اوراق اختیار فروش تبعی؛ آنچه باید درباره بیمه سهام در بورس بدانید
مصوبه اوراق اختیار فروش تبعی بورس یا همان بیمه سهام دست روی ابزاری گذاشته که ریسک سرمایه‌گذاری را به صفر می‌رساند و می‌تواند باعث شود کسانی که با مشاهده روز‌های خونین بازار کلی از سرمایه‌شان را از دست داده‌اند یا می‌خواهند به‌همین دلیل از بورس خارج شوند، دوباره با بازار سرمایه آشتی کنند. چرا که اطمینان پیدا می‌کنند با خرید بیمه سهام دیگر ضرر نخواهند کرد و تنها در سود سهام شریک می‌شوند. با این حال بیمه سهام تنها به‌درد سرمایه‌گذار‌های بلندمدت می‌خورد؛ آن‌هایی که می‌خواهند سهامشان را حداقل شش ماه نگه دارند
فرارو- اوراق اختیار فروش تبعی یا به زبان ساده‌تر، بیمه سهام ابزار جدیدی است شورای عالی بورس با مصوبه روز پنجشنبه خود در اختیار شرکت‌ها گذاشته تا با استفاده از آن، جلوی خروج سرمایه از بورس را بگیرند. ماجرا از این قرار است که با این ابزار سهامداران می‌توانند ریسک سرمایه‌گذاری خود را به صفر برسانند. آن‌ها با پرداخت مبلغی سهامشان را بیمه می‌کنند و بعد از پایان قرارداد سه‌ماهه، شش‌ماهه یا یکساله، می‌توانند سهامشان را با قیمت تعیین شده بفروشند یا نگه دارند. با این کار ریزش بازار دیگر سرمایه شما را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد و شما مطمئن خواهید بود که در پایان سه ماه اصل سرمایه‌تان همچنان باقی خواهد ماند. اگر سود کردید چه بهتری، ولی اگر ضرر کردید، شرکت‌های صادرکننده بیمه سهام، ضرر شما را جبران می‌کنند. در اولین روز کاری بعد از مصوبه شورای عالی بورس، هفت شرکت از جمله بانک صادرات و سرمایه‌گذاری غدیر اوراق بیمه را منتشر کردند و شرکت‌هایی مثل فملی، فولاد، تملت، فارس و پترول هم سهامشان را بیمه خواهند کرد.
همه چیز درباره اوراق اختیار فروش تبعی
بیمه سهام هر شرکت با نماد «ه» منتشر می‌شوند. برای مثال اوراق اختیار فروش تبعی مربوط به نماد وبصادر متعلق به بانک صادرات، در نماد هصادر ۹۱۲ منتشر شده و به معنای این است که سررسید این اوراق در اسفندماه سال ۹۹ به پایان می‌رسد. خرید آن‌ها درست مثل سهام معمولی است. با جستجوی نماد مربوط به اوراق هر شرکت می‌توانید برای خرید آن‌ها اقدام کنید. قیمت هر برگه تنها یک ریال است و هر کدام یک برگه سهام اصلی را بیمه می‌کنند. برای مثال اگر هزار سهم بانک صادرات داشته باشید می‌توانید تنها با پرداخت ۱۰۰ تومان، هزار برگه اختیار فروش تبعی بخرید و سهامتان را بیمه کنید. توجه داشته باشید که اوراق اختیار فروش تبعی با اوراق اختیار معامله که آن را به نام آپشن می‌شناسند متفاوت است.
