احساس خستگی مفرط، ضعف عمومی و کاهش انرژی می‌شود.

۴. حالت تهوع و کاهش اشتها

زمانی که مواد زائد به دلیل ضعف عملکرد کلیه‌ها در بدن انباشته می‌شوند، سایر اندام‌ها نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند. این تجمع می‌تواند موجب تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی و در کل احساس ناخوشی مداوم شود. در چنین شرایطی، فرد ممکن است وزن کم کند یا علاقه خود به غذا را از دست بدهد.

۵. مه‌ذهنی یا اختلال در تمرکز

انباشت مواد زائد تنها بر جسم اثر نمی‌گذارد، بلکه بر کارکرد ذهن نیز تأثیر دارد. بسیاری از بیماران احساس می‌کنند توانایی تمرکز خود را از دست داده‌اند یا دچار گیجی و فراموشی شده‌اند. این وضعیت که به مه‌ذهنی (brain fog) مشهور است، می‌تواند از نشانه‌های هشداردهنده بیماری کلیوی باشد.

۶. فشار خون بالا

یکی از پیامدهای آسیب کلیه، ناتوانی در تنظیم فشار خون است. زمانی که کلیه‌ها آسیب ببینند، فشار خون به‌درستی کنترل نمی‌شود و این مسئله چرخه‌ای مخرب ایجاد می‌کند: فشار بالای خون موجب کشیدگی رگ‌ها شده و در نهایت بافت‌های کلیه را بیشتر تخریب می‌کند. این آسیب به صورت زخم و ضعف در دیواره رگ‌ها ظاهر می‌شود و سلامت کلی بدن را تهدید می‌کند.

۷. تپش قلب و ضربان نامنظم

افزایش سطح پتاسیم در بدن، که ممکن است به دلیل آسیب کلیه ایجاد شود، می‌تواند ریتم قلب را تحت تأثیر قرار دهد. دکتر آلن توضیح می‌دهد: «اگر کلیه‌ها قادر به دفع پتاسیم نباشند، فرد ممکن است دچار ضربان غیرطبیعی شود.» این وضعیت می‌تواند به صورت تپش سریع قلب، ضربان نامنظم یا حتی احساس لرزش در قفسه سینه ظاهر شود.

بیماری کلیوی به دلیل ماهیت پنهان و تدریجی خود یکی از چالش‌های بزرگ حوزه سلامت است. از آن‌جا که علائم آن دیر آشکار می‌شوند، آگاهی و توجه به نشانه‌های ظریف اهمیت زیادی دارد. پزشکان توصیه می‌کنند افراد به تغییرات جسمی و ذهنی خود توجه کرده، فشار خون و قند خون را تحت کنترل داشته باشند و در صورت مشاهده علائمی مانند تورم، خستگی یا کاهش دفعات ادرار، به سرعت با پزشک مشورت کنند. تشخیص زودهنگام می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و شانس درمان و کنترل آن را به شکل چشمگیری افزایش دهد.