آیا روسیه و آمریکا وارد جنگ سردی دیگر می‌شوند؟
بالا گرفتن تنشهای لفظی میان مسکو و واشینگتن بار دیگر توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده است.
فرارو- محمد حسن خلیلی؛ به تازگی بالاگرفتن تنش های لفظی میان مسکو و واشینگتن سبب شده است تا نگرانی‌ها در خصوص وقوع درگیری میان این دو قدرت هسته‌ای جهان بالا بگیرد.
به گزارش فرارو، تنش های لفظی در چند روز گذشته میان دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا از یکسو و دمیتری مدودف، رئیس جمهور سابق روسیه از سوی دیگر بالا گرفت؛ تا جایی که کار به تهدیدهای هسته‌ای کشید. مسأله‌ای که نگرانی‌ها را از وقوع جنگی هسته‌ای میان دو ابرقدرت جهانی و دست کم راه افتادن یک جنگ سرد دیگر برانگیخت. اما ماجرا از کجا شروع شد؟
اولتیماتوم ده روزه ترامپ
تنش های لفظی اخیر که در ادامه تنش های سابقه‌داری است که میان آمریکا و مسکو وجود داشته، از آنجایی شروع شد که ترامپ سوار بر هواپیمای ایرفورس وان (هواپیمای رئیس جمهور آمریکا) اولتیماتومی ده روزه به روسیه داد.
طبق گزارش پولیتیکو، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا روز سه‌شنبه هفته گذشته (هفتم مرداد) اعلام کرد روسیه بایستی تا تاریخ هشتم اوت (جمعه ۱۷ مرداد) با یک آتش بس موافقت کرده و یا ریسک تحریم های بیشتر را بپذیرد.
ترامپ سه‌شنبه هفته گذشته در حالی که سوار بر هواپیمای «ایر فورس وان» در حال برگشت به ایالات متحده آمریکا بود، گفت «زمان رو به پایان است و ده روز از همین امروز امروز محاسبه می‌شود».
ترامپ در ادامه افزود: سپس ما تعرفه‌هایی را وضع خواهیم کرد و من نمی‌دانم آیا اینها بر روسیه تأثیری خواهد داشت؟ چرا که مشخص است او احتمالا جنگ را ادامه می‌دهد.»
ضرب الاجل پیشین ترامپ
اما ابن اولتیماتوم جدید و ده روزه‌ای که ترامپ سه‌شنبه هفته گذشته داد، بر خلاف اولتیماتومی بود که پیشتر وی داده بود. حدود سه هفته پیش بود که ترامپ اعلام کرد پوتین ۵۰ روز فرصت دارد تا جنگ اوکراین را خاتمه دهد؛ وگرنه با تعرفه‌های شدیدی روبرو می‌شود.
ترامپ آن زمان در دیدار با «مارک روته»، دبیرکل ناتو اعلام کرده بود: در صورتی که ظرف ۵۰ روز یک توافق صلحی با اوکراین حاصل نشود، آمریکا تعرفه‌های ثانویه ۱۰۰ درصدی را بر شرکای تجاری باقی‌مانده روسیه اعمال خواهد کرد و این شامل هر کشوری می‌شود که با روسیه داد و ستد دارد و می‌خواهد محصولاتش را به آمریکا نیز بفروشد. بطور مثال اگر هند به خرید نفت از روسیه ادامه بدهد، شرکت‌های آمریکایی که محصولات هند را خریداری می‌کنند، بایستی ۱۰۰ مالیات واردات را زمانی که این محصولات به بنادر آمریکا می‌رسد، بپردازند.
واکنش مدودف
پس از آنکه ترامپ اقدام به دادن اولتیماتوم جدید به روسیه کرد، دمیتری مدودف، رئیس جمهور سابق روسیه و معاون کنونی رئیس شورای امنیت روسیه در واکنش به این اظهارات ترامپ، با انتشار توییتی، تهدید ترامپ را «گامی به سوی جنگ» خواند و گفت ترامپ در حال انجام بازی ضرب الاجل با روسیه است.
مدودف در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: ترامپ در حال بازی اولتیماتوم با روسیه است: ۵۰ روز یا ده روز…[ اما] او بایستی دو چیز را بخاطر بسپارد:
۱- روسیه اسرائیل و حتی ایران نیست.
۲- هر اولتیماتومی جدید یک تهدید است و گامی است به سوی جنگ؛ آن هم نه میان روسیه و اوکراین، بلکه با کشور خودش (آمریکا). از مسیر جوی خواب آلو (جو بایدن) نرو!
استقرار زیر دریایی‌های هسته‌ای آمریکا نزدیک روسیه
پس از این توییت بود که ترامپ تلاش کرد تا واکنشی شدید به صحبت‌های دمیتری مدودف از خود نشان دهد. دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا روز جمعه اعلام کرد تصمیم گرفته است پس از سخنان دمیتری مدودف، رئیس جمهور سابق روسیه و معاون کنونی رئیس شورای امنیت این کشور، دو زیردریایی هسته‌ای را در نزدیکی روسیه مستقر کند.
