جنگ ۱۲ روزه و قطعی برق؛ قاتلان قارچ در ایران
قیمت قارچ در چند ماه اخیر افزایش قابل‌توجهی را تجربه کرد که جنگ ۱۲ روزه و قطعی‌های مکرر برق از عوامل آن اعلام شده است
کالاهای اساسی در ایران همواره با نوسان قیمتی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، اما جهش ناگهانی قیمت قارچ در ماه‌های اخیر، توجه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را به خود معطوف کرده است. محصولی که در ابتدای سال ۱۴۰۴ حدود ۱۶۰ هزار تومان قیمت داشت، اکنون در میانه شهریور با رشد نرخ ۱۰۶ درصدی با قیمت ۳۳۰ هزار تومان در بازار عرضه می‌شود.
به گزارش تجارت نیوز، این افزایش چشمگیر تنها یک خبر گذرا نیست، بلکه نشان‌دهنده چالش‌هایی است که ضرورت بررسی و تحلیل دقیق‌تر شرایط بازار را یادآور می‌شود.
گرما عامل کاهش ۳۰ تا ۴۰ درصدی تولید قارچ است / جنگ ۱۲ روزه عامل اصلی کاهش تولید در بازار است
نیما باغبانی، دبیر انجمن صنفی پرورش‌دهندگان قارچ ایران، درباره علت افزایش قیمت قارچ توضیح داد: فرآیند تولید قارچ به این صورت است که پس از آماده‌سازی سالن به‌عنوان بستر رویش، حدود ۳۵ روز زمان لازم است تا اولین چین برداشت انجام شود. معمولاً سه چین برداشت صورت می‌گیرد و در مجموع، یک دوره کامل برداشت حدود دو ماه طول می‌کشد.
او ادامه داد: از آنجایی در فصل گرمای هوا واحدهای تولیدی از سیستم‌های خنک‌کننده مدرن استفاده نمی‌کنند، این باعث می‌شود که راندمان تولید بین ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش پیدا کند. این موضوع سایقه‌ای طولانی دارد و مربوط به سال جاری نیست.
او عنوان کرد: اتفاقی که امسال بیش از هر عامل دیگری بر تولید تأثیر گذاشت، جنگ ۱۲ روزه بود. در این مدت، بازار فروش قارچ ایران که عمدتاً در تهران متمرکز است، عملاً به صفر رسید. واحدهای تولیدی وقتی دیدند محصولشان فروش نمی‌رود و شرایط ناپایداری بر جامعه حاکم است، سالن‌های خود را برای تولید بعدی پر نکردند. همچنین، این نگرانی وجود داشت که جنگ ادامه پیدا کند یا پس از آتش‌بس دوباره از سر گرفته شود و متحمل ضررهای سنگینی شوند.
او افزود: جنگ از ۲۳ خرداد آغاز شد و تا ۴ تیر ادامه داشت. پس از این بازه زمانی، واحدهای تولیدی سالن‌های خود را برای تولید آماده نکردند. با در نظر گرفتن یک بازه ۳۵ روزه، مشخص می‌شود که از اواخر تیر و اوایل مرداد زمانی بود که قرار بود قارچ در بازار فراوان باشد، اما عرضه آن کاهش یافته بود.
برق بعضی واحدهای تولیدی بین ۶ تا ۷ ساعت قطع می‌شود / قطعی مکرر برق باعث شد بخشی از محصول واحدهای تولیدی از بین برود
این فعال صنفی درباره تأثیر ناترازی برق بر کاهش تولید عنوان کرد: یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار بر کاهش تولید، ناتراری برق بود. به عنوان نمونه، در بعضی از واحدها تولید متوقف نشد، اما روزانه بین شش تا هفت ساعت برق قطع می‌شد. این قطعی برق در واحدهای تولیدی بزرگ با استفاده از ژنراتور و خرید گازوئیل با نرخ آزاد مدیریت شد، اما در واحدهای کوچک چالش‌های بزرگی ایجاد شد.
او گفت: هرچند، بارها گفته شده تولید قارچ چندان دشوار نیست، اما برخلاف این تبلیغات، تولید قارچ هم چالش‌ها و دشواری‌های خاص خود را دارد و باید یک دامنه آسایش برای آن فراهم شود. اگر این شرایط برای تولید مهیا نشود، قطعا آن محصول هم از بین می‌رود. قطعی‌های برق باعث شد که بخشی از محصول واحدهای تولیدی از بین برود و در یک بازه زمانی یک‌ماه و نیمه قیمت قارچ افزایش پیدا کند.
