چرا اسرائیل از دروزی‌های سوریه حمایت می‌کند؟
در حالی که تنش‌ها بین دروزی‌های سویدا و دولت موقت احمد الشرع در سوریه بالا گرفته، اسرائیل با حمایت نظامی از این اقلیت، بار دیگر نقش خود را در معادلات پیچیده جنوب سوریه پررنگ کرده است. اما چه عواملی این درگیری‌ها را شعله‌ور کرده و چرا اسرائیل به حمایت از دروزی‌ها روی آورده است؟
فرارو-پس از تشدید درگیری‌ها در سویدا، حکومت الحمد الشرع شب گذشته نیروهای نظامی خود را راهی این منطقه کرده تا شاید بتواند دروزی‌ها را آرام کند اما امروز ظهر (سه شنبه) وزارت دفاع اسرائیل اعلام کرد به این ستون نظامی حمله کرده تا بدین شکل از دروزی‌ها حمایت کند.
به گزارش فرارو، استان سویدا در جنوب سوریه، منطقه‌ای با اکثریت جمعیت دروزی، در سال‌های اخیر شاهد تنش‌های قابل‌توجهی بین جامعه دروزی و دولت موقت سوریه به رهبری احمد الشرع (معروف به ابومحمد جولانی) بوده است. این تنش‌ها ریشه در عوامل قومی، مذهبی، سیاسی و جغرافیایی دارد و با مداخله خارجی، به‌ویژه حمایت نظامی اسرائیل از دروزی‌ها، پیچیده‌تر شده است. این مقاله به بررسی دلایل درگیری دروزی‌های سویدا با حکومت الشرع و علل حمایت نظامی اسرائیل از این گروه می‌پردازد.
چرا دروزی‌های سویدا با حکومت احمد الشرع دچار مشکل شده‌اند؟
1. زمینه تاریخی و اجتماعی دروزی‌ها در سویدا
دروزی‌ها، اقلیتی مذهبی با ریشه‌های اسلامی، حدود سه درصد از جمعیت سوریه را تشکیل می‌دهند و اکثریت آن‌ها در استان سویدا ساکن هستند. این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی استراتژیک خود، که در نزدیکی مرزهای اردن و بلندی‌های جولان اشغالی قرار دارد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. دروزی‌ها به طور سنتی هویتی متمایز و درون‌گرا داشته‌اند و در طول تاریخ سوریه، به‌ویژه در دوران جنگ داخلی، تلاش کرده‌اند تا حد ممکن بی‌طرفی خود را حفظ کنند.
با این حال، پس از سقوط رژیم بشار اسد در دسامبر 2024 و به قدرت رسیدن احمد الشرع، تنش‌ها در سویدا افزایش یافت. این تنش‌ها به دلایل زیر شکل گرفت:
2. عوامل درگیری با حکومت احمد الشرع
-
حوادث تحریک‌آمیز و تنش‌های قومی-مذهبی: درگیری‌ها در سویدا اغلب با حوادثی مانند آدم‌ربایی یا قتل آغاز شده‌اند. به عنوان مثال، در ژوئیه 2025، درگیری بین قبایل بادیه‌نشین سنی و دروزی‌های مسلح در سویدا پس از ربایش یک بازرگان دروزی در جاده سویدا به دمشق آغاز شد، که منجر به کشته شدن 37 نفر شد. همچنین، درگیری‌های فرقه‌ای در جرمانا و صحنایا در نزدیکی دمشق، که اکثراً دروزی‌نشین هستند، به دلیل اتهامات مربوط به انتشار فایل صوتی توهین‌آمیز نسبت به پیامبر اسلام، شدت گرفت. این فایل صوتی، که بعداً جعلی اعلام شد، بهانه‌ای برای حملات گروه‌های سنی وابسته به دولت الشرع علیه دروزی‌ها شد.
