كاليفرنيا، رقیب رفسنجان در تجارت پسته می شود
تولید پسته در کالیفرنیا طی دهه گذشته چنان رونق گرفته که کارشناسان بازار جهانی این محصول پیش‌بینی می‌کنند ایالات‌متحده تا دو دهه دیگر به رقیب سر سخت پسته ایران تبدیل خواهد شد.
کما اینکه در چند سال گذشته برخی از بازارهای مهم ایران از جمله روسیه، چین و اروپا به سمت خرید پسته کاليفرنیا حرکت کرده‌اند که در این میان شایعه وجود افلاتوکسین، کاهش تولید و به تبع آن كاهش صادرات پسته ایران در سال گذشته به دلیل خشکسالی عملا چرخه عرضه و تقاضا را به نفع پسته کاران کالیفرنیا تغییر داد. امسال، اما پیش‌بینی می‌شود که تولید پسته در ایران به حدود 200 هزار تن برسد. سال گذشته بنا به آمار گمرک ایران 987 میلیون دلار پسته از ایران صادر شده است.
از سوی دیگر مدیرکل دفتر امور میوه‌های وزارت جهاد کشاورزی از برنامه راهبردی پسته بر اساس حمایت‌های تسهیلاتی و فنی از تولیدکنندگان در کل چرخه تولید شامل باغات، فرآوری و صادرات خبر داد. وي با اشاره به اجرای برنامه راهبردی پسته در سال‌جاری به عنوان اولین سال برنامه پنجم اظهار داشت: طبق اهداف برنامه پنجم، در سال 93 میزان تولید پسته به 405 هزار تن بالغ خواهد شد.
این نکته را نیز باید در نظر داشت که کشورهاي ترکيه و سوريه قيمت خريد کشاورزان خود را پايين نگه داشته‌اند تا با عرضه ارزان‌تر محصول در بازارهاي صادراتي جهان، ايران را حذف کنند. آمريکا نیز با پايين آوردن قيمت خريد پسته، از کشاورزان خود در مقايسه با ايران به دنبال تصاحب هر چه بیشتر بازارهاي صادراتي ايران است. نرخ خريد پسته از کشاورزان در این کشور هر تن شش هزار دلار است، در حالي که نرخ خريد هر کيلو پسته ايراني 65 هزار ريال برآورد شده است. در حال حاضر در بازار جهانی قیمت هر تن پسته بین 7600 تا 7800 دلار متغیر است.
آمريکايي‌ها کشاورزان خود را بيمه قيمت مي‌کنند، يعني قيمت تمام شده کشاورز را مي‌سنجند و به طور معمول سود 15 درصدي براي او در نظر مي‌گيرند. میزان تولید پسته آمریکا در سال 2009 افزون بر 193 هزار تن به ارزش 4/787 میلیون دلار برآورد شده است که 38 درصد نسبت به سال 2008 افزایش داشته است. مصرف پسته در آمریکا در مقایسه با سایر خشكبار ناچیز است و بخش عمده‌ای از پسته این کشور صادر می‌شود؛ در سال 2009 میزان صادرات پسته آمریکا حدود 115هزار تن گزارش شده است.
صادرات 145 هزار تني پسته آمريكا
سازمان خواروبار و كشاورزي آمريكا از رونق توليد پسته در بازار ايران در سال 2010 ميلادي خبر داد. اين سازمان در آخرين گزارش خود از وضعيت توليد پسته در بزرگ‌ترين كشورهاي توليدكننده اين محصول، عنوان كرده است كه مجموع توليد جهاني پسته با 10 درصد افزايش نسبت به سال گذشته، به 395 هزار تن در سال 2010 ميلادي خواهد رسيد.
در اين ميان، براساس ارزيابي‌ها، مجموع توليد پسته در ايالات متحده با 40 درصد افزايش به 175 هزار تن، توليد اين محصول در بازار ايران با توجه به بهبود وضعيت خشكسالي و آب و هوا به 100 هزار تن كه البته نصف ظرفيت توليد پسته در ايران است و در سوريه به 70 هزار تن خواهد رسيد.
در عين حال براساس اين گزارش، در سال 2010 شاهد افزايش ميزان واردات پسته نيز خواهيم بود؛ به‌طوري كه اين رقم در سال جاري ميلادي با 15 درصد افزايش به 260 هزار تن خواهد رسيد.
افزون بر اين، دو كشور چين و هنگ‌كنگ بيشترين مبادلات در بخش واردات را به خود اختصاص مي‌دهند؛ به‌گونه‌اي كه حجم واردات پسته در اين دو كشور، با 45 درصد افزايش نسبت به سال گذشته ميلادي، به 100 هزار تن خواهد رسيد. در اين بين، قابل توجه است كه حجم كثيري از واردات پسته به هنگ‌كنگ، مجددا به چين صادر مي‌شود؛ چرا كه تقاضاي پسته در بازار چين نيز روز به روز در حال افزايش است.
گفتني است، مجموع حجم مبادلات تجاري پسته در بازار اروپا نيز 82 هزار تن و در بازار روسيه با 20 درصد كاهش، 15 هزار تن تخمين زده شده است. اين نيز قابل توجه است كه به‌رغم افزايش حجم مبادلات تجاري پسته به ويژه در بخش واردات، بهاي واردات پسته به ازاي هر پوند، 5 درصد كاهش داشته و به 65/2 دلار رسيده است.
در بخش صادرات پسته، ايالات متحده همچنان پيشگام بوده و تخمين زده شده است كه رقم صادرات اين كشور در سال 2010 ميلادي با 10 درصد افزايش به 145 هزار تن برسد. اگرچه اين درحالي است كه با توجه به كاهش تقاضاي پسته در بازار اروپا، حجم عمده‌اي از صادرات پسته آمريكا روانه آسيا و كشورهاي منطقه خاورميانه شده است.
براساس اين گزارش، پيش‌بيني شده است كه مجموع صادرات پسته در جهان با 15 درصد افزايش به 280 هزار تن تا پايان سال 2010 ميلادي برسد. پس از آمريكا، ايران دومين صادركننده بزرگ در جهان محسوب مي‌شود.