هرکدام از اوراق اختیار فروش تبعی مشخصات خاص خودش را دارد. از جمله مهمترین مشخصاتی که باید به آن‌ها توجه کنید، سررسید اوراق و قیمت اعمال آنهاست. برای دسترسی به این اطلاعات کافی است به سربرگ پیام ناظر روی تابلو نماد مراجعه کنید. قیمت اعمال نشان می‌دهد شرکت مورد نظر قیمت سهام را تا چه مبلغی تضمین می‌کند. مثلا قیمت اعمال برای بیمه سهام بانک صادرات ۳۷۵ تومان و تاریخ سررسید آن ۲۳ اسفند ۹۹ است. این یعنی بانک صادرات تضمین می‌دهد تا شش ماه دیگر قیمت سهامش کمتر از ۳۷۵ تومان نباشد. قیمت فعلی سهام این بانک در حال حاضر ۳۴۸ تومان است. اگر شما ۱۰ هزار سهم بانک صادرات را به قیمت سه میلیون و ۴۸۰ هزار تومان بخرید و با پرداخت هزار تومان، آن را بیمه کنید، خیالتان بابت فروشش تا شش ماه آینده راحت خواهد بود. اگر قیمت سهام در اسفندماه کمتر از ۳۷۵ تومان باشد، منتشر کننده اوراق، سهام را به همان قیمت اعمال از شما می‌خرد. حتی اگر قیمت روز سهام به ۱۰۰ تومان کاهش پیدا کرده باشد! در طرف مقابل اگر سود کنید و در پایان دوره سررسید قیمت سهام مثلا به ۵۰۰ تومان برسد، شما می‌توانید بیخیال اوراق اختیار فروش شوید و سهامتان را در بازار به قیمت ۵۰۰ تومان بفروشید. با این حساب سود شما سر جایش خواهد بود و قطعا ضرر نخواهید کرد. اوراق اختیار فروش تبعی به این شکل سهام شما را بیمه می‌کند و ریسک سرمایه‌گذاری در بورس را به صفر می‌رساند.
در زمان سررسید، شرکت منتشرکننده اوراق اختیار فروش تبعی با انتشار اطلاعیه‌ای به شما فرصت می‌دهد تا از بیمه سهامتان استفاده کنید یا نه. آنطور که در دستورالعمل سازمان بورس آمده، اگر شرکت مورد نظر حداکثر تا پنج روز بعد از ثبت درخواست مشتری، سهام شما را نخرد، مشمول جریمه خواهد شد و پول بیشتری به شما تعلق می‌گیرد. توجه داشته باشید که فرصت استفاده از این اوراق صرفا در موعد سررسید آن هم در مهلت چند روزه است و اگر در بازه تعیین شده از بیمه سهام استفاده نکنید، اوراق اختیار فروش تبعی باطل خواهند شد. قیمت اوراق اختیار فروش تبعی ممکن است برای هر شرکت متفاوت باشد، اما بعد از مصوبه شورای عالی بورس، این اوراق صرفا با قیمت یک ریال منتشر می‌شوند و هزینه خرید آن برای سهامداران بسیار ناچیز است. جالب نیست؟ با هزینه‌ای در حد هزار تومان می‌توانید سرمایه چند میلیونی خودتان را بیمه کنید و خیالتان بابت سود حداقلی راحت باشد.
مزایای اوراق بیمه سهام
جلوگیری از خروج سرمایه از بورس، مهمترین مزیت عملی شدن اوراق اختیار فروش تبعی است. مصوبه روز پنجشنبه شورایعالی بورس دست روی ابزاری گذاشته که ریسک سرمایه‌گذاری را به صفر می‌رساند و حالا می‌تواند باعث شود کسانی که با مشاهده روز‌های خونین بازار کلی از سرمایه‌شان را از دست داده و می‌خواهند از بورس خارج شوند، دوباره با بازار سرمایه آشتی کنند. چراکه آن‌ها مطمئن خواهند بود با خرید بیمه سهام دیگر ضرر نخواهند کرد و صرفا در سود سهام شریک می‌شوند. حتی اگر بازار نزولی باشد، شرکت منتشر کننده بیمه سهام، این ضرر را جبران می‌کند. مزیت دیگر اوراق بیمه، قیمت بسیار پایین است. زمانی که می‌توانیم تنها با یک ریال سهاممان را بیمه کنیم، چرا زودتر دست به کار نشویم؟
معایب اوراق بیمه سهام
بیمه سهام صرفا به درد سرمایه‌گذار‌های بلندمدت می‌خورد. آن‌هایی که می‌خواهند سهامشان را حداقل شش ماه نگه دارند. چراکه از شرایط بیمه سهام این است که تعداد دارایی شما در پایان هر روز نباید از تعداد اوراق اختیار فروش تبعی شما کمتر باشد. برای مثال اگر ۱۰۰ هزار سهم وبصادر دارید و برای آن ۱۰۰ هزار برگه اوراق بیمه سهام خریده‌اید، نباید دارایی‌تان در بانک صادرات به کمتر از ۱۰۰ هزار سهم برسد. اگر یک روز بخشی از آن را بفروشید و دارایی‌تان به ۸۰ هزار سهم برسد، ۲۰ هزار برگه بیمه سهام باطل شده و دیگر قابل استفاده نخواهند بود.
