گزارشی از چالش‌های مستأجران با شرکت‌های حمل بار
وقتی سر کارگر بی‌کلاه می‌ماند/ حتی ما را نفرین هم می‌کنند
یک کارگر حمل بار گفت: «همیشه سر موضوع پرداخت هزینه بین کارگر و صاحب‌خانه بحث است، بدون اینکه بدانند بیشتر کارگرانی که در باربری‌ها کار می‌کنند باید بخشی از درآمد را به کارفرما پرداخت کنند. ذهنیت بعضی‌ها غلط است؛ زیرا فکر می‌کنند کارگران درآمد بالایی دارند و همه مبلغ دریافتی بدون دردسر و به راحتی در جیب‌شان می‌رود؛ این در حالی است که بی‌عدالتی‌های زیادی مثل نداشتن بیمه، جای خواب، حمل بار سنگین و… وجود دارد.»
برای مستأجرانی که روزهای زیادی گشته‌اند تا به خانه مورد نظرشان برسند و برای کارگران باربری که بعد از مدت‌ها بیکاری، کارشان رونق پیدا می‌کند، نحوه حمل‌ونقل اثاثیه، به دغدغه جدی تبدیل شده است.
به گزارش ایران، بسیاری از مردم از هزینه‌های حمل‌ونقل گله‌مند هستند و معتقدند هزینه‌های سرسام‌آور گاهی مانعی جدی برای نقل‌وانتقال خانه است؛ اما چرا جابه‌جایی و اسباب‌کشی منزل به دردسری هزینه‌بر تبدیل شده است؟
پروسه و فرآیند اسباب‌کشی برای مستأجران بسیار استرس‌زا، هزینه‌بر و دردسرساز است. حتی بیشتر از اینکه نگران هزینه پرداخت کمیسیون مشاوران املاک باشند، نگران تعرفه‌های باربری هستند. آن‌ها معتقدند تعرفه‌ها و کمیسیون مشاوران املاک مشخص است، اما تعرفه‌های باربری، حمل اثاثیه و پول کارگر نامشخص و غیرمتعارف است.
از سویی کارگرانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، معتقدند فقط چند ماه از سال مشغول به کار هستند و در کنار آن با مشکلات متعددی از جمله‌عدم قرارداد کاری وعدم پوشش بیمه تأمین اجتماعی دست و پنجه نرم می‌کنند.
آن‌گونه که حسین زندی، بازرس اتحادیه حمل‌ونقل کالای شهری تهران می‌گوید: «در حال حاضر نرخ هر کامیونت بزرگ برای ۳ ساعت، ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان و هزینه کارگر برای ۳ ساعت اول ۸۵۰ هزار تومان برای هر نفر است.»
سمیرا ساکن تهران است و در بخش غربی شهر زندگی می‌کند. او سرپرست خانوار است و سال‌هاست طعم اجاره‌نشینی را چشیده است. قرار بود یک سال در تهران بمانند و بعد به واسطه کار همسرش از تهران منتقل شوند، اما مرگ ناخواسته همسر، او را همچنان درگیر این کلانشهر کرده است. در سال‌های اخیر، این سومین خانه‌ای است که در جنت‌آباد اجاره می‌کند.
او که در مناطق نسبتاً مناسب شهر اجاره نشینی کرده، بازهم از وضعیت آن گلایه دارد و می‌گوید: «تا دلتان بخواهد دردسر است. چند روزی است مدام پای اینترنت و تلفن هستم تا مناسب‌ترین باربری نزدیک به محل خانه‌ام را پیدا کنم. با چند شرکت باربری تماس گرفته‌ام، اما هزینه‌ها خیلی بالاست. یک شرکت باربری فقط برای اجاره یک خاور برای سه ساعت تقریباً ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان حق‌الزحمه دریافت می‌کند. تازه کارگر هم ندارد و اثاثیه منزل را حمل نمی‌کند. کارگر را باید از جای دیگری پیدا کنم. حتی برای هر ساعت اضافه هم مبلغ جداگانه‌ای دریافت می‌کند و در تعطیلات و روزهای پنجشنبه و جمعه نیز چند درصد هزینه بیشتر می‌شود، اما متصدی این شرکت می‌گوید این نرخ‌ها عرف و معمول است.»
