چالش خروج اتباع از کشور؛ دست رد کارگر ایرانی به شغل پاکبانی
با خروج نیروی اتباع از کشور، کمبود نیروی کار به موضوعی جدی تبدیل شده است؛ در این شرایط کارگر ایرانی حاضر به پذیرفتن برخی از مشاغل مانند پاکبانی نیست
پس از خروج بخش قابل توجهی از کارگران مهاجر افغان از ایران، بحث کمبود نیروی کار، به‌ویژه در حوزه خدمات شهری، به موضوعی جدی در مدیریت شهری تبدل شده است.
به گزارش اقتصادنیوز، فراخوان پاکبان ایرانی هم بنا بر روایت ها چندان با استقبال روبرو نشده است، برای واکاوی ابعاد این موضوع و بررسی پیامدهای آن بر شهر تهران، با حجت نظری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و عضو پیشین شورای شهر تهران گفتگو کردیم.
مشروح گفتگو با حجت نظری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و عضو پیشین شورای شهر تهران را بخوانید:
آقای نظری! خروج کارگران مهاجر و خلأ نیروی کار در شهر تهران درحال تبدیل شدن به یک چالش برای مدیریت شهری است، فراخوان استخدام پاکبان هم گویا چندان با استقبال روبرو نشده است، تحلیل شما چیست؟
واقعیت این است که در طول سال‌های گذشته ذائقه کارگر ایرانی تغییر کرده و نوع کارهایی که حاضر به انجام آن بوده، نسبت به گذشته متفاوت شده است؛ هم از نظر سختی کار و هم از نظر عایدی ماهیانه یا روزانه.
حضور اتباع افغان در ایران موجب شد که دستمزد کارگر روز به شدت کاهش پیدا کند و کارهای سخت‌تر با نرخ پایین‌تر انجام شود. طبیعی بود که کارگر ایرانی حاضر نشود همان کارها را با همان دستمزد بپذیرد. به مرور کارفرمایان هم عادت کردند به جای پرداخت متناسب، همان کار را با هزینه کمتر به کارگران مهاجر بسپارند.
حالا که افغان‌ها ایران را ترک کرده‌اند، شکافی میان کارفرما و کارگر ایرانی ایجاد شده که پر کردن آن زمان می‌برد. کارفرمای ایرانی باید بپذیرد برای کار مشخص مبلغ بیشتری پرداخت کند و کارگر ایرانی هم باید با شرایط جدید کنار بیاید.
برخی معتقدند دولت باید برای پر کردن این خلأ، مشوق‌هایی در نظر بگیرد. از نظر شما، این مشوق‌ها باید چه ماهیتی داشته باشند؟
به نظرم مشخص است که در شرایط کنونی، تنها مشوق واقعی می‌تواند مالی باشد. کارگر ایرانی برای پذیرش چنین کارهایی نیازمند پیشنهادهای مالی بالا و مطمئن است. شاید در ابتدا همچنان این چالش باقی بماند، اما با گذشت زمان و بهبود شرایط پرداخت کارفرماها، این شکاف پر خواهد شد.
آقای چمران در اظهارات خود گفته‌اند که کارگر ایرانی بالاخره «مجبور می‌شود» چنین کارهایی را انجام دهد. شما این دیدگاه را چطور ارزیابی می‌کنید؟
ما قرار نیست انسان‌ها را استثمار کنیم. تصمیم‌گیری عقلایی برای نمایندگان مردم باید بر این مبنا باشد که هر وقت درباره مردم تصمیم می‌گیریم، خودمان را جای آن‌ها بگذاریم. آیا اگر جای کارگران بودیم، حاضر می‌شدیم از حقوقمان بگذریم و کاری را که مطلوبیتی برایمان ندارد به اجبار انجام دهیم؟
این نوع نگاه شاید در کوتاه‌مدت نتیجه بدهد و برخی کارگران از روی اجبار به کار برگردند، اما در میان‌مدت و بلندمدت منجر به اعتصابات و اعتراضات کارگری خواهد شد. بنابراین این راهکار نه عقلانی است و نه پایدار.
با توجه به تجربه شما در شورای شهر، ارزیابی‌تان از وضعیت نظافت و خدمات شهری در تهران چیست؟ برخی خروج کارگران مهاجر را دلیل اصلی این وضعیت می‌دانند.
واقعیت را باید بی‌پرده گفت. اینکه شهر این روزها تمیز نیست، فقط به این چند ماه اخیر مربوط نمی‌شود. دست‌کم چهار، پنج سال است که معابر تهران به خوبی نظافت نمی‌شوند، مخازن به موقع تخلیه نمی‌شوند و بارها شاهد اعتراضات مردمی بوده‌ایم؛ به‌ویژه در محلاتی که کمتر گفته می‌شود.
بنابراین ربط دادن این مسئله صرفاً به خروج کارگران اتباع، پاک کردن صورت مسئله است. متأسفانه ماجراجویی‌های آقای شهردار وقت زیادی برای خدمت‌رسانی واقعی باقی نگذاشته و در پنج سال گذشته هم وضعیت نظافت شهر هیچ‌گاه در سطح قابل قبولی نبوده است.
