سیلی سیاسی به دلار
سیگنال‌های سیاسی در شهریور ماه بیشترین تاثیر را در بالا بردن قیمت دلار داشته است
بازار ارز ایران در شهریورماه یکی از پرتنش‌ترین مقاطع سال را تجربه کرد؛ دوره‌ای که بیش از آنکه ناشی از عرضه و تقاضای واقعی باشد، تحت‌تأثیر تحولات سیاسی، مذاکرات خارجی و مداخلات سیاست‌گذار قرار گرفت.
به گزارش اقتصادنیوز، در ابتدای ماه، دلار در محدوده ۹۵ هزار تومان نوسان داشت و معامله‌گران با انتظار نتیجه مذاکرات ژنو وارد فاز «صبر و انتظار» شدند. سناریوهای محتمل از توافق موقت تا شکست کامل مذاکرات، باعث کاهش حجم معاملات و شکل‌گیری فضایی پرابهام شد.
اما طولی نکشید که بحث «مکانیسم ماشه» به تیتر اصلی بازار تبدیل شد. انتشار اخبار مربوط به احتمال فعال شدن این سازوکار، نرخ دلار آزاد را به مرز ۹۸ هزار تومان رساند. در همین دوره، دلار هرات نیز پرنوسان میان کانال‌های ۹۷ و ۹۸ هزار تومان حرکت کرد. کارشناسان تأکید داشتند در این مقطع وزن خبرهای سیاسی بر عوامل اقتصادی کاملاً غالب شده است.
نقطه عطف ماه، عبور دلار از مرز روانی ۱۰۰ هزار تومان در ششم شهریور بود. هرچند این عبور پایدار نماند و قیمت دوباره عقب نشست، اما اثر روانی آن قابل‌توجه بود؛ چرا که نشان داد سقف‌های قبلی بازار دیگر کارایی ندارند. کارشناسان هشدار دادند تثبیت بالای این مرز می‌تواند سایر بازارها از جمله طلا و مسکن را دستخوش تغییر کند.
در میانه ماه، فشار سیاسی و اظهارنظر مقامات دوباره بازار را ملتهب کرد. همزمان با مطرح شدن موضوع خروج ایران از معاهده NPT در مجلس، رئیس‌کل بانک مرکزی از حضور فعال بازارساز خبر داد. همین مداخله، بخشی از تقاضای هیجانی را تخلیه کرد و دلار در محدوده ۱۰۳ هزار تومان آرام گرفت.
از نیمه دوم شهریور، سیاست‌های پولی نقش پررنگ‌تری یافت. عرضه هدفمند اسکناس و محدودیت‌های تراکنشی موجب شد بازار به سمت آرامش نسبی برود. دلار در کریدور محدود ۱۰۲ تا ۱۰۳ هزار تومان نوسان کرد و تحلیلگران فنی این وضعیت را «رنج کنترل‌شده» توصیف کردند.
با این حال، در روزهای پایانی ماه دوباره فضای سیاسی ورق خورد. زمزمه‌های فعال شدن «اسنپ‌بک» یا بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، دلار را بار دیگر جهش داد و نرخ آزاد تا ۱۰۵ هزار تومان بالا رفت. هرچند قیمت در نهایت روی ۱۰۴ هزار و ۵۰۰ تومان بسته شد، اما این واکنش نشان داد که بازار همچنان به شدت به خبرها حساس است.
بررسی روند دلار هرات نیز تصویر مشابهی ارائه می‌دهد. این نرخ از ۹۴ هزار و ۷۵۰ تومان در ابتدای ماه به سقف ۱۰۴ هزار و ۴۰۰ تومان رسید و نهایتاً روی ۱۰۳ هزار و ۳۰۰ تومان ایستاد. درهم امارات نیز از ۲۵ هزار و ۷۵۰ به ۲۹ هزار و ۲۰۰ تومان جهش کرد و در پایان ماه روی ۲۸ هزار و ۵۵۰ تومان بسته شد.
با وجود تمام نوسانات، بازدهی کلی بازار ارز در شهریور منفی بود. دلار آزاد حدود ۴ درصد افت کرد و دلار هرات و درهم امارات نیز به ترتیب نزدیک به ۳.۸ و ۳.۹ درصد کاهش یافتند. این افت همزمان نشان می‌دهد فشار سیاست‌گذار و کاهش تقاضای سفته‌بازانه نقش مهمی در عقب‌نشینی قیمت‌ها داشت.
نتیجه نوسانات شهریور روشن است: دلار بیش از هر چیز تحت‌تأثیر سیاست حرکت کرد. مرز ۱۰۰ هزار تومان بارها شکسته و بازپس گرفته شد، اما هیچ‌گاه به‌طور پایدار از دست نرفت. سطح‌های حمایتی ۹۷ و ۹۸ هزار تومان و مقاومت‌های ۱۰۳ و ۱۰۵ هزار تومان به عنوان نقاط کلیدی عمل کردند.
به طور کلی، شهریورماه بار دیگر به معامله‌گران یادآور شد که در شرایط فعلی، تحلیل بنیادی و داده‌های اقتصادی کافی نیست؛ بلکه رصد دقیق خبرهای سیاسی و شناخت ابزارهای بازارساز اهمیت دوچندان دارد.