او به سراغ شماره تماس دیگری می‌رود و می‌گوید: «منشی شرکت باربری دیگری می‌گوید هزینه خاور مسقف فلزی برای ۳ ساعت، ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و برای هر ساعت اضافه ۶۰۰ هزار تومان است. هزینه کارگر برای سه ساعت کاری، ۸۰۰ هزار تومان و برای هر ساعت اضافه ۲۵۰ هزار تومان بیشتر باید پرداخت شود. برای یک اسباب‌کشی، سه کارگر با راننده نیاز است که جمعاً بدون ساعت اضافه، سه میلیون و ۲۰۰ هزار تومان می‌شود.»
به گفته سمیرا، متصدی باربری به او گفته حمل و جابه‌جایی وسایل سنگین با طبقات آپارتمان‌ها نیز جداگانه محاسبه می‌شود. به این صورت که حمل از طبقه چهارم بدون آسانسور به طبقه سوم آپارتمان دیگر برای هر وسیله ۷۰۰ هزار تومان در فاکتور ذکر می‌شود. علاوه بر آن، وسایل حساس مثل پیانو یا گاوصندوق، نرخ‌های متفاوت دیگری دارد که بر اساس وزن محاسبه خواهد شد.
او می‌گوید: «هزینه حمل‌ونقل اسباب خانه خیلی زیاد و سرسام‌آور است و آنقدر نسبت به سال‌های قبل افزایش پیدا کرده که از جابه‌جا شدن پشیمان شده‌ام. اثاثیه منزل من زیاد نیست اما همین هم برای من سنگین است. باور نمی‌کنم برای یک وانت با دو کارگر که وسیله سنگین آن فقط یک ماشین لباسشویی و یخچال معمولی است، باید بیشتر از ۱۰ میلیون تومان پرداخت کنم.»
سنگینی اثاثیه روی شانه‌های کارگران
مزد کارگر در سایت شرکت‌های باربری برای ۳ ساعت، ۸۰۰ هزار تومان ذکر شده و در صورت کار بیشتر از ۳ ساعت، یک‌سوم تعرفه به مزد کارگر اضافه می‌شود؛ کارگرهایی بدون قرارداد و بیمه و هرازگاهی هم طبق یک قرار نانوشته و نامعلومی باید برگه‌ای امضا کنند که هیچ طلبی از شرکت باربری و اتوبار ندارند.
حمید، ۲۸ساله است و حدود ۵ سالی می‌شود که در باربری کار می‌کند. او در حالی که آماده می‌شود ماشین لباسشویی را روی کول خود حمل کند، می‌گوید: «همیشه سر این موضوع بین کارگر و صاحب‌خانه بحث است، بدون اینکه بدانند بیشتر کارگرانی که در باربری‌ها کار می‌کنند باید بخشی از درآمد را به کارفرما پرداخت کنند. ذهنیت بعضی‌ها غلط است؛ زیرا فکر می‌کنند کارگران درآمد بالایی دارند و همه مبلغ دریافتی بدون دردسر و به راحتی در جیب‌شان می‌رود؛ این در حالی است که بی‌عدالتی‌های زیادی مثل نداشتن بیمه، جای خواب، حمل بار سنگین و… وجود دارد.»
او می‌گوید: «اولین‌بار بعد از اینکه ماشین لباسشویی را روی دوشم گذاشتم و چند طبقه بالا بردم، پاهایم می‌لرزید و تا چند دقیقه توان حرکت و حتی صاف ایستادن را نداشتم. بحث و دعوا هم که همیشه هست. در بسیاری از جابه‌جایی‌ها سر هزینه حمل وسایل حساس و بزرگ دعواست. صاحب‌خانه‌ها حاضر نیستند بابت یخچالی که حدود ۱۳۰ کیلو وزن دارد و باید چندین طبقه بالا و پایین ببریم، هزینه اضافه پرداخت کنند.
در بیشتر مواقع آن‌ها حتی ما را نفرین هم می‌کنند. هر بار که با مردم بحث می‌کنم، تصمیم می‌گیرم این کار را رها کنم اما اگر قرار است زندگی کنم باید در این کار بمانم. چون در پرداخت مزد، سهم راننده و شرکت بالاست، برای اینکه کار برای ما صرفه اقتصادی داشته باشد باید در روز حداقل دو بار حمل بار داشته باشیم در حالی که واقعاً این کار برای ما طاقت‌فرساست.»
او همچنین از نگرانی کارفرماها برای ارتباط مستقیم و بدون واسط کارگران با مردم می‌گوید: «مدیران شرکت‌های باربری از این نگرانند که کارگران جدا از شرکت باربری، تخلیه باری را بپذیرند و سر آن‌ها بی‌کلاه بماند.»
