آیا مکانیسم ماشه فعال می شود؟
در حالی که زمان برای پایان ضرب الاجل اروپا رو به پایان است، مواضع ایران و غرب هر روز نسبت به همدیگر شدیدتر می‌شود.
فرارو- محمد حسن خلیلی؛ در حالی که آرام آرام تیک تاک ساعت برای شمارش لحظات پایانی ضرب الاجل غرب برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه به صدا در آمده است، مقامات ایران و غرب رفته رفته مواضع شفاف‌تر و محکم‌تری را از خود نشان می‌دهند.
به گزارش فرارو، روز گذشته بود که انتشار خبر گفت‌وگوی وزیر خارجه کشورمان با چهار مقام اروپایی به سرخط رسانه‌ها کشیده شد.
گفت‌وگوی عراقچی با مقامهای اروپایی
روز گذشته بود که رسانه‌های خبری جهان از جمله خبرگزاری آسوشیتد پرس از گفت‌وگوی وزیر خارجه کشورمان با مقامهای اروپایی خبر دادند. شبکه آمریکایی «پی بی‌اس» با انتشار خبری به نقل از «خبرگزاری آسوشیتد پرس» با عنوان «همزمان با پدیدار شدن ضرب الاجل تحریمها، ایران در خصوص برنامه هسته‌ای خود با کشورهای اروپایی گفت‌وگو کرد» نوشت: در حالی که تنها چند روز به ضرب الاجل اروپا مانده، ایران روز جمعه اعلام کرد وزیر خارجه‌اش به منظور اجتناب از اعمال دوباره تحریمهای سازمان ملل بر برنامه هسته‌ای تهران، در تماسی تلفنی با همتایان فرانسوی، آلمانی و بریتانیایی خود تلفنی گفت‌وگو کرده است.
به نوشته این خبرگزاری آمریکایی، این تماس که از سوی عباس عراقچی، وزیر خارجه کشورمان برقرار شد، در حالی انجام شده است که تروئیکای اروپایی تهدید کرده‌اند که تا پایان ماه جاری میلادی (نهم شهریور) در حال تدارک «مکانیسم ماشه» (اسنپ بک) طبق توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران هستند؛ اقدامی که در صورت محکوم شدن ایران به‌عدم پایبندی به الزامات این توافق مانند نظارت‌های بین‌المللی بر برنامه هسته‌ای، می‌تواند به اعمال دوباره تحریمهای سازمان ملل منجر شود.
نگرانی اروپایی‌ها به روایت آسوشیتد پرس
آسوشیتد پرس در ادامه گزارش خود بی‌آنکه به عهدشکنی طرفهای غربی و اروپایی بر سر برجام اشاره‌ای بکند، مدعی شد: «نگرانی اروپا بر سر برنامه هسته‌ای ایران که تا پیش از جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و بمباران تأسیسات اتمی خود، اورانیوم را تا نزدیکی کاربرد تسلیحاتی غنی می‌کرد، از زمانی شدت گرفته است که تهران تمامی همکاری‌ها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بخاطر پیامدهای جنگ قطع کرده است و همین امر نیز جامعه جهانی را نسبت به برنامه هسته‌ای ایران «کورتر» ساخته و این تازه علاوه بر وضعیت ذخیره اورانیوم ۶۰ درصدی هست که ایران دارد و تنها یک گام فنی کوچک نیازاست تا به ۹۰ درصد و سطح سلاح هسته‌ای برسد. »
نتیجه مذاکره عراقی و مقامهای اروپایی به روایت آکسیوس
اما پس از این مذاکره بود که پایگاه خبری- آمریکایی آکسیوس مدعی شد مذاکره عراقچی با سه وزیر اروپایی بی‌نتیجه مانده است. اکسیوس به نقل از یک منبع آگاه مدعی شد: تماس وزرای خارجه سه کشور اروپایی با عراقچی هیچ پیشرفتی به همراه نداشت و وزیر خارجه ایران هیچ پیشنهاد یا ایده تازه‌ای برای رفع نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای مطرح نکرد.
اکسیوس در ادامه روایت خود این چنین اعلام کرد: این تماس با لحنی تقابلی آغاز شد و وزیر خارجه ایران در ابتدای آن در مورد اینکه آیا سه کشور اروپایی حق دارند سازوکار بازگشت خودکار تحریمها (اسنپ‌بک) را فعال کنند یا نه، سخنانی تند بیان کرد.
این پایگاه آمریکایی سپس اعلام کرد: پس از واکنش سه کشور اروپایی، عراقچی اندکی گشایش نسبت به تمدید اسنپ‌بک نشان داد اما تأکید کرد که این تصمیم بر عهده شورای امنیت سازمان ملل است، نه ایران.
وزیر خارجه فرانسه: تماس مهمی با همتای ایرانی‌مان داشتیم
اما گذشته از روایت آکسیوس در خصوص سخنان رد و بدل شده میان طرف ایرانی و طرفهای غربی، مقامات اروپا نیز هریک در واکنشی جداگانه، در خصوص این تماس تلفنی ابراز نظر کردند. در همین ارتباط، ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ما تماس مهمی را با همتای ایرانی‌مان در خصوص برنامه هسته‌ای و تحریمها علیه ایران که ما در حال آمادگی برای اعمال دوباره آن‌ها هستیم، داشتیم.»