-
تشکیل گروه‌های مسلح دروزی: در پاسخ به این تنش‌ها، گروه‌های مسلح دروزی مانند "شورای نظامی سویدا" و "سپر جرمانا" تشکیل شدند. این گروه‌ها با هدف دفاع از جامعه دروزی در برابر حملات شبه‌نظامیان سنی وابسته به دولت الشرع، به‌ویژه تحریر الشام، ایجاد شدند. این گروه‌ها با انتشار بیانیه‌هایی، کنترل بخش‌هایی از سویدا را اعلام کردند و درگیری‌های مسلحانه با نیروهای حکومتی را تشدید کردند.
-
عدم اعتماد به دولت موقت الشرع: احمد الشرع، که پیش‌تر رهبری گروه تحریر الشام (مرتبط با القاعده) را بر عهده داشت، پس از به قدرت رسیدن قول حمایت از اقلیت‌های مذهبی و قومی را داد. اما کشتار صدها غیرنظامی علوی در مناطق ساحلی سوریه و ناتوانی دولت در کنترل تنش‌های قومی-مذهبی، اعتماد دروزی‌ها به دولت را کاهش داد. دروزی‌ها احساس کردند که دولت جدید نه تنها قادر به حفاظت از آن‌ها نیست، بلکه ممکن است به دلیل ایدئولوژی سلفی-جهادی برخی از نیروهای وابسته به الشرع، به آن‌ها آسیب برساند.
-
اتهامات جدایی‌طلبی و فشارهای دولت: دولت الشرع، که تحت فشارهای بین‌المللی برای حفظ وحدت ملی قرار دارد، دروزی‌ها را به جدایی‌طلبی متهم کرده و تلاش کرده است با اعمال حکومت نظامی و اعزام نیروهای امنیتی، کنترل سویدا را در دست گیرد. این اقدامات، از جمله ورود شبه‌نظامیان تحریر الشام به سویدا در ژوئیه 2025، به تشدید تنش‌ها منجر شد و دروزی‌ها را به سمت تشکیل گروه‌های مسلح و درخواست حمایت خارجی سوق داد.
چرا اسرائیل از دروزی‌های سوریه حمایت نظامی می‌کند؟
اسرائیل از سال 2018 به طور علنی از حمایت از دروزی‌های سوریه سخن گفته و در سال‌های اخیر، به‌ویژه پس از سقوط رژیم اسد، این حمایت را به اقدامات نظامی گسترش داده است. دلایل این حمایت را می‌توان در چند محور اصلی بررسی کرد:
1. پیوندهای قومی و تاریخی با دروزی‌های اسرائیل
دروزی‌ها در اسرائیل، به‌ویژه در بلندی‌های جولان اشغالی، جمعیتی حدود 150,000 نفر دارند و روابط نزدیکی با مقامات اسرائیلی دارند. بسیاری از دروزی‌های اسرائیل در ارتش این کشور خدمت می‌کنند و به عنوان بخشی از جامعه اسرائیل شناخته می‌شوند. این پیوند قومی و خانوادگی با دروزی‌های سوریه، به‌ویژه در سویدا، اسرائیل را به حمایت از آن‌ها ترغیب کرده است. به عنوان مثال، موفق طریف، رهبر دروزی‌های اسرائیل، روابط نزدیکی با برخی رهبران دروزی سویدا، مانند حکمت الهجری، دارد که خواستار خودمختاری مناطق دروزی است.
2. منافع استراتژیک و ایجاد کمربند امنیتی
اسرائیل سویدا را به دلیل نزدیکی به بلندی‌های جولان اشغالی، منطقه‌ای استراتژیک برای ایجاد یک "کمربند امنیتی" در حاشیه مرزهای خود می‌داند. این کشور از سال‌ها پیش تلاش کرده است تا با حمایت از گروه‌های محلی، از جمله دروزی‌ها، نفوذ خود را در جنوب سوریه افزایش دهد و از استقرار نیروهای متخاصم، مانند حزب‌الله یا نیروهای وابسته به ایران، جلوگیری کند. حملات هوایی مکرر اسرائیل به مواضع ارتش سوریه در جنوب این کشور، به‌ویژه پس از عبور تانک‌های سوری از خطوط تعیین‌شده توسط اسرائیل، نشان‌دهنده این استراتژی است.
