در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۳۳ مطلب
مقاله به تحلیل دوبارهٔ مفهوم «اسنپ‌بک» و بازگشت اروپا به نقطهٔ صفر در دیپلماسی با ایران می‌پردازد. نویسنده با نگاهی زبانی و سیاسی، این بازگشت را هم نشانهٔ سخت‌گیری و بی‌اعتمادی می‌داند و هم امکانی برای آغاز دوبارهٔ گفت‌وگو. در ادامه، به نقش دیپلماسی پنهان اروپا، تفاوت رویکرد واشنگتن و پاریس، و تلاش ماکرون برای احیای مذاکرات اشاره می‌شود. در نهایت، نتیجه گرفته می‌شود که با وجود تحریم‌ها، بازی دیپلماتیک میان ایران و اروپا همچنان ادامه دارد.
ایران و متحدانش در واپسین تلاش برای جلوگیری از بازگشت تحریم‌های تعلیق‌شدهٔ برجام ناکام ماندند و با رد قطعنامهٔ پیشنهادی در شورای امنیت، سازوکار «ماشه» از پایان هفته فعال می‌شود و مجموعه‌ای از محدودیت‌های گسترده، از تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی تا ممنوعیت غنی‌سازی و مسدود شدن دارایی‌ها، دوباره بر ایران تحمیل خواهد شد.
ایران در آستانه فعال‌سازی تحریم‌های «ماشه» قرار گرفته؛ سازوکاری که بازگشت محدودیت‌های تعلیق‌شدهٔ یک دهه پیش را ممکن می‌کند. اروپا تهران را به نقض تعهدات برجامی متهم کرده و به‌دنبال افزایش فشارهاست، اما هشدارها از عقب‌نشینی بیشتر ایران از نظارت‌های بین‌المللی و تشدید شکاف با غرب حکایت دارد. تحریم‌های جدید گرچه اثر اقتصادی محدودی نسبت به فشارهای آمریکا دارند، می‌توانند مذاکرات هسته‌ای و همکاری با آژانس را به خطر اندازند. هم‌زمان، برنامه هسته‌ای ایران پس از حملات اسرائیل و آمریکا در هاله‌ای از…
جنگ ۱۲ روزه ژوئن ۲۰۲۵ در دستیابی به اهداف استراتژیک تل‌آویو ناکام ماند و ضعف بازدارندگی اسرائیل آشکار شد. اکنون نتانیاهو در آستانه انتخابات ۲۰۲۶ با چهار پرونده امنیتی اصلی یعنی ایران، کرانه باختری، غزه و حزب‌الله برای بازسازی جایگاه خود می‌جنگد، در حالی‌که منطقه به سمت تشدید تنش پیش می‌رود.
غرب با استانداردهای دوگانه، غنی‌سازی اورانیوم را برای ایران غیرقابل‌قبول می‌داند، در حالی که زرادخانه‌های هسته‌ای خود و متحدانش را مشروع می‌شمارد. تجربه لیبی و کره‌شمالی ایران را به حفظ توان هسته‌ای و موشکی سوق داده است. ترامپ میان مذاکره‌ای شبیه برجام یا لغزش به جنگ با ایران قرار دارد. جنگ غزه و حملات به تهران، شکاف میان ادعا و واقعیت آمریکا و اسرائیل را آشکار کرده و نشان داده مقاومت ایران و فلسطین چالش اصلی پروژه سلطه‌جویانه آنان است.
سه کشور اروپایی با فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» شمارش معکوس بازگشت تحریم‌های سازمان ملل را آغاز کرده‌اند و مدعی تلاش برای کشاندن تهران و واشینگتن به میز مذاکره هستند. اما اصرار ترامپ بر «غنی‌سازی صفر»، شروط سخت اروپا و حملات اخیر اسرائیل و آمریکا دیپلماسی را به بن‌بست کشانده است. در حالی‌که آتش‌بس ایران و اسرائیل لرزان مانده و تهدید خروج تهران از ان‌پی‌تی پررنگ‌تر شده، تنها ابتکار تمدید مشروط و شفافیت تدریجی می‌تواند مسیر گفت‌وگو را هموار کند.
تشدید اختلافات داخلی بر سر خروج از ان.پی.تی یا قطع همکاری کامل با آژانس، می‌تواند موقعیت بین‌المللی ایران را به‌شدت تضعیف کند. ضرورت دارد که تصمیم‌گیران اصلی در تهران، به جای اقدامات شتاب‌زده که تبعات غیرقابل بازگشتی دارد، بر یک استراتژی ملی مبتنی بر اجماع داخلی تأکید کنند. ایجاد وحدت نسبی در فضای سیاسی کشور، شرط لازم برای مدیریت این بحران است.
در ۲۸ اوت، فرانسه، بریتانیا و آلمان سازوکار «اسنپ‌بک» قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل را فعال کردند تا تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران دوباره برقرار شود. این سازوکار به کشورهای عضو برجام اجازه می‌دهد تحریم‌های لغو شده را بدون وتو بازگردانند. اقدام اروپایی‌ها فشار فوری بر ایران ایجاد می‌کند، اما می‌تواند تنش‌ها را افزایش دهد. بهترین سناریو، توافق موقت و بازگشت شفافیت هسته‌ای است؛ بدترین سناریو، خروج ایران از ان.پی.تی و درگیری جدید است.
سه کشور اروپایی با فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» روند بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران را آغاز کردند. این تحریم‌ها ظرف یک ماه بازمی‌گردند و هرچند فشار اقتصادی مستقیم کمتری نسبت به تحریم‌های آمریکا دارند، اما پیامدهایی دارند. تحلیلگران می‌گویند دیپلماسی در آستانه پایان است و باخت–باختی برای جامعه جهانی رقم می‌خورد.
با نزدیک شدن به «روز خاتمه» در اکتبر ۲۰۲۵، اروپا میان فعال‌سازی اسنپ‌بک یا تعویق آن گرفتار شده است. تهران مشروعیت این مکانیسم را رد و آن را معادل حمله نظامی می‌داند، در حالی که برخی کارشناسان داخلی خواستار تشدید تنش و برخی دیگر حامی مذاکره با آمریکا هستند. پیشنهاد اروپا برای تعویق شش‌ماهه، در ایران امتیازدهی یک‌طرفه تلقی می‌شود. گزینه واقع‌بینانه، ترسیم نقشه راهی تدریجی با آژانس و واشنگتن برای جلوگیری از فروپاشی کامل دیپلماسی است.
