ابعاد حمله اسرائیل به زندان اوین

فرارو– زندان اوین در شمال تهران، یکی از اهدافی بود که در جنگ ۱۲ روزه مورد حمله هوایی سنگین اسرائیل قرار گرفت. هدفی که بنابر ادعای دشمن حمله به آن نمادین بود اما به صورت حقیقی حدود ۸۰ شهید و چندصدنفر مجروح به جا گذاشت.

به گزارش فرارو، این حمله روز دوم تیرماه رخ داد و با گذر ۲۰ روز از آن، برخی ابعادش همچنان در حال آشکار شدن است. حمله به اهداف غیرنظامی در جریان درگیری‌های نظامی ممنوع است؛ حتی اگر زندان خاصی مانند اوین باشد.

روایت سخنگوی دستگاه قضا

اصغر جهانگیر، سخنگوی قوه قضائیه روز شنبه ۲۱ تیر در نشستی خبری، در جریان پاسخ به برخی سوالات اصحاب رسانه، گوشه‌هایی از رخداد حمله به اوین را بازگو کرد:

۱. هیچ یک از جاسوسان رژیم اسرائیل که در زندان اوین محبوس بودند، در این حمله کشته نشدند.

۲. در این حمله، مردم عادی، ساکنان اطراف زندان، کارمندان قوه قضائیه، سربازان، مراجعان، زندانیان و اعضای خانواده آنان شهید شدند.

۳. تعدادی از زندانیان اوین پس از حمله، از زندان فرار کردند. سخنگوی دستگاه قضا تعداد آن‌ها را اعلام نکرد اما گفت که تعداد قابل توجهی نبودند.

۴. ۵ نفر از زندانیان جرایم مالی در میان شهدای حمله به اوین هستند.

۵. زندانیان اوین به کمک مجروحان رفتند و احتمالاً این رفتار از سوی دستگاه قضا مورد توجه قرار می‌گیرد.

حجم دود دقایقی بعد از حمله به اوین، خبر از یک حمله سنگین می‌داد / عکس: فرارو

سرنوشت اوین پس از حمله

اخبار رسمی هنوز به طور دقیق مشخص نکردند که کدام نقاط در اوین هدف قرار گرفته است. اخبار به صورت پراکنده منتشر شده. آنچه می‌دانیم این است که سالن ملاقات، ساختمان اداری، بهداری و دادسرا از جمله نقاطی هستند که یا مورد هدف مستقیم قرار گرفتند یا تحت تاثیر امواج قدرتمند انفجار قرار گرفتند.

زندان اوین به دنبال این حمله تخلیه و زندانیان به ندامتگاه‌های دیگر منتقل شدند. به گفته سخنگوی قوه قضائیه، بازسازی زندان اوین آغاز شده و پس از پایان آن، زندانیان به این مکان باز می‌گردند. در حال حاضر یک مطالبه دیگر نیز وجود دارد که زندان اوین به موزه تبدیل شود. هنوز دستگاه قضایی درباره این موضوع اظهارنظر جدیدی نداشته و سرنوشت اوین پس از حمله اسرائیل مشخص نیست.

حمله به زندان از منظر حقوق بین‌الملل

زندان یک مکان غیرنظامی است. اصل تفکیک (Distinction) می‌گوید کشورها باید در جریان جنگ، میان اهداف نظامی و غیرنظامی تمایز قائل شوند. اصل تفکیک (Principle of Distinction) است؛ اصلی که در ماده‌ی ۴۸ پروتکل اول الحاقی به کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو (۱۹۷۷) آمده است. هدف قرار دادن یک منطقه‌ی عمومی، صراحتاً مصداق جنایت جنگی (War Crime) است که در بند ۲ ماده‌ی ۸ اساسنامه‌ی رم دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) به‌روشنی ذکر شده است. اگر یک زندان محل نگهداری غیرنظامیان و حتی اسرای جنگی باشد، باز هم یک هدف غیرنظامی محسوب می‌شود. طبق کنوانسیون چهارم ژنو (۱۹۴۹) حمله به افراد غیرنظامی و کسانی که در درگیری‌های نظامی مشارکت ندارند، ممنوع است. حتی اگر در یک زندان، افراد نظامی و غیرنظامی حضور داشته باشند، طرف‌ها باید از هدف قرار دادن آن خودداری کنند.

در میان شهدای حمله اسرائیل به اوین، یک مقام نظامی یا حتی حاکمیتی درگیر در جنگ ایران و اسرائیل حضور نداشته است. قید دوم از این منظر بیان می‌شود که برخی جریان‌ها در اظهارنظرهای خود، هدف گرفتن دادسرا و شهادت برخی مقامات قضایی را توجیهی بر این حمله معرفی می‌کنند. در حالی که شهدای این حمله افرادی معمولی بودند. به گفته سخنگوی دستگاه قضا، «قوه قضاییه، ستاد حقوق بشر، معاونت بین‌الملل قوه قضاییه با همکاری وزارت امور خارجه پیگیری موضوع حقوقی این جنایت را در مجامع بین‌المللی، علیه رژیم صهیونیستی و تجاوز آمریکا در دستور کار دارد.»