خروج اتباع از ایران به نفع کی تمام شد؟

فرارو- وزیر کشور کاهش تراکنش‌های نان در هفته‌های اخیر را یکی از دستاورد‌های خروج اتباع از ایران اعلام می‌کند.

به‌گزارش فرارو؛ کاهش تراکنش‌های نان به‌خاطر جلوگیری از هدررفتن یارانه پنهان اهمیت دارد و تقلیل هزینه‌های بازار مسکن می‌تواند یکی دیگر از موهبت‌های خروج اتباع از ایران باشد. درطرف مقابل بالاتربودن دستمزد نیروی کار ایرانی در ارتقای هزینه صنایع از جمله صنعت ساخت‌وساز مسکن مشهود است و برخی اقتصاد‌دان‌ها تاکید می‌کنند برای یکسری از امور همچنان به نیروی کار افغانستانی‌ احتیاج داریم. شاید به‌همین خاطر کشور‌های همسایه در هفته‌های اخیر با سازوکاری مشخص و هدفمند سراغ جذب نیروی کار افغانستانی رفتند.

تاثیر خروج اتباع بر بازار کار ایران

اتباع افغانستانی از دید برخی اقتصاددان‌ها اصلا رقیبی برای بیکاران تحصیل‌کرده ایرانی حساب نمی‌شوند. نیروی بیکار تحصیل‌‌کرده ایرانی احتمالا تمایل کمتری به فعالیت‌های سنگین مثل مشاغل مربوط به ساختمان‌سازی دارد و به‌همین خاطر یکسری از اقتصاد‌دان‌ها اعلام می‌کنند کماکان به بخشی از اتباع برای این مدل فعالیت‌ها احتیاج داریم.

طبق داده‌های غیررسمی حجم اتباع افغانستانی در بخش صنعت ساختمان، طی ماه‌های گذشته از 75 به 50 درصد تقلیل پیدا کرده است. در همین گزاره، نگاه عده‌ای به ارتقای سهم کارگران ایرانی است اما از یک طرف دیگر، موضوع از منظر تفاوت دستمزد کارگر ایرانی و غیرایرانی و حتی افزایش هزینه ساخت مسکن و به تبع آن بالا رفتن قیمت ملک قابل بررسی است.

دستمزد مطلوب کارگر ایرانی در صنعت ساختمان طبق ادعای انجمن انبوه‌سازان استان تهران دوبرابر دستمزد مورد انتظار کارگر غیرایرانی است.

خروج اتباع از ایران فقط متمرکز به صنعت‌های کلان نمی‌شود و گاهی در ابتدایی‌ترین وقایع روزمره خودنمایی می‌کند. خبرهای جدید مشخص می‌کند سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران نیز در پی اخراج اتباع برای جایگزینی نیروهای ایرانی برنامه‌ریزی می‌کند. با یک تفاوت. بالارفتن دستمزد مربوط به جایگاهی که تا امروز اتباع غیرایرانی حاضر به فعالیت در آن بودند.

دستاورد اقتصادی خروج اتباع از ایران

خروج اتباع از ایران حداقل از دو جنبه مثبت اقتصادی قابل بررسی است. مورد اول کاهش فشار در بخش مسکن به مستاجران عنوان می‌شود.

موضوع کاملا ساده است. با خروج اتباع از شهر‌های کشور، سطح تقاضا برای اجاره مسکن تنزل پیدا می‌کند. صاحبخانه‌ها برای پیدا کردن مشتری جدید، چاره‌ای جز تقلیل ارقام پیشنهادی ندارند و نهایتا کار به کاهش هزینه‌های اجاره‌نشینی برای مستاجران ایرانی می‌کشد.

بررسی فایل‌های مسکونی به‌خصوص در نواحی حاشیه تهران، مهر تاییدی به این ادعاست اما خروج اتباع از ایران دستاورد‌های اقتصادی دیگری هم داشته. وزیر کشور یکی دیگر از نتایج اقتصادی خروج اتباع از ایران را تقلیل تراکنش‌های نان اعلام می‌کند.

کاهش تراکنش‌های نان زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که بدانیم بخش عمده نان کشور با آرد یارانه به مصرف‌کننده می‌رسد و خروج اتباع می‌تواند از هدررفتن یارانه پنهان جلوگیری کند.

کشور‌های همسایه با اتباع افغانستانی چه می‌کنند؟

اعزام کارگران افغانستانی به قطر بعد از برگزاری جام جهانی 2022 یکبار دیگر مطرح شده است. خبرها از توافق حکومت مرکزی افغانستان و قطر برای اعزام کارگران افغانستانی حکایت دارد و در قدم اول بحث ایجاد 700 فرصت شغلی به میان آمده است.

ورود کارگران افغانستانی به قطر البته تفاوت‌هایی با نمونه داخلی دارد؛ برگزاری آزمون عملی. آنطور که خود مقامات طالبان می‌گویند در قدم اول همه‌چیز با ثبت‌نام اولیه آغاز می‌شود و بعد اثبات کامل بودن اسناد و مدارک، مهارت‌ها و بخش‌های مورد نیاز با شرکت‌کنندگان در قالب آزمون عملی به اشتراک گذاشته می‌شود. نهایتا بعد طی شدن پروسه‌ای مشخص، بحث اعزام نیروی کار از افغانستان به قطر عملی می‌شود.   

اعزام کارگران افغانستانی در قالب سازوکار مشخص و قانونی فقط محدود به قطر نمی‌شود و قرار است این روند در کشور‌های عربستان و امارات ادامه داشته باشد.

تفاوت دستمزد‌ها و پارامتر‌های مختلف دیگر، باعث تمایل کشور‌های منطقه به جذب نیرو کار از افغانستان می‌شود. جام جهانی قطر 2022 یکی از همین نمونه‌هاست. جایی که نیروی کار قطری تمایلی به حضور در میدان نداشت و چندین هزار کارگر غیر قطری اعم از کارگران افغانستانی در ساخت و ساز ورزشگاه‌های این کشور مشارکت کردند.