پرتره محمدرضا شفیعی کدکنی
شفیعی کدکنی از معدود پژوهشگرانی است که توانسته میان سنت و نوگرایی پلی استوار بزند و میراث ادبی کهن ایران را با نظریه‌های نوین نقد ادبی پیوند دهد.
فرارو- محمدرضا شفیعی کدکنی متخلص به م. سرشک، ادیب، شاعر و استاد دانشگاه ایرانی است. کدکنی یکی از شاخص‌ترین چهره‌های ادبی معاصر ایران است.
به گزارش فرارو، پژوهش‌های محمدرضا شفیعی کدکنی، از مهم‌ترین پژوهش‌های معاصر در حوزه ادبیات به‌‌شمار می‌روند. علاوه‌براین، کدکنی را باید یکی از شاخص‌ترین شاعرهای معاصر ایران به‌حساب برد. 19 مهر زادروز محمدرضا شفیعی کدکنی است و به این بهانه در ادامه مروری خواهیم داشت بر زندگی و آثار او.
زندگی و آثار محمدرضا شفیعی کدکنی
محمدرضا شفیعی کدکنی، متولد ۱۹ مهر ۱۳۱۸ در روستای کدکن از توابع تربت حیدریه، در خانواده‌ای اهل علم به دنیا آمد. آموزش خود را به‌صورت سنتی نزد پدرش و استادانی چون محمدتقی ادیب نیشابوری و شیخ هاشم قزوینی آغاز کرد و در علوم دینی و زبان عربی تبحر یافت. سپس به پیشنهاد علی‌اکبر فیاض وارد دانشگاه فردوسی مشهد شد، در رشته زبان و ادبیات فارسی تحصیل کرد و دکترای خود را از دانشگاه تهران گرفت.
شفیعی از دوستان نزدیک مهدی اخوان ثالث بود و علاقه بسیاری به شعر او داشت. او از جوانی شعر گفتن را به شیوه سنتی آغاز کرد و بعدها تحت تأثیر نیما یوشیج به شعر نو روی آورد. با انتشار مجموعه در کوچه‌باغ‌های نیشابور شهرت یافت. آثارش در سه دسته جای می‌گیرند: مجموعه شعرها، آثار نظری و انتقادی، و تصحیحات متون کلاسیک فارسی.
از مهم‌ترین آثار شعری او می‌توان به زمزمه‌ها، شبخوانی، از زبان برگ، بوی جوی مولیان، از بودن و سرودن، مثل درخت در شب باران و هزاره دوم آهوی کوهی اشاره کرد. در میان آثار نظری، کتاب موسیقی شعر جایگاهی برجسته دارد و از آثار پژوهشی و تصحیحی او می‌توان به صور خیال در شعر فارسی، با چراغ و آینه و تصحیح آثاری چون اسرارالتوحید، تاریخ نیشابور، منطق‌الطیر، مصیبت‌نامه، مختارنامه، اسرارنامه، تذکرةالاولیاء و دیوان عطار نیشابوری اشاره کرد.
شفیعی کدکنی در سال ۱۳۸۸ برای فرصت مطالعاتی به دانشگاه پرینستون آمریکا رفت و پس از نه ماه به ایران بازگشت. در سال ۱۳۹۸ نیز «نشان عالی هنر برای صلح» را دریافت کرد.
اهمیت محمدرضا شفیعی کدکنی
اهمیت محمدرضا شفیعی کدکنی تنها در گستره آثار او نیست، بلکه در نوع نگاه، دقت علمی و ژرفای اندیشه‌اش در حوزه ادبیات فارسی نهفته است. او از معدود پژوهشگرانی است که توانسته میان سنت و نوگرایی پلی استوار بزند و میراث ادبی کهن ایران را با نظریه‌های نوین نقد ادبی پیوند دهد.
شفیعی کدکنی با تسلط کم‌نظیر بر زبان‌های فارسی و عربی و آشنایی عمیق با ادبیات کلاسیک، بسیاری از متون کهن را با دقتی مثال‌زدنی تصحیح کرده و به نسل امروز معرفی کرده است. آثار او در زمینه‌های نظری، به‌ویژه کتاب موسیقی شعر و صور خیال در شعر فارسی، نقطه‌عطفی در نقد و نظریه‌پردازی ادبیات فارسی محسوب می‌شوند و مسیر تازه‌ای برای تحلیل شعر فارسی گشوده‌اند.
او در کنار پژوهش‌های دانشگاهی، شاعری اندیشمند نیز هست و شعرش آمیزه‌ای از اندوه شرقی، تأمل فلسفی و زبان فاخر ادبی است. نفوذ فکری او نه‌تنها در میان پژوهشگران و استادان دانشگاه، بلکه در میان شاعران و نویسندگان معاصر نیز مشهود است. بسیاری از منتقدان ادبی، آثار و روش پژوهشی او را الگویی برای تحقیق علمی در حوزه ادبیات می‌دانند.
به‌طور کلی، محمدرضا شفیعی کدکنی از چهره‌های تأثیرگذار فرهنگ معاصر ایران است؛ شخصیتی که با پژوهش‌های دقیق، تدریس موثر و شعرهای ماندگارش، نقش مهمی در تداوم و تحول ادبیات فارسی در دوران معاصر ایفا کرده است.
