بهترین فیلم‌های غیر تجاری تاریخ سینما

فرارو- سینمای غیر تجاری بخش مهمی از تاریخ سینمای جهان را در بر می‌گیرد. این بخش از سینما محلی است برای تجربه و همچنین تولید فیلم‌هایی که به اصالت سینما نزدیکی بیشتری دارند.

به گزارش فرارو، نمی‌توان همه تولیدات سینمای غیر تجاری را نیز تولیدات ارزشمندی قلمداد کرد. باوجوداین، تعداد بسیاری از این تولیدات سینمایی هستند که از اهمیت بسیار ویژه‌ای در تاریخ سینما برخوردارند. در ادامه نگاهی گذرا به این نوع از سینما و بهترین آثار آن خواهیم داشت.

فیلم دزد دوچرخه از ویتوریو دسیکا

فیلم «دزد دوچرخه» یکی از شاخص‌ترین آثار نئورئالیسم ایتالیا است؛ جنبشی که در برابر سینمای تجاری و هالیوودیِ پرزرق‌وبرقِ آن دوران شکل گرفت و بر بازنمایی واقعیت زندگی مردم عادی تأکید داشت. داستان فیلم درباره‌ی مردی فقیر به نام آنتونیو است که پس از یافتن شغلی ساده، دوچرخه‌اش ــ که ابزار کارش است ــ دزدیده می‌شود و او همراه پسر خردسالش در خیابان‌های رم دنبال آن می‌گردد. این روایت ساده، در عین سادگی، تصویری عمیق از فقر، بی‌عدالتی اجتماعی و کرامت انسانی ارائه می‌دهد.

فیلم توت‌فرنگی‌های وحشی از اینگمار برگمان

فیلم «توت‌فرنگی‌های وحشی» اثری درخشان از سینمای غیرتجاری اروپا است که بیش از آن‌که به دنبال سرگرمی یا جذب مخاطب انبوه باشد، سفری درونی و فلسفی را به تصویر می‌کشد. داستان درباره‌ی استاد سالخورده‌ای به نام ایساک بورگ است که در مسیر سفر به شهری دیگر برای دریافت دکترای افتخاری، به تأملی عمیق در زندگی خود، روابطش با دیگران و گذر زمان می‌پردازد. فیلم با تلفیق رویا، خاطره و واقعیت، مفاهیمی چون تنهایی، پشیمانی و جست‌وجوی معنا را واکاوی می‌کند.

توت‌فرنگی‌های وحشی با دوری از روایت‌های پرتعلیق و جلوه‌های سطحی سینمای تجاری، تماشاگر را به درون ذهن و ضمیر شخصیت اصلی می‌برد و تجربه‌ای شاعرانه و در عین حال فلسفی از زندگی ارائه می‌دهد. برگمان با زبان بصری خاص خود و تأکید بر پرسش‌های وجودی انسان، سینمایی را خلق می‌کند که هدفش نه فروش و سرگرمی، بلکه تامل و خودشناسی است؛ سینمایی که به جای نمایش بیرون، درون انسان را به تصویر می‌کشد.

فیلم طعم گیلاس از عباس کیارستمی

فیلم «طعم گیلاس» از شاخص‌ترین نمونه‌های سینمای غیرتجاری و اندیشه‌محور ایران است که با زبانی مینیمالیستی و ساختاری تامل‌برانگیز، به مسئله‌ای عمیق و فلسفی می‌پردازد: معنای زندگی و مرگ. داستان درباره‌ی مردی است که در حومه‌ی تهران به‌دنبال کسی می‌گردد تا پس از خودکشی‌اش، او را در گودالی که کنده، دفن کند. این روایت ظاهراً ساده، بستری می‌شود برای تأمل در ارزش زیستن، ارتباط انسانی و حضور معنا در دل یأس و تنهایی.

طعم گیلاس برخلاف سینمای تجاری که به کنش و هیجان وابسته است، بر سکوت، گفت‌وگو و مشاهده استوار است. کیارستمی با حذف موسیقی، استفاده از لوکیشن‌های واقعی و ریتمی آرام، بیننده را وادار می‌کند تا به جای تماشای حادثه، درون خود را ببیند و به پرسش‌های بنیادین زندگی بیندیشد.

