پیش‌فروش سکه؛ اقدام نمایشی و درآمدزا برای دولت

 پس از رشد قابل توجه قیمت سکه و عبور آن از کانال ۹۰ میلیون تومان، بازار طلا در هفته‌های اخیر با نوسانات قابل توجهی روبه‌رو شده است. این روند صعودی، نگرانی بخشی از مردم را در مورد کاهش ارزش ریال و حفظ قدرت خرید دارایی‌های خود افزایش داده و تقاضا برای سرمایه‌گذاری در طلا و سکه را بالا برده است.

به گزارش نبض بازار، تحلیلگران اقتصادی معتقدند که با وجود افزایش نرخ جهانی طلا، عواملی مانند سیاست‌های داخلی، انتظار مردم و جریان نقدینگی در بازار داخلی نقش اصلی در این نوسانات ایفا کرده‌اند.

در همین شرایط، بانک مرکزی قرار است ازامروز ۱۷ شهریور پیش‌فروش سکه را آغاز کند. مدت تحویل این سکه‌ها سه ماه بعد تعیین شده و هدف اصلی این اقدام، علاوه بر جمع‌آوری نقدینگی، ایجاد آرامش روانی در بازار و حفظ ارزش دارایی‌های اقشار مختلف جامعه اعلام شده است. کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند که این سیاست بیشتر جنبه کوتاه‌مدت و نمادین دارد و تأثیر بلندمدتی بر روند تورم و بازار ارز نخواهد گذاشت.

فروش سکه؛ اقدامی نمایشی و درآمدزا برای دولت

یوسف کاووسی، کارشناس اقتصادی تأکید کرد که فروش سکه از سوی بانک مرکزی نه تنها ابزار کنترل تورم نیست بلکه بیشتر جنبه نمادین و درآمدی برای دولت دارد. به گفته او، بانک مرکزی این اقدام را با هدف جمع‌آوری نقدینگی و آرام‌سازی روانی بازار انجام می‌دهد، در حالی‌که در علم اقتصاد چنین سیاستی جایگاهی ندارد.

کاووسی تصریح کرد: بانک مرکزی اعلام کرده که فروش سکه با هدف حفظ ارزش دارایی‌های اقشار پایین انجام می‌شود تا نگران کاهش ارزش پول خود نباشند. اما واقعیت این است که این سیاست به‌جای گردش پول در اقتصاد، منجر به انباشت آن در گاوصندوق‌ها و بالش‌های مردم می‌شود. او افزود: «وقتی پولی که می‌تواند در تولید، خرید ماشین‌آلات یا توسعه تکنولوژی جریان یابد، به شکل سکه ذخیره شود، نه تنها به کنترل تورم کمکی نمی‌کند بلکه اثر تورمی مضاعفی به‌دنبال خواهد داشت.»

ریشه‌های واقعی تورم در اقتصاد ایران

این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه ریشه اصلی تورم در عوامل پولی، کسری بودجه دولت، سیاست‌های مالی و انتظارات تورمی نهفته است، گفت: عرضه سکه در بهترین حالت می‌تواند به‌طور موقت بخشی از نقدینگی را از بازار ارز منحرف کند، اما هیچ تأثیر بلندمدتی بر کنترل نرخ تورم و بازار ارز نخواهد داشت. به باور او، بازار ارز از مؤلفه‌هایی مانند سیاست خارجی، فروش نفت و بازگشت پول‌های بلوکه‌شده اثر می‌پذیرد و نه از عرضه چند میلیون قطعه سکه.

کاووسی افزود: «بانک مرکزی با فروش سکه در واقع درآمدی تازه برای دولت ایجاد می‌کند. هر سکه‌ای که حدود ۶۵ میلیون تومان هزینه دارد، با قیمت نزدیک به ۸۵ میلیون تومان فروخته می‌شود و این فاصله حدود ۲۰ میلیون تومان به ازای هر قطعه، به کسری بودجه دولت کمک می‌کند.» او خاطرنشان کرد که این سیاست بیش از آنکه به نفع مردم باشد، به تقویت منابع مالی دولت منجر می‌شود.

محدودیت در فروش و ارتباط با مالیات

به گفته کاووسی، نگرانی از ایجاد سوداگری در بازار چندان جدی نیست، زیرا فروش سکه با کد ملی و سقف مشخص انجام می‌شود و به سامانه مالیاتی متصل است. او توضیح داد: «اگر بانک مرکزی فروش نامحدود سکه را آزاد می‌کرد، زمینه سوداگری ایجاد می‌شد؛ اما در شرایط فعلی بیشتر تلاش کرده نیاز محدود خانوار‌ها را پاسخ دهد.»

کاووسی در ادامه تأکید کرد که وظیفه بانک مرکزی حفظ ارزش ریال است و نه فروش سکه. او افزود: «اینکه بانک مرکزی با فروش طلا به‌جای حمایت از ریال عمل کند، به معنای پشت کردن به مأموریت اصلی خود است.» به باور او، این اقدام بیشتر برای خرید اعتماد عمومی و ایجاد آرامش کوتاه‌مدت در بازار انجام می‌شود؛ اعتمادی که کاووسی آن را «اعتبار مصنوعی و نه واقعی» دانست.