«محکوم»؛ تابوشکنی در روایت زندگی قضات

رضا رهسپار در عصر ایران نوشت: قسمت نخست سریال «محکوم» با وجود کاستی‌های روایی، توجه مخاطبان را به دلیل انتخاب جسورانه در موضوع و شخصیت‌ها جلب کرده است. این سریال با معرفی یک بازپرس زن که در کنار مسئولیت‌های کاری خود، با مشکلات معمولی زندگی شخصی مواجه است، نقطه عطفی در بازنمایی دستگاه قضا در فضای نمایش خانگی به شمار می‌آید. 

انتخاب چنین رویکردی نشان از هوشمندی و نگاه روشن قوه قضائیه دارد؛ نگاهی که بر این واقعیت تأکید می‌کند قضات، دادیاران و کارکنان دستگاه قضا نیز بخشی از همین جامعه‌اند. آنان خانواده دارند، والدین‌شان در همین نسل متفاوت زیسته‌اند و فرزندان‌شان مانند بسیاری دیگر از جوانان امروز، دغدغه‌ها و سبک‌های متنوع زندگی از پسر رپر گرفته تا دختر مانتویی را تجربه می‌کنند. 

این تابوشکنی در نمایش زندگی خصوصی خانواده‌های دستگاه قضا، تفاوت آشکاری با کلیشه‌های تبلیغاتی سال‌های گذشته در صداوسیما دارد؛ چهره‌ای واقعی‌تر و ملموس از آنان ارائه می‌دهد: افرادی که ممکن است با مشکلات خانوادگی، موضوع شوهر دوم یا کشمکش‌های روزمره مواجه شوند؛ درست مانند دیگر اقشار جامعه. 

در عین حال، پرداختن به زنان پس از حوادث ۱۴۰۱ و پررنگ‌کردن جایگاه آنان در نقش‌های جدی اجتماعی و قضایی، نشان از تغییر رویکردی معنادار دارد. «محکوم» در این مسیر، هرچند در بازیگری و برخی لحظات نمایشی ضعف دارد، اما به‌عنوان گامی تازه در روایت زندگی واقعی و چندلایه خانواده‌های دستگاه قضا، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. 

افزون بر این، استفاده از شخصیت‌های خاکستری و نه صرفاً سیاه و سفید، باعث شده تا سریال فضایی نزدیک‌تر به واقعیت داشته باشد. مخاطب در «محکوم» با قاضی‌ای مواجه می‌شود که هم تصمیم‌های دشوار شغلی می‌گیرد و هم درگیر بحران‌های شخصی و خانوادگی است؛ تصویری که پیش‌تر کمتر در تلویزیون دیده شده بود. 

از سوی دیگر، سریال توانسته نگاه نسل جوان به مسائل دستگاه قضا را نیز بازتاب دهد. حضور کاراکترهایی با سبک زندگی متفاوت، از موسیقی رپ تا روابط عاطفی پرچالش، نشان می‌دهد که نسل جدید خانواده‌های قضات هم مانند سایر هم‌نسلان خود با واقعیت‌های اجتماعی امروز درگیر هستند. این تنوع روایتی به مخاطب حس نزدیکی بیشتری با داستان می‌دهد. 

در نهایت، هرچند اجرای بازیگران و پرداخت دراماتیک در برخی صحنه‌ها ضعف دارد، اما «محکوم» را می‌توان نقطه شروعی برای تغییر تصویر کلیشه‌ای از جامعه قضایی در قاب رسانه دانست. 

این مجموعه با جسارت به میدان آمده و اگر در ادامه بتواند بر کاستی‌های روایی خود غلبه کند، می‌تواند به یکی از آثار جریان‌ساز در بازنمایی نهادهای حاکمیتی و زندگی انسانی آنان تبدیل شود.