علی لاریجانی چه تغییری ایجاد خواهد کرد؟
لاریجانی پیش از این یک دوره دو ساله از ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶ دبیر شعام بود و ۱۸ سال بعد بار دیگر به این نقطه باز می‌گردد. سوال اصلی که تحلیلگران همچنان می‌پرسند این است که حضور او در این جایگاه قرار است چه نتیجه‌ای به دنبال داشته باشد.
فرارو - «علی لاریجانی»، سیاستمدار شناخته‌شده اصولگرا به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی منصوب شد؛ انتصابی مهم از سوی مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور که واکنش‌هایی متفاوت را به دنبال داشت. از زمانی که گمانه‌زنی‌های مربوط به این انتصاب آغاز شد تا زمانی که خبر رسمی آن انتشار یافت، سوال اصلی این است که حضور لاریجانی در شعام (شورای عالی امنیت ملی) قرار است چه تغییری را رقم بزند.
به گزارش فرارو، دبیری شعام جایگاهی مهم است که همکاری نزدیکی نیز با رئیس‌جمهور دارد و با نظر مقام معظم رهبری انتخاب می‌شود؛ چرا که علاوه بر اهمیت این جایگاه، معمولاً دبیر به عنوان یکی از دو نماینده مقام رهبری در شعام نیز منصوب می‌شود.
تغییر تاکتیک یا راهبرد؟
لاریجانی پیش از این یک دوره دو ساله از ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶ دبیر شعام بود و ۱۸ سال بعد بار دیگر به این نقطه باز می‌گردد. سوال اصلی که تحلیلگران همچنان می‌پرسند این است که حضور او در این جایگاه قرار است چه نتیجه‌ای به دنبال داشته باشد و آیا پرونده هسته‌ای قرار است پس از دو دهه به نتیجه‌ای برسد؟ یا قرار است در بازنگری سیاست‌ها اتفاقی بیافتد؟ و آیا جریانی که گفته می‌شود در دبیرخانه شکل گرفته بود و توان تصمیم‌گیری داشت را کنار بگذارد؟ این سوال‌ها باعث شد که واکنش‌هایی به ذوق‌زدگی واقعی یا ساختگی از این انتصاب نشان داده شود. لاریجانی در مجموع تجربه ۲۵ سال حضور در شورایعالی امنیت ملی را تحت سه عنوان نماینده مقام معظم رهبری، دبیر و رئیس مجلس داشته است.
میانگین واکنش‌های مجازی و تحلیل‌ها درباره حضور لاریجانی در این نهاد بالادستی، از این قرار بود:
۱. این حضور در صورتی موثر است که همراه با تغییر استراتژی و بازنگری در برخی سیاست‌ها باشد. همچنین دو نکته بعدی نیز شامل این بود که تفکر تندرو از این شورا حذف و برخی مشکلات ساختاری و موازی‌کاری‌هایی که مقامات کشور درباره آن صحبت کرده‌اند، اصلاح شود.
۲. لاریجانی با توجه به مشی میانه، مورد اعتماد بودن از سوی مقام معظم رهبری، تجربه طولانی حضور در حکمرانی و مرزبندی با جریان تندرو، می‌تواند در جایگاه دبیر شورا مفید باشد؛ حتی بدون این که تغییری در ترکیب نمایندگان مقام رهبری در شعام رخ دهد. برخی از عبارت بازگشت عقلانیت استفاده کردند.
۳. انتصاب لاریجانی صرفاً یک تغییر مدیریتی است که قرار نیست تغییر راهبردی یا عملکردی خاصی را رقم بزند.
۴. او همان حسن روحانی است که با حضور در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، سیاستهای پیشین را ادامه خواهد داد.
۵. لاریجانی کنار مسعود پزشکیان قرار گرفته است تا ضعف‌های او و دولتش را جبران کند. امیرحسین ثابتی، نماینده تهران در مجلس از عبارت رئیس دولت سایه برای این انتصاب استفاده کرد.
۶. حضور لاریجانی در شورا تغییر خاصی را رقم نخواهد زد.
۷. او که دو بار در انتخابات ۱۴۰۰ و ۱۴۰۳ رد صلاحیت و دلایلی جنجالی برای آن مطرح شد، چرا حالا در این شکل برمی‌گردد؟ کدامیک از آن دلایل مرتفع شده است؟
انتظارها از دبیر شعام
شورایعالی امنیت ملی را می‌توان مهم‌ترین تشکیلات فراقوه‌ای و حاکمیتی در ساختار جمهوری اسلامی ایران دانست. بر اساس اصل ۱۷۶ قانون اساسی این شورا «به منظور تأمین منافع ملی و پاسداری از انقلاب اسلامی و تمامیت ارضی و حاکمیت ملی» تشکیل شده و سه وظیفه اصلی دارد:
۱. تعیین سیاستهای دفاعی - امنیتی کشور در محدوده سیاستهای کلی تعیین شده از طرف مقام رهبری.
۲. هماهنگ کردن فعالیت‌های سیاسی، اطلاعاتی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در ارتباط با تدابیر کلی دفاعی - امنیتی.
۳. بهره گیری از امکانات مادی و معنوی کشور برای مقابله با تهدیدهای داخلی و خارجی.
پروژه‌ها و پرونده‌های ذیل این سه وظیفه، اهمیت زیادی برای شورا ایجاد کرده که نگاه غالب بر آن و همچنین شخص دبیر در آن تاثیرگذار است. برای مثال پرونده مذاکرات هسته‌ای تا سال ۱۳۹۲ توسط دبیرخانه این نهاد بالادستی پیگیری می‌شد و در نهایت با آغاز دولت یازدهم به وزارت امور خارجه رفت و همان جا ماند. حسن روحانی، علی لاریجانی و سعید جلیلی هر سه دبیران شعام بودند؛ اما عملکرد و مسیر یکسانی در پیش نگرفته بودند. هنوز مشخص نیست که فعالان رسانه‌ای موافق و مخالف حضور لاریجانی در این ترکیب، انتظار چه عملکردی را از او دارند.