ترامپ در مصاحبه با پایگاه نیوزمکس (newsmax) گفت: «ما پیوسته در آمادگی هستیم و برای همین نیز دستور داده‌ام تا دو زیردریایی هسته‌ای به منطقه اعزام شوند. من فقط می‌خواهم اطمینان یابم سخنان او (مدودف) تنها یک حرف بوده، نه بیشتر.»
ترامپ همچنین زمانی که از وی سؤال شد آیا زیردریایی‌ها را به نزدیک روسیه منتقل کرده است، پاسخ داد: «بله، آن‌ها نزدیک به روسیه هستند.»
ترامپ در این مصاحبه گفت: «خب، یک رئیس جمهور سابق روسیه که اکنون مسئول یکی از مهمترین شوراهای [این کشور] است، یعنی مدودف حرفی زده که خیلی بد است؛ در خصوص هسته‌ای صحبت کرده. زمانی که شما به کلمه «هسته‌ای» اشاره می‌کنید، چشمان من برق می‌زند و می‌گویم: بهتر است ما مراقب باشیم؛ این یک تهدید غایی است. »
ترامپ: کلمات خیلی مهم هستند!
از سوی دیگر، دونالد ترامپ با انتشار پستی در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت: بر اساس اظهارات بسیار تحریک‌آمیز «دمیتری مدودف»، رئیس جمهور سابق روسیه که اکنون معاون رئیس شورای امنیت فدراسیون روسیه است، من دستور داده‌ام تا دو زیردریایی هسته‌ای در منطقه‌ای مناسب مستقر شوند؛ تنها به این خاطر که این اظهارات احمقانه و تحریک‌آمیز نکند چیزی بیش از این باشد. »
ترامپ همچنین در ادامه افزود: «کلمات خیلی مهم هستند و اغلب به نتایجی ناخواسته منجر می‌شوند. من امیدوارم این [اظهارات] یکی از آن موارد نباشد. متشکرم از توجه‌تان به این موضوع.»
جنگ سردی دیگر در راه است؟
پیش از پاسخ به این پرسش بایستی تعریفی کوتاه از جنگ سرد ارائه دهیم. جنگ سرد که در انگلیسی ازآن با معادل (Cold War) یاد می‌شود، در حقیقت به نوعی درگیری میان کشورها اطلاق می‌شود که شامل درگیری نظامی مستقیم نیست. بر اساس تعریفی که در «دیکشنری آنلاین کمبریج» در این خصوص آمده: «جنگ سرد وجود حالتی ازعدم مودت و دوستی شدید میان کشورهاست؛ خصوصا کشورهایی که سیستم‌های سیاسی متضادی دارند و این (تضاد) را نه از طریق جنگ، بلکه از طریق فشار و تهدید نشان می‌دهند. این اصطلاح معمولا برای رابطه میان آمریکا و شوروی پس از جنگ جهانی دوم استفاده می‌شود.»
همانطوری که در تعریف جنگ سرد در دیکشنری کمبریج هم بطور خلاصه آمده است، اصطلاح «جنگ سرد» معمولا به دوره‌ای از رقابت و کشمکشی اطلاق می‌شود که بعد از جنگ جهانی دوم میان اتحاد جماهیر شوروی و متحدانش (بلوک شرق) از یکسو و آمریکا و متحدانش (بلوک غرب) از سوی دیگر رواج داشت و تا زمان فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ طول کشید.
حال بر اساس این تعریف، باید گفت اگر در سال های اخیر رابطه روسیه و آمریکا را زیر ذره بین ببریم، از زمان الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه که با برگزاری یک همه پرسی در ۱۶ مارس ۲۰۱۴ (برابر با ۲۵ اسفند ۱۳۹۲) رخ داد و با واکنش آمریکا و تحریم های اعمالی این کشور روبرو شد، تا آغاز جنگ اوکراین و حمله روسیه به این کشور که به نوعی به صف‌بندی جدید در میان کشورهای حامی روسیه از یکسو و کشورهای غربی ازسوی دیگر منجر شد، همه و همه نشان از آن دارد که جهان بار دیگر در حال ورود به نوعی جنگ سرد به سرکردگی آمریکا و روسیه است.
در واقع تنش های لفظی چند روز اخیر میان ترامپ و مدودف و تهدیدها برای اعمال تعرفه و تحریم های بیشتر نشان از آن دارد که این جنگ سرد روز به روز گسترده‌تر می‌شود؛ هرچند که هیچگاه نبایست وقوع یک درگیری تمام عیار میان بلوک شرق و غرب را در صورتی که این تنش های لفظی بالا بگیرد، از نظر دور بداریم؛ اما به نظر می‌رسد فعلا این تنش‌ها در حد اظهارات و تهدیدات و دست کم اعمال تحریم‌ها و تعرفه‌های تنبیعی باقی مانده‌اند.