قارچی که در کشور تولید می‌شود به دو شیوه فله‌ای و بسته‌بندی در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد / قیمت قارچ فله‌ای افزایش داشته است
باغبانی در پاسخ به این پرسش که قیمت چه نوع قارچی افزایش پیدا کرده است؟ تصریح کرد: قارچی که در کشور تولید می‌شود، به دو شیوه فله‌ای و بسته‌بندی در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد. قارچ‌های بسته‌بندی قیمت مشخص دارند و این قیمت توسط انجمن صنفی پرورش‌دهندگان قارچ اعمال و اعلام می‌شود. بنابراین، قارچ بسته‌بندی مشمول این افزایش قیمت نشد.
او عنوان کرد: واحدهایی که ظرفیت عرضه محصول با بسته‌بندی را به بازار نداشتند، محصول را به صورت فله روانه بازار کردند. با توجه به کاهش عرضه، قیمت این نوع قارچ افزایش یافت.
واحدهای صنفی، مغازه‌داران و فروشگاه‌داران قارچ را به صورت بسته‌بندی خریداری و به صورت فله عرضه می‌کنند
دبیر انجمن صنفی پرورش‌دهندگان قارچ ایران درباره نقش واحدهای صنفی در افزایش قیمت قارچ تشریح کرد: افزایش قیمت قارچ توسط واحدهای تولیدی اعمال نشد و واحدهای صنفی، مغازه‌داران و فروشگاه‌داران در افزایش قیمت قارچ نقش داشتند.
او گفت: شنیده‌ها حاکی از آن است که بعضی واحدهای صنفی قارچ را به صورت بسته‌بندی خریداری می‌کنند، اما به صورت فله به فروش می‌رسانند. زیرا فروش به صورت فله برای این واحدها صرفه اقتصادی داشت که این اتفاق باعث ایجاد این نابسامانی شد. در واقع واحدهای صنفی این نرخ را به مصرف‌کننده تحمیل کردند.
بسته‌بندی یک قارچ ۲۰۰ گرمی، ۱۰ هزار تومان هزینه به واحدهای تولیدی تحمیل می‌کند
باغبانی درباره هزینه‌های بسته‌بندی تشریح کرد: بابت بسته‌بندی یک قارچ ۲۰۰ گرمی، ۱۰ هزار تومان هزینه به واحدهای تولیدی تحمیل می‌شود. این هزینه شامل استرچ، لیبل، حقوق و دستمزد و … است.
او تأکید کرد که این کار خود گران‌فروشی محسوب می‌شود و باید توسط واحدهای نظارتی به آن رسیدگی شود.
اختلاف قیمت قارچ باعث شد هم به تولیدکننده و هم به مصرف‌کننده اجحاف شود
این فعال صنفی یادآور شد: با وجود همه این شرایط، هرچند تولید تا حدی کاهش یافته بود، اما همچنان ادامه داشت. با این حال، این اختلاف قیمتی باعث شد هم به تولیدکننده و هم به مصرف‌کننده اجحاف شود.
براساس این گزارش، افزایش بی‌سابقه قیمت قارچ فراتر از یک نوسان مقطعی در بازار است و ضعف‌های عمیق‌تری را در ساختار مدیریت زنجیره تأمین و نظارت اقتصادی کشور نشان می‌دهد. گرچه تولید به‌طور کامل متوقف نشد، اما نبود برنامه‌ریزی برای کنترل عرضه، مدیریت بحران‌های پیش‌بینی‌پذیر مانند گرمای هوا و همچنین رها بودن بازار در برابر سودجویی بعضی واحدهای صنفی، فشار اصلی را بر مصرف‌کنندگان وارد کرد.
این وضعیت بیانگر آن است که بدون بازنگری در سیاست‌های حمایتی، شفاف‌سازی قیمت‌گذاری و تقویت نظارت بر حلقه‌های توزیع، احتمال تکرار چنین بحران‌هایی در دیگر اقلام ضروری نیز بالاست. چنین بحران‌هایی در نهایت به کاهش اعتماد عمومی و بی‌ثباتی بیشتر در بازار مصرف منجر می‌شود.
