چرا کنسرت باب دیلن در چین لغو شد؟

گویا چین باید همواره و در تمام زمینه ها خبرساز باشد؛ از ایجاد محدودیت های شدید اینترنتی برای شرکت قدرتمند گوگل گرفته تا هشدارهای پی درپی سیاستمداران چین به تلویزیون های کشور در زمینه استفاده از واژگان انگلیسی و فشار بر رسانه های خصوصی،از فشار بیش از حد بر فرهنگ غنی مردم تبت تا سرکوب اویغورهای بی دفاع و در آخرین اقدام محدودیت های جالب توجه برای باب دیلن، اسطوره موسیقی راک که قرار بود در پکن پایتخت چین به اجرای کنسرت بپردازد.

این ستاره راک قرار بود طی یک تور موسیقی در هنگ کنگ، تایوان و در نهایت پکن به اجرای موسیقی بپردازد. ماه گذشته وی در ژاپن کنسرت های موفقی را برگزار کرده بود. حضور دیلن در آسیای شرقی نشان دهنده محبوبیت بیش از اندازه وی و از طرف دیگر عامه پسند بودن موسیقی راک در سراسر جهان است.

برنامه ریزی کنسرت دیلن از ژانویه آغاز شده بود. در آن زمان شرکت بروکرز هرالد اعلام کرده بود شاید در برنامه های تور باب دیلن تغییراتی روی دهد. در نهایت نیز اقدامات دولت چین باعث شد برنامه ها مختل شود. اما کنسرت دیلن در هنگ کنگ درست به موقع در تاریخ هشتم آوریل (نوزدهم فروردین) برگزار شد. دوستداران دیلن در شهرهای پکن و شانگهای کاملاً ناامید شدند.

برپاکنندگان کنسرت هیچ جایگزینی برای این دو شهر نداشتند و دولت چین نیز بدون هیچ گونه ابلاغ کتبی صرفاً از موافقت با برپایی کنسرت سرباز می زد. بله، وقت تلف کردن و عدم پاسخگویی بهترین روش برای مایوس کردن و سپس لغو بزرگ ترین کنسرت راک در شرق آسیا بود. به گفته «جفری وو» یکی از برنامه ریزان این کنسرت از حدود یک هفته پیش هیچ یک از مسوولان وزارت فرهنگ چین به تلفن ها جواب نداده اند.

این مدیر برنامه ریز در ادامه می گوید: «وزارت فرهنگ چین نسبت به کنسرت های خارجی بسیار حساس شده و تا می تواند به روش های مختلف از برگزاری آنها جلوگیری می کند. این سختگیری ها از زمانی شدیدتر شد که «بیورک» (Bjork) خواننده مشهور ایسلندی دو سال پیش با اجرای کنسرتی به یاد ماندنی به شکلی مستقیم به حمایت از مردم تبت پرداخت. این کنسرت که در شهر شانگهای برگزار شده بود برای دولت پکن دردسرهای فراوانی ایجاد کرد.
کنسرت شانگهای زنگ خطری برای سرخ های پکن بود.

آنان مطمئن بودند که اگر پای باب دیلن به پکن یا شانگهای برسد بی تردید با چالشی بسیار بزرگ تر از دو سال پیش مواجه خواهند شد؛ آن هم دیلن با اشعاری که خود می سراید و همواره لحن تند سیاسی آهنگ هایش مشوق پویندگان راه صلح و آزادی است.
دیلن سیاسی ترین خواننده جهان است و به قول گزارشگر وال استریت ژورنال سمبل و نماد موسیقی اعتراضی در سراسر جهان است.

از بهترین نمونه آهنگ های دیلن در این زمینه می توان به «زمان تغییر فرارسیده است» (The Time They are A - changin) یا «نواختن در باد»

(Blowin in the wind) اشاره کرد. این دو آهنگ در اکثر گردهمایی های ضدجنگ توسط طرفداران صلح اجرا می شود. دولت چین به هیچ وجه مایل نیست صدای «زنده باد تبت»، «زنده باد استقلال تبت» که در کنسرت بیورک در شانگهای توسط هزاران نفر تکرار می شد دوباره شنیده شود. سابقه دیلن در برپایی کنسرت های اعتراضی بسیار درخشان است. خوشبختانه هیچ بلیتی فروخته نشد و برگزارکنندگان از این بابت آسوده هستند. البته موفقیت کنسرت های ژاپن و کره جنوبی کمی از التهاب و ناراحتی ستاره راک کاسته است.

جالب توجه اینکه بخش موسیقی، سرگرمی ها و اجراهای وزارت فرهنگ چین اعلام کرده است تا به حال هیچ تقاضای کتبی از طرف مدیر برنامه های باب دیلن و شرکت برادران بروکرز هرالد مبنی بر درخواست مجوز برای کنسرت وی به این وزارتخانه نرسیده است. البته چینی ها در زمینه کتمان و اعلام عدم وصول تقاضانامه ها سابقه درخشانی دارند. همین چند ماه پیش بود که آنان اظهار داشتند هیچ نامه ای از سوی شرکت گوگل جهت حل وفصل مناقشه انسداد این موتور جست وجوگر دریافت نکرده اند.

وزارت بازرگانی چین نیز مدیران جنرال موتورز را چندوقت پیش دچار پریشانی کرده بود به خصوص آن زمان که اعلام کرد هیچ گونه مکاتبه ای با این غول آمریکایی نداشته است. گویا شرکت بروکرز هرالد از سوی نهادهایی تهدید شده بود چون پیگیری خبرنگاران CBS و روزنامه وال استریت برای کشف و اخذ اطلاعات بیشتر از جزئیات اقدامات چین بی نتیجه مانده و لغو کنسرت باب دیلن به گفته گزارشگر وال استریت «بسیار اسرارآمیز» شده است. یک مرد ناشناس که پاسخگوی گزارشگر وال استریت بوده به وی گفته است: «بدون کسب اجازه از مدیران شرکت برادران بروکرز نمی تواند اطلاعات مورد نظر را به رسانه ها بدهد. ما هیچ برنامه ای برای برگزاری کنسرت دیلن در پکن و شانگهای نداشته و نداریم.»

