در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۶۸ مطلب
پرونده هسته‌ای ایران بار دیگر در آستانه بحرانی تازه قرار گرفته است. اروپا با تهدید به فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» تهران را زیر فشار گذاشته، در حالی که ایران بر استقلال دفاعی و خطوط قرمز امنیتی خود تأکید دارد. توافق اخیر با آژانس بیشتر شبیه «آتش‌بس دیپلماتیک» توصیف می‌شود و نشست مجمع عمومی سازمان ملل آخرین فرصت برای گفت‌وگو تلقی می‌گردد. کارشناسان هشدار می‌دهند در صورت شکست دیپلماسی، بازگشت تحریم‌ها، تشدید تنش منطقه‌ای و حتی خطر اقدام نظامی جدی‌تر خواهد شد.
نماینده چین در جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ای تاکید داشت که جامعه بین‌المللی باید به اجماع تازه‌ای برای حل درست موضوع هسته‌ای ایران از راه‌های سیاسی و دیپلماتیک برسد.
دیدار ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان در حاشیه اجلاس شانگهای نشانه تقویت همگرایی روسیه، چین و ایران برای مقابله با فشارهای غرب است. مسکو و پکن ایران را ستون راهبردی در پروژه‌های اوراسیایی و کمربند و جاده می‌دانند. همزمان، اروپا با تهدید مکانیسم ماشه در پی بازگشت تحریم‌هاست، در حالی‌که روسیه و چین برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ تلاش می‌کنند. اختلافات عمیق ایران و اروپا، جنگ اوکراین و حملات اسرائیل فضای بی‌اعتمادی را تشدید کرده و مسیر دیپلماسی را مبهم ساخته است.
تشدید اختلافات داخلی بر سر خروج از ان.پی.تی یا قطع همکاری کامل با آژانس، می‌تواند موقعیت بین‌المللی ایران را به‌شدت تضعیف کند. ضرورت دارد که تصمیم‌گیران اصلی در تهران، به جای اقدامات شتاب‌زده که تبعات غیرقابل بازگشتی دارد، بر یک استراتژی ملی مبتنی بر اجماع داخلی تأکید کنند. ایجاد وحدت نسبی در فضای سیاسی کشور، شرط لازم برای مدیریت این بحران است.
در ۲۸ اوت، فرانسه، بریتانیا و آلمان سازوکار «اسنپ‌بک» قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل را فعال کردند تا تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران دوباره برقرار شود. این سازوکار به کشورهای عضو برجام اجازه می‌دهد تحریم‌های لغو شده را بدون وتو بازگردانند. اقدام اروپایی‌ها فشار فوری بر ایران ایجاد می‌کند، اما می‌تواند تنش‌ها را افزایش دهد. بهترین سناریو، توافق موقت و بازگشت شفافیت هسته‌ای است؛ بدترین سناریو، خروج ایران از ان.پی.تی و درگیری جدید است.
تروئیکای اروپایی با فعال‌سازی مکانیسم بازگشت خودکار، شمارش معکوس ۳۰ روزه برای تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران را آغاز کرد؛ اقدامی که با استقبال آمریکا و اعتراض روسیه و ایران همراه شد. منتقدان می‌گویند نخستین ضربه به برجام خروج ترامپ بود و اروپا استقلال راهبردی ندارد. همزمان، تنش‌های نظامی و سیاسی اعتماد را از میان برده و ابتکار روسیه و چین برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ با مخالفت اروپا روبه‌روست. تحلیلگران این روند را خطای محاسباتی و تهدیدی برای دیپلماسی می‌دانند.
بریتانیا، فرانسه و آلمان با استناد به نقض «قابل توجه» برجام از سوی ایران، سازوکار ماشه را فعال کردند که بازگشت تحریم‌ها را در پی دارد. عباس عراقچی این اقدام را غیرقانونی دانست و گفت ایران برای دفاع از منافعش پاسخ خواهد داد. همزمان، اروپا شرط ادامه مذاکرات را بازگشت بازرسان آژانس اعلام کرده است. ترامپ همچنان بر سیاست فشار حداکثری تأکید دارد. آژانس می‌گوید بازرسی‌ها در ایران از سر گرفته شده و امکان احیای گفت‌وگوها وجود دارد.
سه کشور اروپایی با فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» روند بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران را آغاز کردند. این تحریم‌ها ظرف یک ماه بازمی‌گردند و هرچند فشار اقتصادی مستقیم کمتری نسبت به تحریم‌های آمریکا دارند، اما پیامدهایی دارند. تحلیلگران می‌گویند دیپلماسی در آستانه پایان است و باخت–باختی برای جامعه جهانی رقم می‌خورد.
تمام این تحریم‌ها در زمان ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد و سعید جلیلی که دبیر شورای عالی امنیت ملی بود، صادر شد.
نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز با بیان اینکه ما هیچگاه با تهدیدهای دمشنان عقب نشینی نمی‌کنیم و حاضر به مذاکره تحمیلی نیستیم، گفت: مکانیسم ماشه تاثیری در اراده و پایبندی ملت ایران به نظام و انقلاب ندارد.
