رقابت بی رحمانه؛ وقتی انگشتان را برای کفش سیندرلا می‌بُریم
هزینه‌ای که جامعه امروز ایران برای رسیدن به معیارهای زیبایی می‌پردازد چقدر است؟ مانند «خواهر ناتنی زشت»، افراد برای رسیدن به استانداردهای از پیش تعیین‌شده مجبور به فدا کردن سلامت و حتی بخشی از هویت خود می‌شوند. این «ظرف‌ها» توسط شبکه‌ای پیچیده شکل گرفته و جامعه را به شکلی وسواسی به سمت زیبایی سوق می‌دهد.
فرارو- طناز سادات حسینی‌فر، اکنون تهران به پایتخت جراحی‌های زیبایی خاورمیانه تبدیل شده است.
به گزارش فرارو، آخرین آمارها نشان می‌دهد که ۹۰.۷ درصد افرادی که برای جراحی‌های زیبایی به کلینیک‌ها مراجعه می‌کنند زن هستند. درواقع رشد بی‌وقفه تمایل به تغییر ظاهر و استانداردهای زیبایی‌شناسانه، زنگ خطری برای سلامت اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران به صدا درآورده است.
زیبایی به شرط چاقو
روند رو به رشد علاقه به جراحی‌های زیبایی در نگاه اول شاید یک «انتخاب فردی» یا «سبک زندگی» به نظر برسد. اما وقتی عمل‌هایی مثل رینوپلاستی، تزریق چربی و لیفت صورت به بخش ثابتی از زندگی روزمره بدل شده‌اند دیگر نمی‌توان از یک مسئله شخصی سخن گفت.
در این نقطه وسواس برای رسیدن به معیارهای زیبایی شکلی جمعی گرفته است. در این خصوص رئیس انجمن جراحان دهان، فک و صورت ایران گفت: «اگر فرد بعد از جراحی زیبایی، به زندگی عادی و جامعه برگردد؛ هیچ اشکالی ندارد و حتی می‌تواند به اعتماد به نفس فرد کمک کند. اما، تخریب صورت با عارضه‌هایی برای فرد و جامعه همراه خواهد شد.» اما دلیل اصرار برای عمل‌های جراحی چیست؟
یک پزشک زیبایی گفت: «برخی بیماران برای جا گرفتن در ظرفی از پیش‌تعریف‌شده، نه‌تنها سلامت، بلکه هویت خود را قربانی می‌کنند.»
گفته شده که تحصیلات بالا، وضعیت تأهل، سن و جنسیت مهم‌ترین عوامل گرایش به جراحی‌های زیبایی‌اند. اما پشت همه این داده‌ها، واقعیتی دیگر وجود دارد؛ زنان برای دیده‌شدن در فضای رقابتی اجتماعی و شغلی، برای شبیه‌شدن به تصاویر اینستاگرامی سلبریتی‌ها، یا حتی برای فرار از برچسب‌های منفی فرهنگی، به تیغ جراح پناه می‌برند.
یک فوق‌تخصص جراحی پلاستیک با تأکید بر نقش محیط و توصیه‌های اطرافیان در تصمیم‌گیری افراد برای جراحی زیبایی گفت: «گاهی فرد در ابتدا نیازی به عمل احساس نمی‌کند، اما تحت تأثیر پیشنهادها و فشارهای بیرونی دچار وسواس فکری می‌شود و در نهایت به جراحی تن می‌دهد.» برخی روانشناسان نیز معتقدند این موضوع لزوماً به ضعف شخصیت فرد مربوط نیست، بلکه بازتابی از فشارهای اجتماعی و فرهنگی است که معیارهای خاصی از زیبایی را به افراد تحمیل می‌کنند.
همه می‌خواهند سیندرلا شوند
ظرف‌های زیبایی را چه کسی تعیین می‌کند؟ در سطح فردی، شاید هر زن یا مرد تصور کند آزادانه تصمیم گرفته است. اما در واقعیت، این معیارها از سوی شبکه‌ای پیچیده از رسانه‌ها، اینفلوئنسرها، کلینیک‌های زیبایی و حتی صنایع مرتبط با محصولات آرایشی به وجود می‌آیند.
پژوهشی از دانشگاه تهران نشان می‌دهد که بیش از دوسوم زنان ۲۰ تا ۴۰ساله تهرانی تحت تأثیر تصاویر منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی به جراحی زیبایی فکر کرده‌اند. معیارهایی که غالباً بر اساس مدل‌های غربی و هالیوودی تعریف می‌شوند: بینی کوچک، صورت متقارن، بدن لاغر و بدون چربی. نکته این است که هالیوود نیز در جریان جدیدی قرار گرفته است و در حال اصلاح معیار زیبایی ترویج شده است. به غیر از هالیوود برخی از کشورهایی آسیایی نیز در تلاش هستند الگوی جدیدی برای ظاهر و چهره ارائه دهند.
دکتر مهری موسوی، مشاور خانواده در این خصوص گفت: «در دهه‌های اخیر، اقدامات زیبایی تبدیل به یک اپیدمی و مافیا شده است. اما به لحاظ روانی این موضوع، ریشه‌های مختلفی دارد که ازمهم‌ترین آن می‌توان به ضعف وکمبود اعتماد به نفس خصوصا بین خانم‌ها اشاره کرد.»
جامعه‌شناسان معتقدند جامعه‌ای که در آن اعتماد به نفس به ظاهر گره خورده، در بلندمدت دچار فرسایش فرهنگی و روانی می‌شود.
در فیلم «خواهرناتنی زشت» الویرا خواهر سیندرلا در رقابتی بی رحمانه با خواهرش، انگشتان پایش را می‌برد تا کفش سیندرلا اندازه پایش شود. استعاره‌ای تلخ از واقعیتی که در خیابان‌ها هم می‌توان دید؛ قربانی شدن برای رسیدن به ظرفی از پیش تعیین‌شده.
