سومنوفوبیا یا اضطراب خواب چیست؟

خواب، تنها فرصتی برای استراحت و بازیابی انرژی نیست. برای برخی افراد، شب‌هنگام تنها زمان خوابیدن نیست، بلکه زمانی‌ست که ترس، اضطراب و حتی حملات پانیک سراغشان می‌آید. به این حالت، «اضطراب خواب» یا «سومنوفوبیا» گفته می‌شود؛ ترسی پایدار و مزمن از خوابیدن.

به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث،    افرادی که با سومنوفوبیا زندگی می‌کنند، ممکن است مدت‌ها پیش از آن‌که سرشان به بالش برسد، احساس تنش و استرس کنند. تأثیر این اختلال، تنها به یک خواب آشفته محدود نمی‌شود؛ بلکه به‌تدریج سلامت روان و شادمانی روزمره‌ی افراد را از بین می‌برد و زندگی را دشوارتر از آن‌چه باید باشد، می‌کند.

سومنوفوبیا چیست؟

دکتر ریا تالوار، روان‌شناس مشاور و متخصص اختلالات خوردن توضیح می‌دهد:

«سومنوفوبیا فقط به‌معنای مشکل در خوابیدن نیست. این ترس شدید از آن است که اگر بخوابید، اتفاق وحشتناکی رخ خواهد داد. این ترس می‌تواند خود را به‌شکل افکار تند و سریع، تپش قلب، تعریق یا حتی حمله‌ی پانیک هنگام رفتن به رخت‌خواب نشان دهد.»

افراد مبتلا به سومنوفوبیا معمولاً:

از فرا رسیدن شب وحشت دارند

زمان خوابیدن را به‌تعویق می‌اندازند یا از آن اجتناب می‌کنند

نشانه‌هایی چون تعریق یا تپش قلب را تجربه می‌کنند

در اثر اضطراب دچار اختلالات خواب می‌شوند

این ترس فقط به کابوس مربوط نمی‌شود، بلکه از آشفتگی روانی شدید درباره‌ی خودِ عمل خوابیدن سرچشمه می‌گیرد.

اضطراب خواب و سلامت روان چه ارتباطی دارند؟

واقعیت این است که خواب بد و مشکلات روانی، یکدیگر را تقویت می‌کنند.

دکتر تالوار می‌گوید:

«محرومیت از خواب فقط شما را خسته نمی‌کند، بلکه می‌تواند اضطراب و افسردگی را تشدید کرده و یک چرخه‌ی معیوب ایجاد کند که خروج از آن دشوار است.»

وقتی خواب کافی و باکیفیت نداشته باشید:

سطح هورمون استرس (کورتیزول) در بدن افزایش می‌یابد

بدن شما بیشتر مستعد ابتلا به بیماری می‌شود

حافظه، تمرکز و قدرت تصمیم‌گیری‌تان کاهش می‌یابد

کنترل احساسات از بین می‌رود

ممکن است احساس تحریک‌پذیری، بی‌حالی یا فرسودگی کنید

به‌دلیل کمبود انرژی، روابط اجتماعی‌تان آسیب می‌بیند

در درازمدت، این چرخه می‌تواند کیفیت زندگی را به‌طور جدی تحت‌تأثیر قرار دهد.

یک مطالعه که در نشریه‌ی Frontiers in Neurology منتشر شد، نشان داد که اضطراب و افسردگی به‌طور مستقیم با خواب بد ارتباط دارند. افرادی که هر دو مشکل را هم‌زمان داشتند، از کیفیت خواب بسیار پایین‌تر و بی‌خوابی شدیدتری رنج می‌بردند. همچنین این مطالعه تأیید کرد که درمان اضطراب و افسردگی می‌تواند کیفیت خواب را بهبود ببخشد و برعکس.

چگونه می‌توان از اضطراب خواب یا سومنوفوبیا رهایی یافت؟

دکتر تالوار تأکید می‌کند:

«اضطراب خواب فقط یک نشانه نیست، بلکه می‌تواند علت اصلی بسیاری از مشکلات روانی باشد. اما خبر خوب این است که با کمک مناسب، می‌توان از این چرخه خارج شد.»

او این راهکارها را پیشنهاد می‌دهد:

رفتاردرمانی شناختی (CBT): برای تغییر الگوهای فکری و رفتاری که اضطراب خواب را تقویت می‌کنند.

درمان مواجهه‌ای: قرار دادن تدریجی فرد در معرض ترس از خواب در محیطی امن و کنترل‌شده.

تمرین‌های آرام‌سازی و ذهن‌آگاهی: مانند تنفس عمیق، مدیتیشن یا ریلکسیشن عضلانی پیشرونده برای آرام‌سازی ذهن و بدن.

 رعایت بهداشت خواب:

تعیین زمان منظم برای خواب و بیداری

ایجاد فضایی آرام و دلپذیر در اتاق خواب

پرهیز از مصرف کافئین، الکل و استفاده از وسایل الکترونیکی در شب

به‌گفته‌ی دکتر تالوار:

«تغییرات کوچک می‌توانند تفاوت بزرگی ایجاد کنند. اما اگر اضطراب خواب زندگی شما را تسخیر کرده، از کمک گرفتن از متخصصان نترسید.»

مطالعات نشان داده‌اند که بهبود کیفیت خواب به‌طور چشمگیری سلامت روان از جمله افسردگی و اضطراب را بهبود می‌بخشد. هر چه کیفیت خواب بهتر شود، وضعیت روانی نیز بهتر خواهد شد.

جمع‌بندی

اضطراب خواب واقعاً وجود دارد و می‌تواند به ذهن و بدن شما آسیب بزند. این فقط ترس از تاریکی نیست، بلکه چرخه‌ای معیوب است که می‌تواند تمام روزتان را خراب کند. اما با درک درست، به‌کارگیری راهکارهای مناسب و در موارد ضروری، دریافت کمک حرفه‌ای، می‌توان دوباره شب‌ها و سلامت خود را باز پس گرفت.