تهران لرزید؛ زلزله ۳.۴ ریشتری در فشم
بر اساس گزارش مرکز لرزه نگاری کشوری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، زلزله تهران در ساعت ۰۰:۰۰ روز جمعه ۳۱ مرداد ۱۴۰۴ با قدرت ۳.۴ ریشتر رخ داده است.
فرارو- زلزله خفیفی در بخش‌هایی از تهران احساس شد.
زمین لرزه‌ای به بزرگی ۳.۴ ریشتر فشم در استان تهران را لرزاند.
بر اساس گزارش‌ها، در برخی از نقاط شهر تهران زلزله خفیفی احساس شده است.
پیشتر رئیس مرکز زلزله‌شناسی گفته بود: آنچه در غرب تهران در زمینه فرونشست در حال وقوع است موجب تحریک گسل‌ها می‌شود.
ویدئو صحبت‌های رئیس مرکز زلزله‌شناسی درباره نقش سفره‌های آب زیرزمینی در غرب تهران و خطر زلزله را مشاهده می‌کنید.
آیا تهران توکیوی بعدی است؟
پیشتر ایرنا در گزارشی با اشاره به تجربه‌های کشورهای دیگر در مواجهه با زلزله نوشت: در دنیای امروز، شهری مثل توکیو هرساله تمرین زلزله را جدی می‌گیرد. اما آیا تهران هم آمادگی این رویداد اجتناب‌ناپذیر را دارد؟ آمارها می‌گوید نه. بیش از یک میلیون ساختمان در تهران بر خط لرزه‌ای خطرناکی واقع شده‌اند و تنها با یک زمین‌لرزه بزرگ، ممکن است میلیون‌ها نفر قربانی و خیابان‌ها در هم کوبیده شوند و چهره پایتخت برای همیشه تغییر کند.
کلان‌شهرهایی مانند تهران در سراسر جهان کم نیستند؛ شهرهایی بزرگ و پرجمعیت که سایه زلزله همواره بالای سرشان است. توکیو، سان‌فرانسیسکو، استانبول و لس‌آنجلس، همگی نمونه‌هایی از شهرهایی هستند که روی گسل‌های فعال ساخته شده‌اند، اما با نگاهی مسئولانه و آینده‌نگرانه به استقبال خطر رفته‌اند.
در توکیو، تجربه زلزله‌های ویرانگر قرن بیستم، موجب شده تا مسئولان شهری را بسازند که از ژرفای خاک تا سقف برج‌ها، آماده لرزیدن است. ساختمان‌های ضدزلزله طراحی شده‌اند؛ سیستم هشدار سریع، قطارها را در کسری از ثانیه متوقف می‌کند و پناهگاه‌های اضطراری در همه محله‌ها تعبیه شده‌اند. مردم بارها و بارها تمرین تخلیه دارند و هر کودک ژاپنی با زنگ خطر زلزله آشناست.
سان‌فرانسیسکو و لس‌آنجلس هم، با قرار داشتن بر گسل سان‌آندریاس، سال‌هاست با قانون‌گذاری سختگیرانه، ساخت‌وساز را مقاوم‌سازی کرده‌اند و زیرساخت‌های حیاتی را در برابر لرزش‌ها بیمه کرده‌اند. هر حادثه، به جای فراموشی، تبدیل به فرصتی برای به‌روزرسانی استانداردها می‌شود. استانبول هم در کنار تنگه بسفر، با علم بر زلزله‌های گذشته و اجرای پروژه‌های مقاوم‌سازی و آموزش‌های عمومی، گام‌های موثری برای کاهش خطر برداشته است.
این شهرها یاد گرفته‌اند که زندگی کنار گسل، نه فقط مدیریت بحران می‌خواهد که نیازمند هوشمندی، آموزش، سرمایه‌گذاری و مشارکت مردمی است، مسیرهایی که هر کلان‌شهری در کنترل سرنوشت خود می‌تواند بردارد. موضوعی که در تهران هنوز نسبت به ضرورت آن تردید وجود دارد.
