چطور در شب یلدا فال حافظ بگیریم؟
آداب صحیح گرفتن فال حافظ و چگونگی تفسیر آن

ایرانیان در شب یلدا که به اعتقاد آنها خداوند به بندگانش نظر خاصی دارد با تفال به حافظ بر این باور هستند که به آروزهای خود میرسند و حافظ از غیب و سرنوشت آنها با اشعار خود خبر میدهد و به قولی برای آنها خوش یمن است.
ایرانیان در شب یلدا که به اعتقاد آنها خداوند به بندگانش نظر خاصی دارد با تفال به حافظ بر این باور هستند که به آروزهای خود میرسند و حافظ از غیب و سرنوشت آنها با اشعار خود خبر میدهد و به قولی برای آنها خوش یمن است.
در واقع ایرانیان بر این باور هستند که دیوان حافظ به دلیل اینکه این شاعر حافظ کل قرآن بوده، بر گرفته از اسرار الهی است و میتواند از آینده آنها خبر دهد. اما فال حافظ چیست و از چه زمان این فال در میان ایرانیان مرسوم شده است؟ چگونه میتوان به درستی فال حافظ را گرفت و تفسیر کرد؟ اگر شما نیز علاقمند هستید تا پاسخ این سوالات را بدانید، با ما همراه شوید تا اطلاعات کاملی در خصوص فال حافظ و آداب و سنتهای آن در اختیار شما قرار دهیم.
فال چیست و چگونه پیدا شد؟
فال بد و نیک، در بین بسیارى از ملتها رواج داشته و دارد؛ و به انواع گوناگونی همچون کفبینی، شانهبینی، ماسهبندی و ... از قدیم رواج داشته و عموم مردم در مواقع دودلی، نگرانی و درماندگی دست به اینکار میزنند. ریشه تفأل احتمالاً به دوران بسیار کهن و حتی شاید به انسانهای اولیه بازگردد چرا که در یافتههای باستان شناسی، اشیایی در غارها و یا اجساد این انسانها پیدا شده است که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان مربوط به تفأل و رهایی از سرنوشتهای بد است. با این حال کهنترین اسناد مربوط به فالبینی را دانشمندان از شهر بین النهرینی «سیپار» یافته اند که مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد است. در این اسناد الهه «شمش» که از خدایان بزرگ و مقدس مردمان منطقه به شمار میرفت، با صفاتی والایی همچون دارا بودن هنر غیبگویی و فالبینی ستوده شده است. در بین النهرین (عراق امروزی)، «نینازو» که پدر «تموز»، یکی از بزرگترین خدایان بین النهرینی بود، خداوندگار فالبینی به وسیله آب به شمار میرفت. فال گرفتن همچنین در افسانه بین النهرینی «گیلگمش» نیز وجود دارد. در زندگی اجتماعی و سیاسی یونانیان باستان نیز پیشگویی و تفأل نقش مؤثّری داشته است. یونانیان باستان قبل از انجام هرکار مهمی، اراده خدایان را به وسیله فال بینی جویا میشدند و حتی در امور مهمی همچون جنگ و صلح، از این نوع فال گیریها تبعیت میکردند. در منابع باستانی یونانی اشارات متعددی با فال گرفتن یونانیان، به ویژه در جنگهای خود با پادشاهان هخامنشی شده است. همچنین میتوان به فالهای باستانی بودا در هند و فال «ای چینگ» در چین، نیز اشاره کرد که قدمت بسیار زیادی دارند.
در ایران باستان نیز اشارات بسیار زیادی به وجود فرهنگ فال گیری دیده میشود که ظاهراً قدمتی بسیار کهن دارد. اگر منابع دینی زرتشتی را همچون کارشناسان این عرصه، بازمانده سنت شفاهی ایرانیان در عصر زرتشت و حتی قرنها پیش از آن بدانیم، میتوانیم به قدمت فرهنگ فال بینی پی ببریم. منابعی زرتشتی همچون «زند بهمن یسن» و متن «پیشگوییهای جاماسب» که زبان فارسی میانه باقی مانده است، اشارات متعددی به وجود فال بینی در میان ایرانیان باستان دارد.

فال گرفتن و واقعیت آن
فال و فالگیری از دیدگاه اسلام
فال حافظ از چه زمان در میان ایرانیان مرسوم شد؟
در تاریخ ایران نیز بارها اشاره شده که سلاطین و پادشاهان با گره افتادن در کارشان مشغول به گرفتن فال حافظ شده اند و راهکار خود را برای انجام امورات شان از کتاب حافظ برگرفته اند. به عنوان مثال در زمان شاه طهماسب روزی اتفاق میافتد که او انگشتر خود را گم میکند و از این واقعه بسیار ناراحت میشود. دستور میدهد دیوان حافظ را بیاورید که شاید به کمک حضرت حافظ انگشتر گم شده پیدا شود. در حکایتی دیگر شاه عباس نیز پس از فتوحات گستردهای که داشته تصمیم میگیرد تا به تبریز هم حمله کند، چرا که احساس میکرد هنوز کار فتوحاتش به پایان نرسیده و باید آن را گستردهتر کند. برای لشکرکشی به تبریز کمی دچار شک و تردید میشود و تصمیم میگیرد فال حافظ بگیرد تا راه گشای کار شود. شاه عباس بسیار حیرت زده شد از این که این بیت به صراحت از فتح تبریز سخن گفته، پس با اطمینان تمام این کار را انجام میدهد و موفقیت دست مییابد. این داستانها نشان میدهد که احتمالاً در دوران حکومت صفویه در ایران، گرفتن فال حافظ در میان ایرانیان، به عملی کاملا مرسوم تبدیل شده بود.

