فساد پیمانکاری؛ غده چرکین بودجه‌خواری
پیمانکاری در کشور ما به جای آن‌که به بازوی توسعه تبدیل شود به یکی از بزرگ‌ترین چاله‌های فساد تبدیل شده است. تا زمانی که قراردادها شفاف نباشد ارزیابی صلاحیت پیمانکاران واقعی نشود و نظارت مؤثر و مستقل اعمال نگردد این روند ادامه خواهد داشت و بودجه عمومی که باید صرف رفاه مردم شود در حلقه رانت و فساد گم خواهد شد.
سروش زادعلی، یکی از ریشه‌دارترین و در عین حال کم‌گفته‌شده‌ترین بحران‌های امروز کشور فساد ساختاری در حوزه پیمانکاری است. در حال حاضر بخش عمده‌ای از بودجه عمرانی و اجرایی کشور از طریق قراردادهایی به شرکت‌های پیمانکار واگذار می‌شود اما این واگذاری‌ها به جای آن‌که موجب تسریع پروژه‌ها یا استفاده از ظرفیت بخش خصوصی شود در عمل به مجرایی برای هدررفت منابع عمومی کاهش کیفیت و گسترش فساد تبدیل شده است.
تخمین‌هایی که از سوی برخی کارشناسان مطرح می‌شود حاکی از آن است که گاهی تا ۷۰ درصد بودجه‌ها در این مسیر ناپدید می‌شود و تنها بخشی از پروژه‌ها آن هم با کیفیتی نامناسب به اجرا می‌رسند. در کنار این وضعیت نگران‌کننده نهادهای نظارتی یا به‌کلی تضعیف شده‌اند یا در مواردی خود بخشی از همین شبکه فساد هستند.
چرخه فساد در پیمانکاری چگونه عمل می‌کند؟ شرکت‌های خاص با استفاده از نفوذ و ارتباطات پروژه‌ها را می‌گیرند بدون آن‌که صلاحیت فنی و اجرایی کافی داشته باشند. سپس با چند مرحله واگذاری به زیرپیمانکاران عملاً پروژه از مسیر واقعی خود منحرف می‌شود. کیفیت پایین تأخیرهای طولانی هزینه‌های سربه‌فلک‌کشیده و نارضایتی عمومی محصول مستقیم این چرخه معیوب است.
پیمانکاری در کشور ما به جای آن‌که به بازوی توسعه تبدیل شود به یکی از بزرگ‌ترین چاله‌های فساد تبدیل شده است. تا زمانی که قراردادها شفاف نباشد ارزیابی صلاحیت پیمانکاران واقعی نشود و نظارت مؤثر و مستقل اعمال نگردد این روند ادامه خواهد داشت و بودجه عمومی که باید صرف رفاه مردم شود در حلقه رانت و فساد گم خواهد شد.
اصلاح ساختار پیمان‌سپاری، اجرای سامانه‌های شفاف مناقصه، ممنوعیت حضور شرکت‌های متخلف در پروژه‌های بعدی و حمایت از نهادهای نظارتی مستقل تنها بخشی از الزامات جدی در این مسیر است.
تا کی باید فساد را نادیده گرفت و زیر فرش پنهان کرد؟ وقت آن رسیده که با این غده چرکین قاطعانه و شفاف برخورد شود چرا که ادامه این وضعیت توسعه کشور را به گروگان گرفته است.