گسل‌هایی که زندگی می‌کنند
سه گسل اصلی «مشا، شمال تهران و جنوب ری»، مثل رگ‌های مخفی اما حیاتی در دل پایتخت امتداد یافته‌اند. گسل مشا با طول ۲۰۰ کیلومتر، آماده آزادسازی حجم عظیمی از انرژی است. به گفته آمیغ‌پی ساز و کار گسله‌های اصلی و لرزه‌زای گستره تهران و بیشتر گسله‌های کوچکتر فشاری بوده و یا مولفه مهم فشاری دارند، این نکته ویرانگری زمین‌لرزه آینده تهران را دو چندان می‌کند.
رئیس اداره ترازیابی دقیق و تداخل‌سنجی راداری سازمان نقشه‌برداری کشور معتقد است که گسله‌های فشاری (در مقایسه با گسله‌های راستالغز و کششی) پر انرژی‌تر بوده، زمان بازگشت زمین لرزه در آنها درازتر است و می‌توانند زمین لرزه‌های بزرگ و ویرانگری را بوجود آورند. زمین‌لرزه‌های این منطقه معمولاً با آزاد شدن انرژی زیاد و به‌دلیل فشار طولانی‌مدت گسل‌ها اتفاق می‌افتند؛ این یعنی ویرانی بیشتر.
وی این موضوع را نیز اعلام می‌کند که پژوهشگران ایرانی، از سال ۱۳۷۶ با استفاده از شبکه‌های ترازیابی و GPS، جابجایی سطحی اطراف گسل شمال تهران را محاسبه و تحلیل می‌کنند. با این حال، باوجود راه‌اندازی ایستگاه‌های دائمی ژئودینامیک و GPS، آمارها هنوز نگران‌کننده‌اند. سرعت پایین خزش برخی گسل‌ها علامتی برای احتمال قفل‌شدگی و ذخیره انرژی زیر سطح شهر محسوب می‌شود.
همانطور که آمیغ‌پی می‌گوید: اگر گسل‌هایی که تنها در سطح حرکت آرام دارند، در عمق قفل باشند، خطر وقوع زلزله‌ای بزرگ بیشتر می‌شود. تخلیه آهسته انرژی خوب است اما کافی نیست.
خیابان‌های تهران تا شریان گسل‌ها چقدر فاصله دارند؟
تصور کنید خطوط متروی شلوغ، کوچه پس‌کوچه‌های جنوب شهر یا برج‌های سر به فلک کشیده شمال پایتخت؛ همه در فاصله‌ای کم از این گسل‌های خطرناک واقع شده‌اند. پایان هر خیابان، شاید به دهانه فاجعه‌ای منجر شود که هیچ برنامه‌ای نتواند جلوی تبعات انسانی و اقتصادی آن را بگیرد.
در همین حال، نظرسنجی‌ها و حضور در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد نگرانی در بین مردم تهران بالا گرفته؛ بسیاری می‌پرسند: زیرساخت‌های ما مثل ژاپن آماده‌اند؟ چه میزان خانه‌ها مقاوم‌سازی شده؟ اگر فردا زلزله‌ای بزرگ بیاید، چقدر برای پناه گرفتن، نجات و حتی نجات دیگران اطلاعات داریم؟
تکنولوژی پایش گسل‌ها و داده‌های علمی، شاید خطر را کمی قابل پیش‌بینی‌تر کند، اما تا زمانی که نگاه کلان به مقاوم‌سازی و آمادگی اجتماعی نداشته باشیم، هر روز صبح تهران می‌تواند صبح یک فاجعه تازه باشد.
آمیغ‌پی این اطلاعات را نیز در اختیار ایرنا قرار داده است که گسل «مشا» که حدود ۲۰۰ کیلومتر طول دارد از گسل‌های اساسی البرز مرکزی است که در شمال تهران قرار گرفته است. این گسل از حاشیه رشته کوه البرز در غرب به سوی شرق گسترش می‌یابد.
گسل «شمال تهران» در دامنه رشته کوه البرز با طول حدود ۹۵ کیلومتر قرار دارد و از «کن» تا «لشگرک» ادامه دارد. این گسل در لشگرک به گسل «مشا» فشم می‌پیوندد.
گسل‌های جنوب و شمال ری نیز از شاخص‌ترین گسل‌ها در دشت‌های جنوبی تهران هستند و حدود ۲۰ کیلومتر طول دارند. این گسل از جاده خاوران شروع شده و با گذر از دولت‌آباد و حرکت بر مسیر جاده کمربندی تهران در حد نصاب کوره‌های آجرپزی چهاردانگه به پایان می‌رسد.
