طلای مایع ایرانی با فناوری نانو ارزشمند شد
پژوهشگران ایرانی موفق به ثبت پتنتی نوآورانه برای تبدیل اسانس گل محمدی به نانوامولسیون شدند؛ محصولی با بازدهی ۵ تا ۸ برابر که کاربردی در عطر، دارو و فرآوردههای آرایشی دارد و ارزش اقتصادی آن «طلای مایع» کشور را افزایش میدهد.
فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، پتنت «APPARATUS AND METHOD FOR PRODUCING NANOEMULSIONS» با شماره ثبت US ۱۲۳۶۵۵۲۵B۲ توسط حامد اهری، همکار مدعو فرهنگستان علوم، استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، به همراه سید امیرعلی انوار، سارا الهیاریبیک، مریم عطایی و لیلا گلستان از دانشیاران دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، مهدی رحیمیان پژوهشگر علوم و صنایع غذایی، فرشته صحرائی رزیدنت دکتری علوم و صنایع غذایی و سیما مرادی پژوهشگر علوم و صنایع غذایی، به ثبت رسیده است.
به گزارش ایرنا، این پتنت به ارائه روشی نوین برای تهیه نانوامولسیون گل محمدی (Rosa damascene) میپردازد؛ گیاهی با واریتههای متعدد در مناطق مختلف کشور از جمله همدان، احمدآباد مستوفی و قمصر کاشان که اسانس آن پس از زعفران، به عنوان «طلای مایع» از جایگاه ویژهای در صادرات محصولات آرایشی، بهداشتی و پزشکی برخوردار است. از این گیاه، دو نوع اسانس اصلی استخراج میشود که هر یک کاربردهای تخصصی خود را دارند.
در این فناوری، استخراج اسانس به روش مرسوم کلونجر انجام نشده و از ست ارتقایافته تقطیر با بخار (Steam Distillation) به همراه حمام اولتراسونیک استفاده شده است که موجب افزایش راندمان اسانسدهی تا حدود ۱.۵ برابر میشود. اسانس حاصل به دلیل ارزش اقتصادی بالا، در تولید فرآوردههای آرایشی و بهداشتی، عطر و ادکلن کاربرد دارد و بخشهای پیشین استخراج نیز در تهیه گلاب و سایر فرآوردههای غذایی و مصارف گوارشی مورد استفاده قرار میگیرد.
پس از بهینهسازی فرایند استخراج، اسانس با بهرهگیری از هموژنایزر اولتراسونیک و همچنین ست بیورآکتور ـ که به منظور افزایش حجم اسانسدهی گیاه طراحی شده است ـ به نانوامولسیون تبدیل میشود. ضریب تبدیل این فرآیند، بسته به نوع واریته گیاهی و هدف کاربرد، در حدود ۵ تا ۸ برابر گزارش شده و محصول نهایی با حفظ ترکیبات زیستفعال موجود در ماده اولیه، از جمله اوژنول، سیترونلول، ژرانیول و فارنزول، از زیستدسترسپذیری بالایی برخوردار است.
این پتنت در ادامه چندین رساله دکتری، پایاننامه کارشناسی ارشد و شش پتنت پیشین در حوزه نانوامولسیون گیاهان دارویی کاربردی در علوم و مهندسی صنایع غذایی و در چارچوب فعالیتهای آزمایشگاه فناوری نانو (تحقیقات اولتراسونیک) به ثبت رسیده است؛ آزمایشگاهی که به عنوان تنها آزمایشگاه آکردیته وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور در زمینه نانوامولسیون زعفران شناخته میشود.
آزمایشگاه مذکور در سال ۱۴۰۲ میزبان بازدید رؤسای گروهها و شاخههای علمی فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران بود. در این بازدید، اعضای فرهنگستان علوم از جمله گیتی کریم، محمدقلی نادعلیان، فرهنگ ساسانی، سیدمحمدمهدی کیایی، افشین آخوندزاده، غلامرضا نیکبخت بروجنی، آراسب دباغ مقدم و عباسعلی مطلبی مغانجوقی از بخشهای مختلف این آزمایشگاه بازدید کردند.
