سه نکته اصلی سند امنیت ملی آمریکا / مهار ایران به عنوان تهدید و تمرکز بر چین به عنوان رقیب
مقدمه ترامپ در سند جدید امنیت ملی آمریکا نشان میدهد که واشنگتن با توجه به مشکلات مختلف خواستار بازنگری در سیاستهایی است که هزینههای زیادی به سیاست خارجی این کشور تحمیل کرده است. ترامپ از لزوم انجام بازبینی اساسی در ساختارهای بینالمللی و پیمانهای گسترده چندجانبهای صحبت میکند که طی دهههای گذشته بخش لاینفک سیاست خارجی آمریکا بودهاند و او معتقد است که این سازوکارها باعث کاهش استقلال و قدرت آمریکا شدهاند.
فرارو – سند استراتژی امنیت ملی ۲۰۲۵ آمریکا منتشر شد. سندی که معمولاً هر رئیسجمهور آمریکا در دوره خود یک بار آن را منتشر میکند و آخرین نسخه آن مربوط به سال ۲۰۲۲ و دوران جو بایدن بود. این سند نشاندهنده ارزیابی ایالات متحده آمریکا از تهدیدها، چینش سیاستهای راهبردی و تاکتیکی و نشاندهنده مسیری است که این کشور قصد پیمودن آن را دارد. تصمیمات اجرایی، بودجهای و عملیاتی نیز در اسناد وزارت دفاع، خزانهداری، وزارت خارجه، نهادهای اطلاعاتی و امنیت داخلی آمریکا نیز بر اساس این استراتژی تنظیم میشود.
به گزارش فرارو، این سند که با عنوان NSS (National Security Strategy) شناخته میشود، بازتابی از نگاهِ رئیسجمهور ساکن کاخ سفید به مسئله امنیت ملی است. مرور این سند که در ۳۳ صفحه منتشر شده نشان میدهد که سیاست اول آمریکای ترامپ در آن لحاظ شده است و نگاهی انتقادی به ورود مستقیم ایالات متحده به مسائل مختلف جهانی دارد. در مورد این سند میتوان N نکته را مد نظر قرار داد.
اول؛ آمریکا تنها اولویت است
مقدمه ترامپ در سند جدید امنیت ملی آمریکا نشان میدهد که واشنگتن با توجه به مشکلات مختلف خواستار بازنگری در سیاستهایی است که هزینههای زیادی به سیاست خارجی این کشور تحمیل کرده است. ترامپ از لزوم انجام بازبینی اساسی در ساختارهای بینالمللی و پیمانهای گسترده چندجانبهای صحبت میکند که طی دهههای گذشته بخش لاینفک سیاست خارجی آمریکا بودهاند و او معتقد است که این سازوکارها باعث کاهش استقلال و قدرت آمریکا شدهاند. در نگاه این سند، تمرکز آمریکا از درگیری و مسئولیتهای پراکنده جهانی باید به سمت «منافع حیاتی، قدرت اقتصادی – تکنولوژیک، دیپلماسی منعطف و دفاع محدود و هدفمند» چرخش پیدا کند.
سند NSS 2025 میگوید که متحدان و شرکای راهبردی آمریکا باید نقش بزرگتر و مسئولیتهای بیشتری در امنیت منطقهای بر عهده بگیرند. این سیاست مشخص ترامپ است که در دوره اول خود هم پیگیری میکرد و بزرگترین نمود آن، موضوع کاهش حمایتهای آمریکا از ناتو و فشار بر کشورهای عضو برای پذیرش مسئولیت و هزینههای بیشتر بود. آمریکا میخواهد با تقسیم بار امنیت مناطق مختلف جهانی میان متحدان خود، از درگیریهای پرهزینه دور بماند.
دوم؛ چین و روسیه دو رقیب اصلی هستند
در این سند از چین و روسیه به عنوان قدرتهای بزرگ رقیب یاد شده است. آمریکا قصد دارد سیاست مهار چین را نه با مداخله نظامی که از طریق تقویت خود در حوزه فناوری، بازسازی صنایع داخلی آمریکا، حفاظت از زنجیره تامین کالا و بالا بردن هزینههای تجدیدنظرطلبانه دنبال کند. چین در این سند جایگاه مهمتری نسبت به روسیه دارد و برنامهای بلندمدتتر را به خود اختصاص داده است. راهبرد مقابله با مسکو نیز از مسیر «بازدارندگی هوشمند، حمایت از متحدان اروپایی و جلوگیری از وابستگی راهبردی آنها به منابع انرژی روسیه» تعریف شده است. روسیه در این سند به عنوان «قدرت تجدیدنظرطلب و مخرب» دستهبندی شده که بهزعم واشنگتن از ابزارهای نظامی، اطلاعاتی و سایبری برای تضعیف ثبات اروپا و نفوذ در محیط پیرامونی خود استفاده میکند.
سوم؛ عبور از خاورمیانه
سند بر این موضوع تصریح دارد که خاورمیانه دیگر مرکز اصلی سیاست خارجی آمریکا نیست. در این سند آمده است: «حداقل برای نیم قرن، سیاست خارجی آمریکا خاورمیانه را بالاتر از سایر مناطق در اولویت قرار داده است. دلایل آن واضح است: خاورمیانه برای دههها مهمترین تأمینکننده انرژی جهان، صحنه اصلی رقابت ابرقدرتها و مملو از درگیریهایی بود که تهدیدی برای سرایت به جهان گستردهتر و حتی سواحل خودمان بود. امروزه، حداقل دو مورد از این پویاییها دیگر وجود ندارند. منابع انرژی به شدت متنوع شدهاند و ایالات متحده بار دیگر به یک صادرکننده خالص انرژی تبدیل شده است. رقابت ابرقدرتها جای خود را به رقابت قدرتهای بزرگ داده است، که در آن ایالات متحده رشکبرانگیزترین موقعیت را حفظ کرده است، که با احیای موفقیتآمیز اتحادهای ما در خلیج فارس، با سایر شرکای عرب و با اسرائیل توسط رئیس جمهور ترامپ تقویت شده است.»
در سند امنیت ملی دولت ترامپ، ایران بلکه به عنوان عاملی به زعم آنان بیثباتکننده در خاورمیانه معرفی شده که پس از وقایع ۷ اکتبر، جنگ ۱۲ روزه و حمله آمریکا به تاسیسات هستهای در عملیات چکش نیمهشب، تضعیف شده است. در این سند آمریکا همچنان خود را به تامین امنیت اسرائیل متعهد اعلام میکند. این تحلیل راهبردی از سالها پیش وجود دارد که آمریکا به دنبال تمرکز بر موضوع چین است. آنچه در این سند برای مهار تهدید ایران در نظر گرفته شده «کاهش تمرکز بلندمدت بر خاورمیانه، در کنار استمرار فشار اقتصادی، امنیتی و دیپلماتیک برای حفظ منافع حیاتی واشنگتن است. سند تاکید میکند که آمریکا دیگر بهدنبال «جنگها و ملتسازی» نیست، اما بر ثبات منطقه، امنیت شرکای خود و تضمین آزادی کشتیرانی اصرار دارد و در این چارچوب، ایران همچنان تهدیدی برای نظم منطقهای قلمداد میشود.
