تلاش برای کشف راز ذوب نشدن یخچالهای طبیعی پامیر تاجیکستان
رشتهکوه پامیر در تاجیکستان تنها نقطه کوهستانی جهان است که در آن یخچالها نهتنها آب نشدهاند، بلکه کمی هم رشد کردهاند.
یخچالهای طبیعی سراسر جهان با سرعت نگرانکنندهای آب میشوند، اما یک تکه یخ کوچک از دل رشتهکوه پامیر در تاجیکستان شاید راز بقا و احیای آنها را در خود پنهان کرده باشد. این هسته یخی اکنون در آزمایشگاهی در ژاپن زیر نظر دانشمندی به نام یوشینوری ایزوکا موضوع بررسیهای دقیق و علمی قرار دارد.
به گزارش فرارو، این نمونه از ارتفاعات تاجیکستان به دست آمده و بخشی از پروژهای جهانی است که میکوشد توضیح دهد چرا یخچالهای طبیعی آن کشور، برخلاف روند جهانی، در برابر ذوب شدن مقاومت کرده و حتی اندکی رشد کردهاند.
ایزوکا، استاد دانشگاه هوکایدو، میگوید اگر سازوکار افزایش حجم یخ در پامیر روشن شود، شاید بتوان از آن برای حفاظت از یخچالهای طبیعی دیگر نقاط جهان بهره برد. وی این هدف را بلندپروازانه میداند، اما اضافه میکند امیدوارم پژوهش ما در نهایت به مردم کمک کند.
طبق یک پژوهش منتشرشده در نشریه نیچر کلایمت چنج، هزاران یخچال طبیعی طی دهههای آینده از میان خواهند رفت، مگر آنکه روند گرمایش زمین مهار شود.
اوایل امسال، خبرنگاران خبرگزاری فرانسه همراه ایزوکا و گروهی از پژوهشگران سفری دشوار به ارتفاع ۵۸۱۰ متری در رشتهکوه پامیر داشتند. این منطقه به دلیل ناهنجاری پامیر–قراقروم تنها نقطه کوهستانی جهان است که در آن یخچالها نهتنها آب نشدهاند، بلکه کمی هم رشد کردهاند.
گروه دانشمندان و خبرنگاران در ارتفاعات پامیر دو ستون یخی حدود ۱۰۵ متری را حفاری کردند. یکی از آنها قرار است در پناهگاه زیرزمینی بنیاد حافظه یخ در قطب جنوب ذخیره شود تا برای نسلهای آینده باقی بماند. نمونه دیگر به آزمایشگاه دانشگاه هوکایدو ارسال شده تا علت افزایش بارش و پایداری یخچال در یک قرن اخیر بررسی شود.
برخی کارشناسان این وضعیت غیرعادی را به سردتر بودن منطقه و نیز افزایش رطوبت ناشی از آبیاری گسترده در پاکستان که در نهایت به شکل برف در پامیر میبارد نسبت میدهند، اما این نخستین بار است که هستههای یخی میتوانند داده علمی دقیقی از گذشته ارائه کنند.
ایزوکا میگوید اطلاعات گذشته کلید فهم آینده است. نمونههای یخ میتوانند نشان دهند در چه دورههایی یخچال ذوب و دوباره منجمد شده، چه زمانی برفهای کمتراکم روی هم نشسته و حتی چه فعالیتهای آتشفشانیای در گذشته رخ داده است. ایزوتوپهای آب نیز میتوانند دماهای گذشته را آشکار کنند.
پژوهشگران امیدوارند بخشهایی از این نمونهها تا ۱۰ هزار سال قدمت داشته باشد، هرچند بخش زیادی از این یخچال حدود شش هزار سال پیش در یک دوره گرمایش طبیعی آب شده است.
بررسیهای علمی میگویند از دهه ۱۹۶۰ تا امروز، یخچالهای کوهستانی جهان دستکم ۹ تا ۱۰ هزار گیگاتن (یعنی حدود ۹ تا ۱۰ تریلیون تُن) یخ از دست دادهاند و این ذوبشدن تا اینجا حدود ۲.۵ تا ۳ سانتیمتر به سطح دریاهای جهان اضافه کرده است.