آیینهای شب یلدا و گرفتن فال حافظ
چگونه فال حافظ بگیریم؟
۱. نیت کردن: اولین گام و اصلیترین کاری که شما باید برای گرفتن فال حافظ انجام بدهید نیت کردن است. افرادی که اعتقادی به گرفتن فال ندارند بهتر است همین ابتدا از گرفتن فال صرف نظر کرده و وقت شان را هدر ندهد. مهم است که چطور نیت میکنید؛ هر سوال، کار و امری را که برای آن میخواهید فال بگیرید را نیت کنید. نیت کردن برای چیزهای آشکار نیست مثلا اگر شغلی برای شما آماده شده، ولی خودتان سرکار نروید قطعا کار اشتباهی است و نیازی نیست که فال بگیرید. پس به طور دقیق موضوعی که میخواهید برای آن فال بگیرید را مشخص کرده و خلوص نیت کنید.
۲. فاتحه بخوانید: از قدیم رسم بوده است که پس نیت کردن و برای گرفتن پاسخ دقیق تر، پیش از فال گرفتن، فاتحهای برای لسان الغیب حافظ شیرازی میخوانند. همچنین از گذشته تاکنون رسم بوده که برخی از افراد علاوه بر اینکه فاتحه میخوانند، نذرهای را نیز برای بازگشایی گره از کارشان در نظر میگیرند، اما این اعمال جزو آداب اصلی گرفتن فال حافظ نیست. درواقع خود این فاتحهای که برای حافظ خوانده میشود، نوعی نذر برای روان این شاعر بزرگ محسوب میشود که با ادای آن انتظار میرود فرد نیت کننده پاسخ مناسب تری دریافت کند.
۳. قسم: در مرحله سوم و پس از خواندن فاتحه، فرد نیت کننده با ذکر عباراتی حافظ را قسم میدهد که فال او را خوب قرار دهد. برای این کار معمولا جملهای مشابه این ذکر میشود؛ای حافظ شیرازی تو محرم هر رازی؛ «تو را به خدا و به شاخ نبات ات قسم میدهم که هر چه صلاح و مصلحت میبینی برایم آشکار و آرزوی مرا بر آورده سازی». گاه نیز همین مفهوم به زبان شعر بیان میشود که اغلب بنا به دلخواه فرد نیت کننده، قافیههای آن تنظیم میشود.
۴. سر کتاب: پس از نیت کردن، فاتحه و قسم دادن حافظ، در مرحله چهارم فال گیرنده چشمان خود را میبندد و کتاب را با دست چپ گرفته و با انگشتان دست راست صفحهای را تصادفی باز میکند. در برخی جاها رسم بر این است که کودکی نابلغ را برای این کار انتخاب میکنند چرا که قلب و نیتی پاک دارد، اما در برخی جاها نیز این کار را خود فرد نیت کننده یا ریش سفید جمع انجام میدهد. همچنین طبق سنتها باید دیوانی که شما با آن فال میگیرید معیوب یا به صورت پاره نباشد.
۵. فال: بین دو صفحهای که باز شده، صفحه سمت راست را انتخاب کرده و غزل بالای صفحه پاسخ فال است، زیرا در برخی از دیوانها ممکن است چند غزل در یک صفحه باشد همچنین ممکن است بیت اول غزل در صفحه قبل باشد یعنی غزل از ابتدای صفحه سمت راست شروع نشده باشد که باید به صفحه قبل رفته و از ابتدای غزل، شعر را بخوانید. در غزل فال شما یک یا چند بیت وجود دارد که پاسخ نیت شما در آن نهفته است. اگر پاسخ نیت خود را پیدا نکردید به غزل بعدی که اصطلاحا به آن شاهد فال حافظ گفته میشود رفته و یکی از بیتهای شماره ۱ - ۳ - ۵ غزل دوم را که مطالب غزل قبلی را تایید و تکرار میکند بخوانید تا به پاسخ نیت خود برسید. اعتقاد براین است که برای یک موضوع نباید دو یا سه بار اقدام به فال گرفتن کرد بنابراین باید سعی کنید که پاسخ نیت خود را از لابه لای مفاهیم همان اشعاری که باز کرده اید بیابید.

چگونه فال حافظ را تفسیر کنیم؟
