نفوذی ذوب یخ‌ها از اقیانوس هند می‌آید

قطب جنوب سردترین، خشک‌ترین و بادخیزترین مکان روی زمین است که حدود ۷۰ درصد از آب شیرین جهان را در صفحات یخی عظیم خود ذخیره کرده؛ البته تغییرات اقلیمی و ذوب شدن یخ‌های این منطقه، نگرانی‌هایی ایجاد کرده است. دغدغه‌ها وقتی بیشتر شد که دانشمندان متوجه شدند بخش عمیق شرق قطب جنوب، سریع‌تر از مناطق ساحلی آن در حال گرم شدن و به تبع آن موجب ذوب یخچال هاست. 

به گزارش ایران، این امر در ادامه می‌تواند به ذوب سطحی یخ‌ها در مناطق ساحلی نیز شتاب بخشد و مشکلات عمده‌ای ایجاد کند. این موضوع زمینه‌ساز تحقیقات بیشتر شد و در نهایت دانشمندان برای اولین‌بار با کمک داده‌های جامع از ایستگاه‌های هواشناسی، موفق شدند علت اصلی این تغییر را شناسایی کنند. این مطالعه، بینش‌های مهمی در مورد سرعت واکنش بزرگ‌ترین مخزن یخ جهان به گرمایش مداوم جهانی، ارائه می‌دهد. 

گرمایش پنهان شرق قطب جنوب

دانشمندان حالا دیگر می‌دانند چرا بخش عمیق داخلی شرق قطب جنوب سریع‌تر از مناطق ساحلی آن در حال گرم شدن است. یک تحقیق ۳۰ساله که در مجله Nature Communications به رهبری «نائویوکی کوریتا» از دانشگاه ناگویا ژاپن منتشر شده، یک عامل اقلیمی پنهان را که باعث گرم شدن هسته قطب جنوب می‌شود، آشکار کرده است. در واقع دانشمندان علت را در تغییرات ایجاد شده در اقیانوس هند جنوبی می‌دانند که هوای گرم بیشتری را به مرکز قاره می‌فرستد. 

به گفته محققان، جبهه‌های اقیانوسی (مناطقی که آب‌های گرم و سرد اقیانوس، به هم می‌رسند)، مرزهای دمایی مشخصی را در جنوب اقیانوس هند ایجاد می‌کنند. از آنجا که گرمایش جهانی، آب‌های اقیانوس را به طور ناهموار گرم می‌کند، این امر اختلافات دما را تشدید می‌کند. جبهه‌های اقیانوسی قوی‌تر با سیستم‌های کم‌فشار در عرض‌های جغرافیایی میانی و فشار بالا بر فراز قطب جنوب، منجر به فعالیت طوفانی بیشتر و تغییرات جوی و ایجاد الگوی «دوقطبی» می‌شوند.

در واقع سیستم فشار بالا بر فراز قطب جنوب، هوای گرم را به سمت جنوب می‌کشد و آن را به اعماق قاره حمل می‌کند. 

جمع‌آوری داده‌ها در سخت‌ترین محیط زمین

پیش از این، بیشتر داده‌های آب‌وهوایی قطب جنوب از ایستگاه‌های تحقیقاتی سرنشین‌دار واقع در امتداد ساحل کسب می‌شد و در بخش داخلی این قاره هم تنها چهار پایگاه دارای پرسنل وجود داشت که از این میان، تنها دو مورد از آن‌ها داده‌های آب‌وهوایی بلندمدت ارائه می‌دادند. همین امر سبب شده بود داده‌های مستند در زمینه بسیاری از اتفاقاتی که در سراسر بخش داخلی قطب جنوب رخ می‌دهد، چندان زیاد نباشد. برای رفع این شکاف، توجه محققان به داده‌های سه ایستگاه آب‌وهوایی بدون پرسنل و خودکار «دوم فوجی»، «رله» و «میزوهو» در شرق قطب جنوب جلب شد.

این ایستگاه‌ها از دهه ۱۹۹۰ برای تحمل دمای منفی ۷۰ درجه سانتیگراد قطب جنوب طراحی شده‌اند. این تیم با استفاده از سوابق داده‌ها، مجموعه داده میانگین دمای ماهانه از سال ۱۹۹۳ تا ۲۰۲۲ را به دست آوردند؛ موضوعی که واضح‌ترین دیدگاه را درباره چگونگی تغییرات بخش داخلی پنهان این قاره در اختیار دانشمندان قرار می‌دهد. 

تغییرات میانگین دمای سالانه نشان داد هر سه ایستگاه، افزایش دما را با نرخ ۰.۴۵ تا ۰.۷۲ درجه سانتیگراد در هر دهه، سریع‌تر از میانگین جهانی تجربه کرده‌اند. محققان با تجزیه و تحلیل داده‌های هواشناسی و اقیانوسی، این افزایش دما را به تغییرات در اقیانوس هند جنوبی که الگوهای گردش جوی را تغییر می‌دهد و هوای گرم را به سمت داخل قطب جنوب منتقل می‌کند، نسبت دادند. 

این در حالی است که مدل‌های اقلیمی فعلی، این فرآیند گرمایش را ثبت نمی‌کنند. شرق قطب جنوب که مدت‌ها به عنوان یک «نقطه کور» در نظر گرفته می‌شد، بخش عمده‌ای از یخ‌های یخچالی سیاره را در خود جای داده است. 

این فرآیندِ تازه کشف شده، نشان می‌دهد پیش‌بینی‌های اقلیمی فعلی ممکن است سرعت از دست رفتن یخ‌های قطب جنوب در آینده را دست‌کم گرفته باشند. 

بخش داخلی شرق قطب جنوب با سرعتی شگفت‌انگیز در حال گرم شدن است که ناشی از تغییر شرایط اقیانوس است که هوای گرم را به داخل خشکی هدایت می‌کند. این قلب یخی که مدت‌ها نادیده گرفته شده بود، ممکن است کلید افزایش سطح دریا در آینده باشد.