فیلم جذابیت پنهان بورژوازی از لوئیس بونوئل

فیلم «جذابیت پنهان بورژوازی » نیز اثری شاخص در سینمای غیرتجاری و انتقادی است که با نگاهی طنزآمیز و سوررئالیستی، به افشای پوچی و ریاکاری طبقه‌ی بورژوا می‌پردازد. داستان فیلم ظاهرا درباره‌ی چند دوست از طبقه‌ی مرفه است که بارها و بارها برای صرف شام با یکدیگر قرار می‌گذارند، اما هر بار به دلیلی عجیب و غیرمنتظره این وعده‌ی غذا ناتمام می‌ماند. این تکرار بی‌پایان و بی‌منطق، استعاره‌ای از زندگی بی‌هدف، مناسبات ساختگی و ظواهر فریبنده‌ی جامعه‌ی بورژوا است.

فیلم رقصنده در تاریکی از فون‌تریه

فیلم «رقصنده در تاریکی» اثری تأثیرگذار از سینمای غیرتجاری و ضدجریان اصلی است که با نگاهی تراژیک و موسیقایی، مرز میان رنج و زیبایی را به چالش می‌کشد. داستان فیلم درباره‌ی زلما، زنی مهاجر و کم‌درآمد است که به‌تدریج بینایی‌اش را از دست می‌دهد و در عین حال تلاش می‌کند با کار سخت و تحمل فقر، آینده‌ای بهتر برای پسرش فراهم کند. او با پناه‌بردن به دنیای خیال و موسیقی، واقعیت تلخ و بی‌رحم زندگی‌اش را تاب می‌آورد؛ اما سرانجام قربانی همان جامعه‌ای می‌شود که از آن انتظار عدالت دارد.

فیلم مرد مرده از جیم جارموش

فیلم «مرد مرده» یکی از شاخص‌ترین آثار سینمای غیرتجاری آمریکاست که با ساختاری شاعرانه و تأمل‌برانگیز، مرز میان زندگی و مرگ، واقعیت و اسطوره را از میان برمی‌دارد. داستان فیلم درباره‌ی ویلیام بلیک، حسابداری آرام و بی‌دفاع است که پس از وقوع قتلی ناخواسته، به سفری مرگ‌آگاه در دل غرب وحشی می‌رود؛ سفری که بیشتر از آن‌که بیرونی باشد، در درون او رخ می‌دهد. فیلم در قالب وسترنی متفاوت، جهانی را تصویر می‌کند که در آن تمدن، خشونت و نابودی معنای انسان را در خود بلعیده‌اند.

فیلم کودکی ایوان از آندری تارکوفسکی

فیلم «کودکی ایوان » نخستین اثر بلند آندری تارکوفسکی و یکی از مهم‌ترین نمونه‌های سینمای غیرتجاری و شاعرانه‌ی شوروی است که جنگ را نه از منظر قهرمانی و حماسی، بلکه از دیدِ روحِ آسیب‌دیده‌ی یک کودک روایت می‌کند. داستان درباره‌ی ایوان، پسربچه‌ای است که در میانه‌ی جنگ جهانی دوم، خانواده‌اش را از دست داده و در جبهه برای ارتش شوروی جاسوسی می‌کند. فیلم از خلال رؤیاها و خاطرات ایوان، تقابل میان معصومیت کودکی و ویرانی جنگ را به شکلی استعاری و عمیق بازنمایی می‌کند.

فیلم رم، شهر بی‌دفاع از روبرتو روسولینی

فیلم «رم، شهر بی‌دفاع» یکی از نخستین و تأثیرگذارترین آثار نئورئالیسم ایتالیاست؛ جریانی که در واکنش به سینمای تجاری و استودیویی شکل گرفت و تلاش داشت واقعیت تلخ و انسانی دوران پس از جنگ را بی‌پیرایه به تصویر بکشد. داستان فیلم در رم اشغالی دوران جنگ جهانی دوم می‌گذرد و بر زندگی گروهی از شهروندان عادی ــ از جمله یک کشیش، یک زن بی‌پناه و چند مبارز مقاومت ــ تمرکز دارد که در برابر اشغال نازی‌ها مقاومت می‌کنند. این روایت، نه درباره‌ی قهرمانان بزرگ، بلکه درباره‌ی مردم معمولی است که در دل فقر و ترس، انسانیت خود را حفظ می‌کنند.