این اظهارات با صحبت های قبلی مدیر برنامه های دیلن و شرکت بروکرز «جفری وو» کاملاً متضاد است. در هر صورت نام باب دیلن کافی بود تا بار دیگر نحوه برخورد نهادهای قدرت با هنرمندان در کشورهای غیردموکراتیک آشکار شود. تکذیبیه های وزارت فرهنگ چین نیز کارساز نبود و دوباره این کشور در صدر خبرهای جهان قرار گرفت.

موسیقی باب دیلن هر روز توسط کاربران اینترنت دانلود می شود و کسی هم آنچنان که باید قادر به جلوگیری از آن نیست. دیلن هم آهنگساز است هم خواننده و هم ترانه سرا که این خود باعث توجه بیشتر مخاطبانش به وی و هنرش شده است. وی در 24 مه سال 1941 در شهر کوچکی در مینه سوتای آمریکا به دنیا آمد. موسیقی هیجان انگیز راک اندرول و ستارگانی چون الویس پرسیلی،
جری لی لوئیز و لیتل ریچارد نوازنده پیانوی سبک کانتری، دیلن را سخت تحت تاثیر قرار داد.

دیلن بسیاری از آهنگ های ریچارد را در مدرسه با پیانو می نواخت. در 18 سالگی به شکلی پی درپی گروه های کوچکی را سروسامان می داد از جمله «گولدن کوردی، الستون گان و راک بوپرز». با ورود به دانشگاه مینه سوتا در میناپولیس مجموعه آهنگ های سبک فولک (Folk) و کانتری خود را تصنیف و در مجامع عمومی از قبیل رستوران ها و کافه ها اجرا می کرد. در همان دوران بود که با الهام از اشعار شاعر ولزی «دیلن توماس» سمت و سوی آوازهای خود را پیدا کرد و نام «دیلن» را نیز به همین دلیل به عنوان نام هنری خود برگزید.

در 1960 تحصیل در کالج مینه سوتا را رها کرد و راهی نیویورک شد؛ شهری آرمانی که میزبان خواننده افسانه سبک فولک آمریکایی بود؛ «وودی گوتری». این هنرمند آن زمان به دلیل یک بیماری نادر عصبی در آسایشگاه بستری بود. دیلن به طور مرتب از وی عیادت می کرد. آشنایی دیلن با گوتری سرآغازی شد برای شرکت بیشتر وی در مجامع موسیقی فولک و کانتری در شهر کوچک اما مشهور «گرین ویچ» و برقراری پیوند با سایر هنرمندان این دو سبک غنی و کلاسیک موسیقی آمریکا. در همان سال با قطعه درخشان «آوازی برای وودی» که در تجلیل از گوتری تصنیف کرده بود، توانست توجه منتقدان و تحلیلگران سرسخت نیویورک تایمز را به خود معطوف کند.

سال 1961 سال موفقیت های ارزشمندی برای دیلن بود؛ ابتدا مقاله ها و گزارشات نیویورک تایمز و سپس عقد قرارداد با شرکت کلمبیا ریکورد جهت ضبط و پخش اولین آلبومش به نام «باب دیلن». این آلبوم دارای دو قطعه ساخته خود دیلن و تعدادی قطعه فولک کلاسیک از سایر موسیقیدانان این سبک بود که توسط وی بازسازی و بازآفرینی شد.

در 1963 و با انتشار آلبوم «چرخیدن آزاد» باب دیلن به سرعت تبدیل به یکی از نمادهای اصیل و شاعرانه تاریخ موسیقی مردمی آمریکا شد. دو قطعه مشهور «نواختن در باد» و «باران سختی می خواهد بیاید» به شدت مورد استقبال مردم قرار گرفت و سپس آلبوم «زمان تغییر» وی را به مهم ترین ترانه سرای معترض آمریکا تبدیل کرد.
آشنایی وی با جنبش های

سیاسی-اعتراضی دهه های 60 و 70 و نیز پیوند عاطفی اش با جوان بائز خواننده پاپ و فولک - برای هر دو نفر - مثبت و مفید بود. بائز با بهره گیری از ترانه ها و اشعار دیلن هم پای خود را میان طرفداران فراوانش محکم تر می کرد و هم دیلن را به آنان معرفی می کرد. در دهه های 60 و 70 دیلن بسیار پرکار بود؛ سالانه 200 کنسرت.

این رقم کمی نیست اما وی همواره شخصیت خود را به عنوان شاعر، ترانه سرا و خواننده جنبش اعتراضی آمریکا حفظ کرد. اگر انتقاد و اعتراض یک روی سکه دیلن باشد روی دیگر وی در آلبوم «another side» که در 1964 منتشر شد، نمایان شد؛ باب دیلن غیرسیاسی که نمایانگر گوشه های ذهن و تمایلات شخصی اش بود. این آلبوم بازگوکننده صلح، غم، تنهایی و در نهایت عشق و مفهوم والای زیستن در نزد هنرمند است. کنسرت دیلن در چین به نتیجه نرسید اما میراث وی در تاریخ موسیقی عامه پسند جهان همواره شنیده می شود و شنیده خواهد شد حال چه حکومت از آن در هراس باشند و چه نه.