وزیر خارجه فرانسه در ادامه اعلام کرد زمان رو به اتمام است و نشستی تازه هفته آینده در این خصوص برگزار می‌شود. »
وزیر خارجه آلمان: زمان کوتاه است
در همین حال، «یوهان وادفول»، وزیر خارجه آلمان نیز با انتشار پستی در شبکه اجتماعی ایکس مدعی شد که کشورش به دیپلماسی پایبند است؛ اما زمان خیلی کوتاه است. او همچنین مدعی شد ایران بایستی به طور اساسی تعامل کرده تا از فعال شدن مکانیسم ماشه جلوگیری کند.
وزیر خارجه آلمان در ادامه گفت: «ما بطور واضح گفته‌ایم اجازه نخواهیم داد تا زمانی که یک توافق قابل راستی آزمایی و پایدار وجود داشده باشد، مکانیسم ماشه منقضی شود.»
وزیر خارجه بریتانیا: ما به ایران راه حلی دیپلماتیک پیشنهاد داده‌ایم
در همین ارتباط، دیوید لمی، وزیر خارجه بریتانیا نیز در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «با عراقچی و شرکای اروپایی گفت‌وگو کردم تا نگرانی‌هایمان درباره برنامه هسته‌ای ایران را بار دیگر یادآوری کنیم.» او در ادامه مدعی شد: «ما به دیپلماسی متعهدیم؛ اما زمان کم است. ما به ایران راه‌حلی دیپلماتیک همراه باعدم اجرای تحریمها پیشنهاد داده‌ایم. بدون یک توافق قابل‌راستی‌آزمایی و پایدار، این روند پایان خواهد یافت.»
کایا کالاس: اروپا به راه‌حلی دیپلماتیک متعهد است
کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز با انتشار پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «تماس مهم با وزیران امور خارجه تروئیکای اروپایی و آقای عراقچی از ایران برقرار شد. اروپا به راه‌حلی دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای متعهد است. با نزدیک شدن سریع ضرب‌الاجل مکانیسم بازگشت تحریمها، آمادگی ایران برای تعامل با آمریکا بسیار حیاتی است. همچنین ایران باید به طور کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند.»
موضع ایران و روسیه در قبال ضرب الاجل اروپا
اما در این سوی ماجرا، ایران همانطوری که در روایت آکسیوس از تماس عراقچی بیان شد، اروپا را فاقد هرگونه مشروعیت برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه می‌داند.
در مصاحبه‌ای از وزیر خارجه کشورمان که به تازگی منتشر شده، سید عباس عراقچی در خصوص مکانیسم ماشه و حق اروپا برای فعال‌سازی آن می‌گوید: «نکته اول این است که آن‌ها حق ندارند این اقدام را انجام دهند، اما این به این معنا نیست که من بیایم و بگویم «شما این حق را دارید». موضع ما روشن است: آن‌ها چنین حقی ندارند.
نکته دوم این است که اگر اسنپ‌بک اتفاق بیفتد، برای ما خسارت‌های سیاسی و راهبردی به‌دنبال خواهد داشت، اما این‌گونه نیست که پایان دیپلماسی یا پایان همه چیز باشد. نکته سوم که به نظرم باید به یک اشتباه رایج در جامعه پاسخ داده شود، این است که فعال شدن اسنپ‌بک از نظر اقتصادی بیش از وضعیت موجود تأثیرگذار نخواهد بود. »
این در حالی است که این موضوع در گفت‌وگوی تلفنی که وزیران خارجه روسیه و ایران که به تازگی داشته‌اند نیز کاملا مشهود بوده است. رسانه‌های خبری شنبه اول شهریور گزارش دادند سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، و سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، در یک گفتگوی تلفنی، راجع به تحولات مربوط به موضوع هسته‌ای ایران به‌ویژه تحرکات سه کشور اروپایی در آستانه موعد قانونی خاتمه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، و همچنین موضوع همکاری ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تبادل نظر کردند.
در این گفتگو بر این نکته تاکید شد که سه کشور اروپایی به دلیل قصور در ایفای تعهدات برجامی از یک‌سو و همراهی با آمریکا در حمله به تاسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ایران از سوی دیگر، مرتکب نقض فاحش قطعنامه ۲۲۳۱ شده و بنابراین فاقد صلاحیت قانونی و اخلاقی برای توسل به سازوکار حل اختلاف برجام با هدف بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت هستند.
حال بنابر آنچه رسانه‌ها گزارش دادند، قرار است جلسه دیگری سه شنبه هفته آینده برگزار شود و بایستی منتظر ماند و دید آیا جلسه هفته آینده مسیر را برای دستیابی به یک توافق میان ایران و غرب و نیز جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه هموار خواهد کرد یا خیر.