قیمت اعمال در اوراق فروش تبعی سودی در حد نرخ سود بانکی دارد. این یعنی اوراق بیمه سهام، صرفا بازدهی در حد سود بانکی را تضمین می‌کنند و شاید برای مدت طولانی شش ماهه جذابیت چندانی برای سهامداران نداشته باشند. به خصوص آن‌هایی که انتظار شاخص سه میلیونی تا آخر سال را می‌کشند. با این وجود خرید این اوراق برای سهامداران بلندپرواز با توجه به هزینه ناچیزی که دارد، به‌صرفه خواهد بود.
تا اینجای کار هفت شرکت برای انتشار اوراق اختیار فروش تبعی اقدام کرده‌اند و سرمایه‌گذار‌های بورس تنها می‌توانند سهامشان در این هفت شرکت را بیمه کنند. خیلی از شرکت‌هایی که آینده چندان روشنی پیش رویشان نمی‌بینند بعید است سراغ بیمه کردن سهامشان بروند و این یعنی ریسک سرمایه‌گذاری در بقیه شرکت‌ها همچنان پابرجا است.
برخی کارشناسانی که نگاه کلان به بازار دارند، می‌گویند انتشار اوراق فروش تبعی با قیمت یک ریال هیچ سودی برای شرکت‌ها ندارد و این موضوع می‌تواند در نهایت حقوقی‌های بازار را تضعیف کند و ممکن است تاثیر منفی روی بورس بگذارد. هرچند شرکت‌ها به اختیار خودشان دست به بیمه کردن سهامشان زدند و قطعا قبل از انتشار اوراق اختیار فروش تبعی، همه جوانب را بررسی خواهند کرد.
بیمه سهام در نقش سیگنال خرید
زمانی که یک شرکت حاضر می‌شود در ازای دریافت تنها یک ریال، سهام خود را بیمه کند، می‌توان نتیجه گرفت این شرکت مطمئن خواهد بود که قیمت سهامش تا مدت اعلام شده به کمتر از قیمت اعمال شده نخواهد رسید. این مورد می‌تواند نقش یک سیگنال خرید را داشته باشد. حتی اگر ادعای شرکت درست از آب در نیاید، باز هم سرمایه‌گذاری در سهام آن بازدهی قطعی خواهد داشت. هرچه اختلاف قیمت اعمال اوراق اختیار فروش و با قیمت فعلی سهام بیشتر باشد، نشان می‌دهد شرکت روی بازدهی بیشتری حساب باز کرده و سیگنال خرید قوی‌تری خواهد بود. هرچه تعداد شرکت‌های منتشرکننده اوراق بیشتر باشد، اطمینان سرمایه‌گذاران به بورس بیشتر خواهد بود. چراکه در چنین شرایطی، تعداد بیشتری از شرکت‌ها به روند صعودی بازار امیدوار خواهند بود. حتی اگر بازار نزولی شود، آن‌ها برای اینکه مجبور به پرداخت خسارت بیمه سهام نشوند از سهام خود حمایت کرده و قیمت آن را افزایش خواهند داد.