نرخ مصوب اسباب‌کشی چقدر است؟
وقتی فصل نقل‌وانتقال مستأجران فرا می‌رسد، علاوه بر صاحب‌خانه‌ها، شرکت‌های باربری و حمل اثاثیه منزل نیز دچار چالش هستند.
در همین زمینه حسین زندی، بازرس اتحادیه حمل‌ونقل کالای شهری تهران می‌گوید: «قیمت خودروهای باربری نسبت به ۶ سال پیش ۵ برابر شده است. این خودروها قبلاً حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان قیمت داشتند که در حال حاضر ۵ برابر شده است. قطعات یدکی هم به همین وضع دچار شده و کارگرانی که اثاثیه جابه‌جا می‌کردند هم حقوقشان افزایش پیدا کرده است. هزینه کارگر برای ۳ ساعت اول ۸۵۰ هزار تومان برای هر نفر است.
هر ساعت اضافه نیز ۳۰۰ هزار تومان به مبلغ فوق افزوده می‌شود. در جابه‌جایی‌هایی که انجام می‌شود، با احتساب زمانی نزدیک به ۵ ساعت به حدود ۴ کارگر نیاز است تا اثاثیه یک خانه تخلیه شود. همچنین نرخ هر کامیونت بزرگ برای ۳ ساعت، ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان و برای هر ساعت اضافی حدود ۷۰۰ هزار و برای نیم ساعت ۳۵۰ هزار تومان مصوب است. در کنار همه این موارد، اگر وسایل خاصی مانند پیانو، یخچال ساید، ماشین لباسشویی سنگین، گاوصندوق یا تردمیل باشد، شرکت‌ها مبالغ بیشتر می‌خواهند، چون وزن این وسایل خیلی سنگین است.
این موضوع در زمان‌هایی غیر از ساعات اداری به صورت توافقی بین طرفین انجام می‌شود که غیرمعمول است. هزینه جابه‌جایی یخچال سایدبای‌ساید برای طبقه اول ۶۰۰ هزار تومان و برای طبقه دوم ۸۰۰ هزار تومان است. البته این موضوع به مسیر راه‌پله‌ها هم بستگی دارد.»
کارگرانی که بیمه ندارند
کارگرانی که در حوزه جابه‌جایی و حمل‌ونقل اسباب منزل فعالیت می‌کنند با مشکلات متعددی روبه‌رو هستند که بزرگ‌ترین این مشکلات، نبود قرارداد کاری و پوشش بیمه اجتماعی است.
زندی با اشاره به این موضوع می‌گوید: «این شغل، فصلی است. ۴۵ روز قبل از نوروز تا پایان عید و سه ماه فصل تابستان، روزهای طلایی و اوج کار این دسته از کارگران است. یعنی این افراد فقط حدود سه تا چهار ماه از سال شرایط کاری خوبی دارند و مابقی ایام سال با کاهش جابه‌جایی و کم شدن درآمد روبه‌رو هستند. از طرف دیگر این کار خیلی سخت است. جابه‌جایی وسایل سنگین از عهده هر فردی برنمی‌آید و کارگران مجبورند وسایل سنگین منزل را روی کول و کمرشان در طبقات آپارتمان‌ها جابه‌جا کنند و همین موضوع باعث آسیب جدی به ستون فقرات و استخوان‌های گردن و پای این کارگران می‌شود.»
زندی با اشاره به امنیت شغلی این افراد می‌گوید: «در حقیقت این قشر از کارگران امنیت شغلی ندارند، چون نداشتن بیمه و قرارداد کاری، آن‌ها را از حقوق اولیه یک کارگر محروم می‌کند. سه تا چهار ماه فعالیت در سال شامل بیمه نمی‌شود، باید ۱۲ ماه فعالیت داشته باشند. به همین دلیل هنوز نتوانسته‌ایم فرمولی ایجاد کنیم که کارگران فصلی بتوانند از بیمه برخوردار شوند. اگر شرکت باربری در اوج کار ۲۰ کارگر داشته باشد، این تعداد در زمان غیر اوج به ۳ کارگر کاهش پیدا می‌کند؛ یعنی ریزش ۸۰ درصدی کارگر فصلی. کارگران فصلی با این گرفتاری و مشکلات دست به گریبان هستند و نمی‌توانند هیچ امکاناتی دریافت کنند.»