3. تضعیف دولت الشرع و جلوگیری از نفوذ گروه‌های افراطی
اسرائیل دولت الشرع را به دلیل پیشینه ارتباط با تحریر الشام و ایدئولوژی سلفی-جهادی، تهدیدی بالقوه برای امنیت خود می‌داند. حمایت از دروزی‌ها، به‌ویژه در قالب عملیات نظامی مانند حملات هوایی در صحنایا و جرمانا در آوریل و مه 2025، به عنوان "هشدار به افراط‌گرایان" توجیه شده است. اسرائیل با این اقدامات تلاش می‌کند تا دولت الشرع را تحت فشار قرار دهد و از تقویت نظامی آن در جنوب سوریه جلوگیری کند.
4. طرح تجزیه سوریه و ایجاد منطقه خودمختار دروزی
برخی تحلیلگران معتقدند که اسرائیل با حمایت از دروزی‌ها، به دنبال ایجاد یک منطقه خودمختار دروزی در سویدا است که از دمشق مستقل باشد. این منطقه می‌تواند به عنوان یک دولت حائل عمل کند و امنیت بلندی‌های جولان را تضمین کند. اظهارات طارق الشوفی، فرمانده شورای نظامی سویدا، که از حمایت‌های خارجی، از جمله اسرائیل، استقبال کرده، این فرضیه را تقویت می‌کند. همچنین، شباهت لوگوی شورای نظامی سویدا به لوگوی نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) نشان‌دهنده هماهنگی احتمالی با گروه‌های مورد حمایت غرب و اسرائیل است.
5. بهره‌برداری از تنش‌های قومی-مذهبی
اسرائیل با تحریک احساسات قومی دروزی‌ها و حمایت از آن‌ها در برابر شبه‌نظامیان سنی، تلاش می‌کند تا شکاف‌های قومی-مذهبی در سوریه را تشدید کند. این استراتژی می‌تواند به بی‌ثباتی دولت الشرع منجر شود و فرصت‌هایی برای نفوذ بیشتر اسرائیل در منطقه ایجاد کند. با این حال، برخی رهبران دروزی، مانند شیخ حمود الحناوی، با درخواست کاهش تنش‌ها، نشان داده‌اند که جامعه دروزی به طور کامل با مداخله اسرائیل موافق نیست.
آینده دروزی‌ها در سوریه
حمایت اسرائیل از دروزی‌های سوریه ترکیبی از ملاحظات قومی و استراتژیک است. از یک سو، پیوندهای قومی با دروزی‌های اسرائیل و نگرانی‌های ظاهری درباره امنیت دروزی‌های سوریه، توجیهی برای مداخله ارائه می‌دهد. از سوی دیگر، این حمایت بخشی از استراتژی کلان‌تر اسرائیل برای تضعیف دولت‌های متخاصم و ایجاد مناطق حائل در مرزهای خود است. با این حال، این مداخله خطر تشدید تنش‌های قومی-مذهبی در سوریه و حتی در منطقه، از جمله لبنان، را افزایش می‌دهد، جایی که دروزی‌ها نیز جمعیت قابل‌توجهی دارند.
دروزی‌های سوریه واکنش‌های متفاوتی به حمایت اسرائیل نشان داده‌اند. برخی گروه‌ها، مانند شورای نظامی سویدا، از این حمایت استقبال کرده‌اند، در حالی که تظاهرات‌هایی در سویدا، قنیطره و درعا علیه اظهارات نتانیاهو برگزار شده است. این نشان‌دهنده شکاف در جامعه دروزی نسبت به مداخله خارجی است.
حمایت نظامی اسرائیل از دروزی‌ها می‌تواند به تشدید درگیری‌های فرقه‌ای در سوریه منجر شود و خطر تجزیه این کشور را افزایش دهد. همچنین، این اقدامات ممکن است روابط اسرائیل با ترکیه، که از دولت الشرع حمایت می‌کند، را پیچیده‌تر کند. از سوی دیگر، ایجاد یک منطقه خودمختار دروزی می‌تواند به نفع اسرائیل باشد، اما پذیرش آن از سوی جامعه دروزی و دیگر گروه‌های سوری نامطمئن است.
