چرا ترامپ طاقچه بالا می گذارد؟ / اگر مکانیسم ماشه فعال شود، چه می شود؟ / چگونه باید مذاکره کرد؟

فرارو-دونالد ترامپ، اخیرا با موفق خواندن حمله به تأسیسات اتمی ایران گفته است ایرانی‌ها مایل به مذاکره‌اند اما ما عجله ای نداریم. این ادعای ترامپ در شرایطی مطرح می شود که پیش از این از سوی وی و ویتکاف، مذاکره کننده آمریکا، ابراز تمایل آشکار برای آغاز دور جدید مذاکرات مطرح شده بود.

به گزارش فرارو، کمی پیش از این اظهار نظر دونالد ترامپ، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، اعلام کرد آمریکا برای از سرگیری مذاکره پیام‌های متعددی ارسال کرده است و درهای دیپلماسی هیچ‌وقت بسته نیست. مسعود پزشکیان، نیز در شبکه اجتماعی بر باز بودن درهای دیپلماسی تاکید کرده است. با توجه به نزدیک شدن به مهلت های واپسین برای فعال شدن مکانیسم ماشه، پرسشهایی در زمینه مذاکرات ایران و آمریکا و اهمیت پیشگیری از اجرای مکانیسم ماشه مطرح است.

عبدالرضا فرجی راد، کارشناس ارشد ژئوپلیتیک و سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان در گفتگو با فرارو به این موضوعات پرداخته است:

چرا ترامپ طاقچه بالا می گذارد؟

عبدالرضا فرجی راد به فرارو گفت: «به طور کلی روحیه ترامپ همیشه همینطور است که در ظاهر طاقچه بالا می گذارد اما در پشت صحنه رفتارهایی می کند که مذاکرات آغاز شود. در رابطه با روسیه نیز همین رفتارها را شاهدیم. ترامپ حدود یک ماه پیش گفت من دیگر با روسیه کاری ندارم و جنگ را به اروپایی ها واگذار می کنم اما دیدیم که دوباره با پوتین تماس گرفت. در رابطه با ایران نیز تا جایی که می دانم ترامپ از طریق ویتکاف به طور مستمر در تماس است تا مذاکرات انجام شود. حتی به دنبال مذاکرات مستقیم هستند. درست است که اکنون، آمریکا مدعیست سایت های هسته ای ایران را بمباران کرده و خیالشان از غنی سازی راحت تر شده است اما از طرفی دیگر می بینند که دستاویزی به نام «مکانیسم ماشه» وجود دارد که می توانند با فعال کردن آن، به ایران فشاری جدید وارد کنند.»

وی افزود: «با این وجود یک گزینه انحرافی هم وجود دارد. اگر مکانیسم ماشه فعال شود و ورق به طور کامل به ضرر ایران برگردد، مسئله دستاورد برای ترامپ چه می شود؟ ترامپ به دنبال دستاوردهایی در محورهای مختلف است. از اوکراین و غزه تا ایران. بنابراین من معتقد نیستم که ترامپ عمیقا با ادامه مذاکرات مخالف است، چه بسا دوست دارد مذاکرات منتهی به دستاوردی برای ایالات متحده شود. »

اگر مکانیسم ماشه فعال شود، چه می شود؟

سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان در ادامه گفت :«این حقیقت را نمی توان کتمان کرد که مکانیسم ماشه و فعال سازی آن یک ابزار خوب برای اروپایی ها و آمریکایی ها محسوب می شود که با فعال سازی آن به ایران اعمال فشار کنند. اما مسئله این است که با فعال شدن مکانیسم ماشه، ایران از کنترل آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز خارج می شود. این به معنای احتمال افزایش تنش و درگیری در منطقه است و به معنای چیزی است که اروپایی ها همیشه از آن فراری بوده اند. اگر ایران از NPT خارج شود، منافع اروپایی ها نیز در خطر قرار می گیرد. خارج شدن اوضاع از کنترل آژانس برای اروپایی ها مطلوب نیست. اما اگر ایران و ایالات متحده به توافق نرسند، هماهنگی اروپا و ایالات متحده در خصوص مکانیسم ماشه بالاتر می رود و احتمال فعال سازی نیز افزایش پیدا می کند.»

وی افزود: «با توجه به وقت اندکی که برای فعال سازی مکانیسم ماشه وجود دارد، هر گفتگو، هر مذاکره و هر دیپلماسی در شرایط فعلی بسیار مهم و حساس است. البته مکانیسم ماشه ای که این ها راه می اندازند، غیرقانونی است. یک برجامی بود که به امضا رسید و قرار بود ایران تحت نظر آژانس، غنی سازی 3.67 درصدی داشته باشد. ترامپ از برجام خارج شد، اروپایی ها هم به تعهدات خود عمل نکردند. ایران نیز برای این که به این رفتارها واکنش نشان دهد، اورانیوم را تا 60 درصد غنی کرد. بنابراین اکنون ایران می گوید شما نقض قطعنامه 2231 را انجام دادید و ما هم بعد از مدتی که صبوری کردیم، تعهدات خود را نادیده گرفتیم. بنابراین اول آنها شروع کردند. اکنون ایران اعلام آمادگی کرده به تعهدات برجامی بازگردد. بنابراین چه مفهومی دارد که مکانیسم ماشه فعال شود؟»

چگونه باید مذاکره کرد؟

این کارشناس ارشد سیاست خارجی گفت: «تاکید من بر این است که لازم است طرف ایرانی هر چه سریعتر با اروپایی ها وارد مکالمه شود. ایران باید اروپایی ها را توجیه کند و مسائل مهم را با چین و روسیه نیز به اشتراک بگذارد تا در شورای امنیت فعال شوند. چین و روسیه نباید مواضع انفعالی اتخاذ کنند. درست است که این دو کشور امکان وتو بر اساس قطعنامه 2231 یا برجام را ندارند، اما می توانند در شورای امنیت اعلام نظر کرده و تلاشهای دیپلماتیک را اجرا کنند. این طرز تفکر که بگوییم یا به سمت آمریکا برویم یا اروپا اشتباه است. باید همزمان با اروپا و آمریکا گفتگو کنیم. هیچ نیازی نیست جزئیات مذاکره را در بوق و کرنا کنیم و حتی اگر لازم است باید مذاکرات مستقیم را آغاز کنیم. اروپا و آمریکا روز به روز در حال نزدیک تر شدن عقاید و کاهش اختلافات درباره ایران هستند و عقب انداختن مذاکرات به نفع ما نیست.»